CES2001 – Alles kan groter, dieper, hoger en vooral ook harder

CES, de Consumer Electronic Show, speelt zich ieder jaar af in Las Vegas. De stad die welhaast gebouwd lijkt om gastheer te zijn van shows en tentoonstellingen. Het gigantische Las Vegas Convention Center is alleen dit jaar weer niet groot genoeg om zowel de verwachte 130.000 bezoekers als de ruim 1700 exposanten te herbergen, ondanks de nieuwbouw van vorig jaar. Ook nu moeten er weer tijdelijke paviljoens worden bijgebouwd.

2CES is de show die wordt georganiseerd door de CEA, zeg maar de belangenvereniging voor de electronicaindustrie. De opzet is zodanig dat leveranciers, verkopers en pers bijeen worden gebracht om zo te komen tot betere verkoop kansen. Naast de show zijn er vele tientallen presentaties en discussie panels over de toekomst van bijna alles waar een stekkertje aan zit. Hoewel, met de tegenwoordige draadloze communicatie gaat dat niet helemaal meer op.

De openingsceremonie gaat gepaard met grote namen uit de industrie. Bill Gates, de topmannen van Intel en Palm geven allemaal hun visie op de toekomst van de consumenten electronica. Uit de keuze van de sprekers blijkt al dat ‘digitaal’ de toekomst is. En om het geheel nog een extra tintje te geven zijn de presentaties natuurlijk voorzien van de nodige ‘entertainment’. Blue Man Group is de hoofdact en geeft een letterlijk spetterend optreden. Verderop in het verslag van CES leest u meer over een optreden van Blue Man Group en een recensie van hun CD.

Ons bezoek begint in het Convention Center in de hal met onder andere de thuisbisocopen. Wat direct opvalt is de ruime opzet. Anders dan Europese shows wordt er niet op een vierkante meter gekeken. De paden tussen de verschillende stands zijn breed en het gevolg is dat ondanks de grote hoeveelheid bezoekers, je daar geen last van hebt. Ook de stands zelf zijn ruim en kunnen veel belangstellenden tegelijk verwerken.

Van te voren hadden we een uitnodiging gekregen van de firma Monster om in hun stand langs te komen en dan gelijk een kaartje op te halen voor het door hun georganiseerde concert van James Brown bij te wonen. Zo’n kans laat je je niet ontgaan natuurlijk en een verslag is op HiFi.nl te vinden. Monster is een van de best verkopende kabel leveranciers mede door hun verkooptechnieken en hun assortiment is enorm. Nu steeds meer luidprekers en componenten de huiskamer binnen komen moeten deze ook worden verbonden met kabels.

Gewapend met de kaartjes gaan we een ronde maken door de grote hal. Aan de randen bevinden zich de –inderdaad- randverschijnselen. Hier staan de tuinluidsprekers opgesteld. Luidsprekers in vormen die je je bijna niet kunt voorstellen; rotsblokken, paddestoelen, fontijnen te kust en te keur en overal komt ‘geluid’ uit. Helaas voor de Benelux markt konden er geen tuinkabouters met ingebouwde luidspreker worden opgemerkt.

Meer naar het centrum van de hal bevinden zich de stands met de thuistheaters. Bijna ieder vertegenwoordigd merk vertoont beeld op een groot plasma scherm en maakt gebruik van ten minste 6 luidpreker kanalen. De vooral in de VS zo populaire projectie TV toestellen zijn de grote afwezige. Na de plasma schermen zijn het lcd projectoren die de aandacht vragen. Deze laatste categorie wordt steeds krachtiger en stiller waardoor gebruik bij daglicht in de huiskamer meer practischer wordt.

Een huisbioscoop zonder goede stoelen is ondenkbaar. Daarom zijn er diverse levaranciers vertegenwoordigd die hierin voorzien. De meest luxe electrisch verstelbare en vooral grote stoelen in rood of blauw pluche, trekken veel publiek. Handig zijn natuurlijk de ingebouwde koelers voor drankjes en warmhoudplaatjes voor snacks.

Een toevoeging aan de thuisbisoscoop zal binnenkort geur zijn. Nu bestaat de mogelijheid al via internet paginas een bepaalde geur los te laten met behulp van Digiscents, straks dus ook in de huisbioscoop.

De ultra hoge tonen die onder meer met SACD en DVD-A opnames kunnen worden vastgelegd moeten ook weer worden weergeven. Dus zie je her en der ofwel losse Super Tweeters of kabinetten waarin deze tweeters al zijn opgenomen. Het frequentie bereik loopt volgens de leveranciers door tot 100KHz.

Wat na een tijdje rondlopen en overal snuffelen opvalt is de druk op je oren. Naarmate er meer bezoekers de hal binnenkomen lijkt het erop dat de standhouders vooral hun subwoofers extra aandacht willen laten krijgen. Het gebonk is niet van de lucht en ‘echt’ laag is ver te zoeken. Een goede reden dus om de volgende hal te gaan bezoeken.

Digitale radio en TV staat hier in de belangstelling. Een enorme stand van XM Radio kondigt de toekomst van radio aan die nu begonnen is. Na AM en FM is er nu XM. Een aantal grote bedrijven als General Motors, Honda, Alpine hebben de koppen en portemonnaies bijelkaar gestoken en hebben 2 satellieten de ruimte ingeschoten die ervoor zorgen dat over het hele Noord Amerikaanse continent hun radio uitzendingen zijn te beluisteren. In een land waar heel veel tijd in autos op de weg wordt doorgebracht is dit een grote markt, vandaar de automerken die zo graag meedoen. XM radio heeft vele tientallen kanalen die elk een ander ‘profiel’ hebben. Van country tot gospel en van sport tot comedie, alle smaken zijn vertegenwoordigd. Speciale satelliet radio ontvangers worden standaard in nieuwe autos ingebouwd. Uiteraard zijn er meer digitale radio aanbieders en zo staat schuin aan de overkant in een iets kleinere stand en zonder optredens van bekende ingehuurde personen concurrent Sirius. Deze zegt vrij te zijn van commercials. Verder zijn er tientallen stands met leveranciers van ontvangers en toebehoren als Sony, Blaupunkt, Pioneer en Sharp. Wanneer komt Europa aan beurt?

Aan de video kant timmeren de digitale zenders als DirecTV hard aan de weg. Ook hier weer grote sponsors en belangen. Een van de voordelen van satelliet TV die wordt gedemonstreerd is de mogelijkheid van programmeren in combinatie met een set-top box. Hierin bevindt zich een flinke harde schijf die opnames tot 35 uur mogelijk maken. Zo kun je de aflevering van ‘Friends’ van vanavond programmeren om op te nemen, maar ook gelijk de opdracht geven alle volgende afleveringen tot het einde van het seizoen op te nemen. Ook de in de VS nogal aanwezige angst om tere kinderzieltjes te beschadigen kan door de digitalisering worden weggenomen. De mogelijkheden om gebruik van het TV systeem te beperken zijn groot. Van tijdsloten, zendersloten en programmasloten. Alles is in te stellen.

CES2001 – Alles kan groter, dieper, hoger en vooral ook harder

Andere digitale bronnen hebben ergens een kabel nodig. MP3 en net-radio. In de MP3 georienteerde stands worden de meest nieuwe spelers getoond die steeds meer capaciteit krijgen. Een 5 a 6 GB aan opslag ofwel zijn 10 uur aan ‘muziek’ in een kleine verpakking. Voor onze oren alleen bruikbaar in de auto of op de motor, maar het lijkt dat we een uitzondering zijn. Internet breedband ‘radio’ zoals bij Panja lijkt de basis voor een aanpassing van de uitspraak van Andy Warhol dat iedereen recht heeft op zijn 15 minuten ‘fame’ dat iedereen nu recht heeft op zijn eigen web-radio station. MP3.com’s Panja is een schakel tussen MP3.com en de hifi set thuis. Met een kabel aansluiting kunnen CDs met ‘bijna CD kwaliteit’ op de MP3.com server worden gezet en later weer afgespeeld.

CES bestaat niet alleen uit grote hallen met honderden stands, er wordt ook gebruik gemaakt van diverse hotels. In deze hotels zijn kamers ingericht als luisterruimtes voor de betere hifi. Het Alexis Park hotel, een eindje van het conventie center afgelegen, is het officiele CES hifi hoofdkwartier. Dit is het volgende doel.

Alexis Park is gebouwd als een verzameling appartementen met twee verdiepingen rondom een langgerekt pad met diverse zwembaden. Helaas blijkt ook hier nu en dan ‘harder is beter’ te gelden. Gelukkig zijn er uitzonderingen. Een daarvan is de kamer waar het Nederlandse Kharma (OLS Breda) haar intrek heeft genomen. Een prima opstelling met Lamm versterkers en uiteraard Kharma luidsprekers. De nieuwste generatie Grand Ceramique ontwerpen van Charles van Oostrum deden de vermoeide oren goed. Ondanks de niet perfecte kamer een fraai open en breed stereo beeld en een goede muziekkeuze. Voor ons verdient Kharma na het horen van veel opstellingen het predicaat Best Of CES2001.

Onze tocht brengt ons verder naar de kamer waar Audio Note is vertegenwoordigd. Een simpele opzet laat horen dat de combinatie van de nieuwe Zero buizenversterkers, de TT1 draaitafel en de Zero luidprekers in de budget klasse heel veel luisterplezier kan geven. De set klinkt zeker niet als ‘budget’ en biedt naast een fantastisch open karakter ook de mogelijkheid om op termijn uit te breiden of op te waarderen.

Weer wat verder ontmoeten we de vertegenwoordiger van het Australische Melody met een reeks buizenversterkers. Diverse typen zowel push-pull als single ended en met 300B’s, 845’s of voor de hongerigen naar kracht met EL34 buizen. De beluisterde SHW300B, als alle Melody in een bijna militair aandoend grijs gespoten, ziet er solide en netjes gebouwd uit en via de eveneens Australische AER Sphinx luidsprekers was de klank bijzonder aangenaam en natuurlijk. Robert Lee is de man achter de Phoenix luidprekers van Calix. Vooral het topmodel, toepasselijk Grand Speaker genaamd, ziet er door het uiterlijk indrukwekkend uit en in de getoonde opstelling klonk het naar behoren. In de aangrenzende kamer toonde Lee zijn meest recente stukjes huisvleit, zijn Zen kabel reeks. Alle kabels zijn door hem met de hand gemaakt van het fijnste zilver en hebben of een teflon isolatie of alleen maar lucht. In de nabije toekomst komen er van zijn hand ook kabels met een vacuum isolatie, waarbij de geleider dus in een luchtledige huls zweeft.

Naast CES wordt in Las Vegas gelijktijdig ieder jaar The Home Entertainment Show gehouden. Deze THE show is niet georganiseerd door CEA, maar door een onafhankelijk bureau. Door het hotel naast het door CES gebruikte Alexis Park, het St. Tropez, te gebruiken is THE Show een aantrekkelijke uitbreiding van CES. Dit jaar staat vooral SACD en DVD-A op het programma. Het St. Tropez is net als de buurman gebouwd als een verzameling appartementen. Ook hier weer tot luisterruimte omgebouwde kamers.

Grote spandoeken leiden de bezoekers naar de het grote paviljoen waar SACD zich presenteert. Bij binnenkomst valt de lange balie met daarop alle op dit moment verkrijgbare SACD spelers op. Deze zijn te beluisteren via hoofdtelefoons. Er tegenover is een wand met daarop alle beschikbare Super Audio CDs.

In een aparte ruimte laat Sony op hoog niveau horen wat 6-kanaals SACD is. Te luid en te veel effect om een goed idee te krijgen. Dus snel naar het volgende paviljoen waar gigantische Pipe Dreams luidsprekers met Plinius versterkers en Siltech kabels spelen. Voordat we naar binnen gingen hadden we ons al op het ergste voorbereid. Maar wat een verrassing! Een prima geluid op een fatsoenlijk niveau. Edwin van der Kleij, de baas van Siltech kan er terecht trots op zijn dat na veel problemen met onder andere de benodigde generator dit het resultaat is. Na enig luisteren moeten we dit paviljoen het predicaat Next Best Of Show geven. Toch wel frappant dat Nederlanders het zo goed doen in de vreemde. Edwin legde uit wat de ontwikkelingen bij Siltech zijn op het gebied van metallurgie en kabels; zilver met goudatomen doorspekt, en de nieuwe lijn Hi-end buizenversterkers. Bij ons vertrek gaf Edwin nog snel de eerste door Siltech geproduceerde CD ‘Touch’ mee. Verderop is een recentie van deze bijzondere CD te lezen.

Een andere kamer die het noemen waard is en niet in het minst omdat het geluid zo veel aan ons eigen ‘thuis’ geluid doet denken was bij Viva Musica. De Amerikaanse importeur van deze Italiaanse buizenversterkers had de kamer voorzien van een paar in fraai groen uitgevoerde Avantgarde Trio luidprekers die met behulp van de Vivas de in een kerk opgenomen kantates zo realistisch neerzetten dat je er kippenvel van krijgt.

Het bezoek aan THE Show wordt afgesloten met een bezoek aan de stand van Audiophile International in de hal van het hotel. Hier vind je bakken met LPs en een forse voorraad bijna zeldzame gouden MoFi CDs. Dus hier in de buidel getast en toegegeven aan de verleiding. Als rationalisering van deze aankopen houden we ons voor dat de strijd tussen SACD en DVD-A nog lang niet gestreden is en het 16/44 formaat nog heel veel te bieden heeft. Misschien dat CES2002 meer duidelijkheid biedt.