De set van Echo Audio
De set van Echo Audio Goes - Zeeuws multi-channel
Goes is voor mij een behoorlijk eind rijden, zeker in de warmte zonder airco in de auto, maar het zou de moeite lonen. Het stadje maakt een vriendelijke indruk al heb ik niet veel tijd daar om rond te kijken. Zeker al niet omdat Echo Audio dicht bij een parkeerplaats te vinden is. Ik ben er dus zo. In de winkel tref ik Flip van Damme die inmiddels zo’n 17 jaar druk is met professioneel audio verkopen. Heel even praten we over zijn levensloop die begint met een baan als leraar creatief tekenen. Langzaam maar zeker wordt het leraar zijn steeds minder leuk en wint de interesse in audio. Via zelfbouw van speakers en elektronica, naar werken in een audiowinkel, tot het eigen ondernemerschap in Goes (een filiaal zit in Middelburg). De wens de drempel laag te houden voor klanten combineert hij met het leveren van service. In het verkooptraject stelt Flip zich meer op als adviseur dan als verkoper. Met de klant worden de wensen doorgenomen, dan start een selectie en het eerste luisteren. Waar mogelijk wordt thuis geluisterd en als alles klinkt, klikt en klopt dan is de koop gesloten. Want zo stelt Flip “een showroom is leuk, maar pas thuis ontstaat het uiteindelijke geluid”.
De keuze
Vandaag krijg ik een les in multi-channel. Een andere insteek dan tot nu toe. Het gaat dit maal niet zozeer om een bepaalde set, maar meer om een indruk te geven van de mogelijkheden van moderne software dragers. Uit het grote aanbod van merken dat Echo Audio biedt (elektronica van Air Tight tot Unison Research, luidsprekers van Avalon tot Xavian, beeld van Loewe, platenspelers en toebehoren) kiest Flip voor Kef luidsprekers en een Denon bron en receiver. Laten we beginnen met de speakers. Aan de voorkant staat een set Kef Q5 opgesteld met als center een Q9. De achterkanalen zijn opgezet met een set Q1. Liever had Flip er vier maal een Q5 neergezet, maar het vloeroppervlak in de luisterruimte laat dat niet toe. De Kef Uni-Q reeks kenmerkt zich door toepassing van een unit waar in het hart een tweeter is gemonteerd. Op die manier bereikt Kef een uniforme afstraling als van een puntbron. Een lovenswaardige techniek die voor zover ik weet ooit is bedacht door Tannoy. De Q5 is een twee-en-een-half-weg met een extra 160 mm woofer. De Q1 is de kleinste telg en is een twee-weg. De center is ook een twee-weg en waar de meeste merken twee woofers met daartussen een tweeter laten zien kan Kef volstaan met een enkel Uni-Q unit. De speakers zijn met een rendement van 91 dB en een nominale impedantie van 6 Ohm (bijna constant) gemakkelijk aanstuurbaar. Een voordeel als ze je moet combineren met receivers. De prijzen van de Kef’s zijn 225 euro voor de Q1, 450 voor de Q9 center en 525 euro voor de Q5 (per stuk).
De set wordt ondersteund met een subwoofer van Definitive Technology, het type SuperCube 1. Flip is direct één van mijn favorieten als hij opmerkt dat ook een stereoset niet zonder een goede sub kan werken. De basis moet in orde zijn, geen fundament geen opbouw. Een sub die subtiel maar degelijk zijn werk doet geeft een gevoel “erbij te zijn” volgens Flip. Dat hoor ik helaas te weinig om mij heen. Een sub is er niet alleen voor een diep, strak, ondersteunend laag, goed laag werkt door in alle instrumenten en stemmen, tot en met de hoogste regionen. De SuperCube 1 is gekozen omdat de meer voor de hand liggende SuperCube II uitgeleend is. Beide zijn subwoofers die met een eigen ingebouwde versterker werken. De vermogens zijn resp. 1500 en 1250 watt. Dat lijkt heel veel, maar het is noodzakelijk omdat de behuizing klein is gehouden. Er wordt gebruik gemaakt van een enkele woofer en aan de zijkanten zijn twee passieve membranen gemonteerd. Dat belooft een snelle en strakke sound. Een type 1 komt met een 10” woofer op 1800 euro, type II met een 8” woofer op 1400 euro.
De toekomst voor audio (met of zonder beeld) ziet Flip toch echt in een multi-channel opstelling. Dat vraagt een extra uitgave van de klanten als ze kwaliteit willen bewaren, maar het zal zeker het genoegen om naar muziek te luisteren doen toenemen. Soms moet je dan wel een concessie doen, ook in de ogen van Flip, maar die streeft ernaar binnen het budget een maximaal luistergenoegen te bereiken. Met oog voor kwaliteit en deugdelijkheid. Daarom staat als bron vandaag een Denon DVD2900 allesspeler te stralen. De Denon die voor 1375 euro over de toonbank gaat kan vrijwel elk medium aan en is bekroond met een EISA Award. CD, SACD, DVD-Video, DVD-Audio, MP3, DVD-R/RW en CD-R/RW. Beperkingen heeft u dus niet. De ingebouwde converters zijn van Burr-Brown en zijn 24 bit bij 192 kHz. De video werkt met 12 bit op 108 MHz. In de DVD2900 zit ook bass management om met SACD een echte 5.1 weergave mogelijk te maken. Op veel receivers is namelijk geen 6 kanaal ingang te vinden. De specs van het apparaat liegen er niet om en in diverse buitenlandse tijdschriften heeft de speler een goede pers.
Vanuit de DVD2900 gaan we naar een Denon AVR-2803 die ook al gloednieuw is. De receiver levert voor 1075 euro het forse vermogen van 7 x 90 watt aan 8 Ohm. Dat moet voldoende zijn om de Kef’s flink op hun donder te geven. Wat gegevens van de AVR-2803. De receiver kent uiteraard een zeer goede tuner (altijd al een specialiteit van Denon) en weet de weg met DTS-ES6,1 Discrete en Matrix, maar ook met DTS 96/24. Verder met Dolby Digital EX 6.1, Matrix, Dolby Digital 5.1, DTD-Neo6 en Dolby Po-Logic II. Om dat allemaal aan te kunnen zit er een 32-bit SHARC Hammerhead Melody 100 DSP processor van Analog Devices in het apparaat. De zeven kanalen en het separate subwoofer kanaal laten 8 luidsprekers toe. Een stap verder dan DVD/SACD nu biedt, maar via allerlei nog onbekende systemen niet eens meer zo gek als je de USA pers in de gaten houdt. Waar wij in Nederland al die luidsprekers moeten laten weet ik niet, maar wees creatief. Al met al een fraaie front-end waar we diverse formaten de revue zullen laten passeren.
De set van Echo Audio
Muziek en beeld
Van start met een SACD opname van Pentatone Records. De ‘Tango Royal’ van Kraayenhof. Ik geniet van de opname die zonder opsmuk veel ruimte laat horen en mooie losse accordeon neerzet. Je voelt de sfeer om je heen zonder dat je paniekerig om je heen gaat kijken waar al het geluid vandaan komt. We schakelen uiteraard even naar 2-kanaal SACD en dan ploft het beeld in elkaar en kruipt in de twee voorluidsprekers. Weg ruimte en weg dynamiek. Met veel minder overtuiging speelt Kraayenhof door. Al heel snel verlang je weer naar multi-channel om je heen. Een andere SACD is van Sergev Rachmaninov en laat vespers horen (koorwerk). Ook hier is optimaal gebruik gemaakt van meer kanalen. Het koor staat voor je en heeft een enorme diepte werking. Je staat dus niet in het koor, wat voor velen een schrikbeeld is, nee het koor staat voor je. De akoestiek van de opname ruimte doet de rest en vult de achterkanalen in.
DVD-Audio is op sterven na dood. Dat hoor je en dat lees je. Toch komt er nog nieuwe software op de markt en vechten maatschappijen ervoor om een dam op te werpen tegen SACD. Wie de winnaar wordt ligt aan de consument. Heel aardig is de muziek van Rosanna & Zélia. De DVD-A heet ‘Postcard’ en bevat Zuid Amerikaanse muziek in een speelse mix. Percussie gaat om je heen en verrast kijk je om waar nu weer iets vandaan lijkt te komen. De bas uit de subwoofer en de Kef set is strak en snoeihard. Heerlijk droog en met forse klappen. Flip draait graag hard en na een paar minuten vraag ik toch maar op het ook iets zachter kan. Overigens staat de bas vol op de front speakers en is de sub daar parallel op aangesloten. Volgens Flip (en volgens mij) “heb je met normale speakers een beter resultaat als je bas management niet toepast en de sub mee laat lopen met de voorkanalen”. Dat gaat natuurlijk niet op voor de mini speakers die met “setjes” worden geleverd.
DVD-Video geluid kennen we in twee smaken, Dolby en DTS. DTS klinkt meestal beter en dat is de keuze bij de live opname van Bonnie Raitt. Het is een nette en logische mix geworden zonder vervelende effecten. Je voelt je in het publiek en kijkt naar de zangeres voor je. Daar komt ook het meeste geluid vandaan. Zoals steeds bij het luisteren naar multi-channel is de dynamiek erg groot en heeft het laag een flinke portie overtuiging. Ik kan niet echt nadelen ontdekken aan multi-channel als het zo is gebruikt. Clapton sluit de rij. Ook via een DTS opname op DVD-V ‘Live on tour 2001’. Met het beeld erbij kun je genoegen nemen met wat mindere geluidskwaliteit. Sluit je je ogen dan bewijst de combi van Denon met Kef dat het met het geluid prima in orde is. Nogmaals gaat het erg hard. Flip straalt van genoegen, ik neem tijdelijk de benen.
Ter afsluiting van het bezoek praten we nog wat na over de ervaring met multi-channel. Ik weet net als u welke bezwaren er aan kleven. Denk maar aan al die kasten in je huis en het extra geld dat nodig is om een goede set samen te stellen. Toch heeft de middag ook mij wederom laten inzien dat multi-channel als het goed wordt toegepast geen grap is, maar een serieuze optie om meer van muziek te kunnen genieten. En ik ben het wel met Flip eens dat het de toekomst wordt. Getuige het feit dat ik een paar dagen later zelf een receiver koop en een center speaker. Minder aan bod is dit maal de set zelf gekomen. Die diende meer als middel dan als doel. Als ik vraag welke kabels Flip zou toepassen om met Denon en Kef door te borduren noemt hij QED. De Qunex SR75 als digitale kabel (heel belangrijk dat die goed is) en de QN2 als interconnect. Prijzen voor 1 meter resp. 92 en 57,50 euro. De QN2 uiteraard per stereo meter. Als luidspreker kabel gaan we voor synergie in de set en past de QED Silver Anniversary van 8 euro de meter. Betaalbaar als u denkt aan lange lengtes voor de achterkanalen.
Al met al was het genoeglijk in het Zeeuwse en is een bezoek aan Echo Audio de moeite waard. Ik dank Flip van Damme voor de tijd, de demo’s en de uitleg die de grondslag vormen voor het bovenstaande verhaal.
De set
Denon DVD2900 allespeler 1375 euro
Denon AVR-2803 receiver 1075 euro
Kef Q5 front speakers 1050 euro (paar)
Kef Q1 surround speakers 450 euro (paar)
Kef Q9 center speaker 450 euro
Definitive Technology SuperCube II 1400 euro
Interlink digitaal Qed Qunex SR75 92 euro
Interlink analoog Qed Qunex 172 euro (3 sets)
Speakerkabel 200 euro (25 meter)
Totaal prijs 6264 euro