André Manuel Muziekbeleving
André Manuel (1966, Diepenheim) is berucht en beroemd als cabaretier, maar naar eigen zeggen toch vooral een ‘geboren muzikant’.Vanaf 1985 maakte de Tukker - zeker in het oosten van het land - furore met de legendarische band Fratsen, van 1996 tot 2004 is hij de frontman van het eveneens Nederlandstalige Krang. Sinds vorig jaar heeft Manuel een nieuwe band, De Ketterse Fanfare, bestaande uit gitarist B.J. Baartmans, bassist Gerco Aerts, drummer Theun Supheert en toetsenist Wouter Meijer.
De Ketterse Fanfare - in het echt een stevige rockband - bracht recent haar tweede plaat uit, Tjuup! (2009), met allemaal nieuwe nummers, de opvolger van Op verzoek van de Goden waarop oude Fratsen- en Krang-liedjes werden gerecycled. Tjuup is een eerbetoon aan een markante - inmiddels overleden - plaatsgenoot van Manuel. In onze serie De Muziekbeleving Van… de eigenzinnige Nederrocker André Manuel. Over Deep Purple playbacken, Nick Drake, Radiohead, Nederlandstalige zielsverwanten, naar oude cassettes luisteren in een broeikas, en (uiteraard) Tom Waits.
“Ik kom uit een heel degelijk arbeidersgezin. Mijn moeder zong lange tijd in een kerkkoor. [lachend:] Dat is mijn enige muzikale invloed geweest. Mijn vader is metselaar en was scheidrechter in het betaald voetbal. Hij had een paar platen; van Toon Hermans, Julio Iglesias en Luv’. Veel meer zal het niet geweest zijn. Alleen Toon vond ik nog wel aardig.”
Pand van Janna
“In de jaren zeventig had je in mijn dorp Diepenheim een jongerencentrum, het Pand van Janna of Why Don’tcha, dat nog steeds bestaat. Dat was één groot huis vol met muziek. Ik kwam daar als jonge tiener al veel over de vloer. Eerst op christelijke tijden, maar al snel zat ik er dag en nacht. Bier drinken en muziek luisteren tot het ochtendgloren. Dankzij de wat oudere generatie die daar rondliep begon ik geïnteresseerd te raken in southern en progressive rock.”
Playback
“In de laatste klas van de basisschool had ik een soort van eerste ‘bandje’. Er zat een heel handig jongetje in de klas, die maakte onze instrumenten. Met zeepkisten bijvoorbeeld en met elastiekjes werd een wawa-gitaar gemaakt. Op een schoolfeest playbackten we Guitar King van Hank The Knife & The Jets. We wilden allemaal indruk maken op de lerares op wie we allemaal verliefd waren.”
Radio
“Met geld dat ik van oma voor de vakantie had gekregen kocht ik Made in Japan van Deep Purple, mijn eerste plaat. Je kunt slechter beginnen, toch? Ik had een oranje platenspelertje gekregen, dat eigenlijk alleen voor singletjes was. Als ik er een elpee op legde moest de deksel eraf. Zonde dak da ding nie meer heb. Ik was vijftien en al mijn geld ging op aan elpees en cassettes. Van het geld van een krantenwijk kocht ik mijn eerste eigen installatie.
Ik luisterde veel naar de radio. Bijvoorbeeld de KRO, met Krachtvoer van Marc Stakenburg. Op maandag had je ’s avonds de VARA, op dinsdag de VPRO. Dan ging soms een heel programma over één band of één plaat, bijvoorbeeld Sgt. Pepper’s. De verhalen achter de muziek. Dat kan nou echt niet meer.”
Deep Purple
“Ik nam veel radioprogramma’s op. Sommige van die cassettes draai ik nog steeds. Zo heb ik lang een bandje grijs gedraaid met een radioprogramma over Back in Black van AC/DC. Dat was nog met Bon Scott. Ik weet nog dat het op de soos maanden heeft geduurd voordat iedereen er vrede mee had dat AC/DC een andere zanger had gekregen.
Maar vooral Deep Purple met Ian Gillan was mijn ding. Op de havo in Lochem hadden we voor een schoolfeest een compilatie van Deep Purple in elkaar gezet om te playbacken. Compleet met rookbommen en ellenlange solo’s. Na een half uur werden we door de conciërge van het podium gehaald: ‘Nu weten we wel wat Deep Purple is, jongens.’ Man, we kwamen net lekker op gang!”
Zappa & Tjuup
“Ook Frank Zappa heb ik lange tijd intensief gevolgd. Maar op een gegeven moment werd zijn productie zo hoog dat ik ben afgehaakt. Dat kon ik niet meer bijbenen. En met zijn elektronische dingen heb ik ook minder, te wiskundig. Zappa kwam echt door het jongerencentrum. Daar liepen hele genereuze jongens rond. Gaven zo hun platen weg. Van wijlen Tjuup [De uitvinder van de oneliner ‘Een goeie Tukker is geen motherfucker’ en drijvende kracht achter het Pand van Janna. Tjuup is tevens de titel van de nieuwe plaat van André Manuel & De Ketterse Fanfare - red] kreeg ik in één keer drie Zappa-platen. De enige tegenprestatie was dat ik die op cassette opnam voor het jongerencentrum. Tjuup heeft ons levenslang aan de muziek geketend. Dat is best een eerbetoon waard.”
Tom Waits
“De eerste platen van Pink Floyd leerde ik in het Pand van Janna kennen, fantastisch. Later heb ik nog een keer een Syd Barrett-tribute gedaan. Maar iemand die mij nog meer heeft aangezet tot het maken van muziek is Tom Waits. Hij is zo breed als de horizon. Heeft zich nooit echt toegelegd op één soort muziek. Dat geldt ook voor mezelf. De lichtvoetigheid van Fratsen stond haaks op Krang. Waits kan een harde plaat maken, maar ook een barplaat. Het theatrale The Black Rider vind ik het meest geslaagd, gevolgd door Swordfishtrombones.”
Nederlandstalig
“Op Nederlandstalig gebied zie ik De Kift en Meindert Talma als zielsverwanten. Krankenhaus van De Kift is een van de tien mooiste platen ooit. De laatste plaat die ik gekocht heb is de nieuwste van Talma. In het Engels weliswaar, maar toch erg goed. Maar voor mij was Raymond van het Groenewoud de pionier. Hij maakte Nederpop zoals die nog nooit gemaakt was. Zo intelligent, zo rock ’n roll en zo avontuurlijk.
Mede door hem ben ik in het Nederlands gaan zingen. En door Normaal. Hun eerste paar platen zijn supergoed. Geen Achterhoeker die er ooit aan gedacht had om zo out of the blue, zo krachtig en zo mooi in de eigen taal te gaan zingen. Doe Maar was voor mij traumatisch. Daar stonden ze dan, mijn potentiële vriendinnetjes, in het kruis te kijken van Hennie Vrienten en Ernst Jansz.”.
Beroepsdeformatie
“Tegenwoordig koop ik bijna geen muziek meer. Ik ben veel met film bezig. Hou van jaren zeventig-horror. Qua nieuwe muziek hou ik van Air, vooral hun debuut, van Massive Attack en Radiohead. Ik luister veel jazz, bijvoorbeeld Chet Baker. Ik ben vaak ’s nachts aan het werk en dat is dan de prettigste muziek.
Vind het soms ook moeilijk om nieuwe muziek te beluisteren. Ik ga verbanden leggen; ‘de originaliteit is ver te zoeken, is al veel eerder gedaan’. Beroepsdeformatie waarschijnlijk. Van Roosbeef zeggen ze dat het op mij lijkt. Zou kunnen. Ik kom al jaren bij hen op de boerderij, ken haar vader al lang. Maar ik vind haar eigenzinnig genoeg.”
De favorieten van ...
|
Mijn hifi-set: “Een grote Apple en een Sony-platenspeler, gekregen uit het Pand van Janna. Ik zit vaak te schrijven in mijn broeikas, daar heb ik een oude cassetterecorder staan van een inferieur Russisch merk. Ik draai daar oude bandjes op af of luister naar Radio 1.”
Favoriete genre: "jazz, maar dan jazz als punk, denk aan Mingus".
Alles van ... "Nick Drake. Ik ben ooit dankzij een vriend begonnen met Fruit Tree. Heb nu zijn hele oeuvre. Al stelt dat niet zo heel veel voor natuurlijk. Gelukkig is hij op tijd doodgegaan, zodat bijna al zijn muziek goed is. Ik moet trouwens oppassen met teveel reclame maken. Ik hoorde hem laatst al voorbijkomen onder een Volkswagen-reclame.”
Ik gruwel van… “De doorgeslagen horizontale programmering. Op de radio, op tv, in de steden, overal. De verplatting, alles wordt hetzelfde. Ik mis de radioprogramma’s waar je één keer per week voor thuis bleef. Bijvoorbeeld Peazens & Moddergat of het programma van Jan Donkers. Wat heeft hij nu weer allemaal voor cd’s uit Amerika meegebracht?”
Maar ik luister stiekem wel naar... “Niet stiekem, maar misschien niet zoals verwacht: elektronische muziek. Deejays. Ik heb laatst Stijn gezien, ken je dat? Echt schitterend! Al was ik wel zo dronken als een tientje en zo stoned als een papagaai, dat scheelt misschien. Wat ik stiekem leuk vind zijn piratenfestivals in schuurtjes op het Twentse platteland. Dat voelt soms als punk.”
Omvang muziekcollectie: “Paar honderd elpees, 500 à 600 cd’s.”
Verzamelaar? “Drake, Waits, Zappa, Mingus, Radiohead. Al heb ik niets met special editions of dat soort dingen.”
Meest memorabele muziekbeleving: ‘Solomon Burke in discotheek Lucky in Rijssen, rond 2002. Hij werd in een karretje het podium opgereden en heeft vervolgens tweeëneenhalf uur lang gespeeld. Iedereen was aan het genieten: van de barman tot de toiletjuffrouw. En ja, ook het publiek.”
cd of elpee: “Ze hebben allebei hun charme. Grootste voordeel van een cd is dat je ze makkelijker overal mee naar toe kunt nemen. Elpee is mooier om te zien, zeker een klaphoes. Met het geluid heb ik niets bijzonders. Dat sommige mensen in een goede opname horen dat de drummer zich in een nummer 73 keer aan zijn zak heeft gekrabd en dat er een piepje zit in het voetpedaal van de gitarist, dat hoor ik dan weer niet. Ik ben geen freak. Ik heb ooit een technicus gehad die alles analoog wilde opnemen. Nadat alles elke keer vreselijk begon te ruizen, is hij ook maar overgestapt op digitaal. Het scheelt ook heel veel tijd.”
Mijn hifi-tip (1): “Wat je speelt is belangrijker dan hoe je het opneemt. Ik gebruik soms ProTools of GarageBand voor opnames, en één microfoon en achtsporen.” |