Musical Fidelity V90-DAC – Vloeiend, natuurlijk en ruimtelijk

De tijd waarin een losse DAC slechts aantroffen werd in prestigieuze high end-sets van audiofielen is lang voorbij. Tegenwoordig neemt streaming audio een steeds belangrijker plek in en gebruiken veel muziekliefhebbers netwerkspelers en computers als geluidsbron.

Vooral die laatste groep is echter niet in de eerste plaats ontworpen om optimale geluidskwaliteit te produceren, en het loont dan ook zeker om tussen de PC en de audio installatie een losse DAC te plaatsen. In de afgelopen jaren is er in alle prijsklassen een steeds groter aanbod van losse (USB) DAC’s gekomen. Ook in de groep tot vijfhonderd euro. Modellen van onder meer Micromega, Cambridge Audio, Arcam en Furutech. Maar ook van Musical Fidelity in de vorm van de V-DAC.  

De voorganger – hier getest

V serie & V90 serie
Die V-DAC, en later zijn opvolger de V-DAC-II (op zijn beurt weer besproken in Music Emotion), is onderdeel van de V serie. Een reeks componenten bestaande uit een DAC, een hoofdtelefoonversterker, een Phono voorversterker, twee USB/SPDIF converters (eenmaal 96 kHz en eenmaal 192 kHz) en een Power Supply. Kenmerkend voor de reeks is de uitzonderlijk goede prijs-kwaliteitverhouding. Sinds kort is er de V90 serie, vooralsnog bestaand uit slechts twee componenten. Naast de hier 'aanwezige' V90-DAC is er namelijk nog een V90-LPS Phono voorversterker.

De Musical Fidelity V90-DAC

Zowel de V-DAC als de V-DAC-II heb ik meerdere malen beluisterd in systemen die ik goed ken. Echter nooit in mijn eigen systeem. Klankmatig heb ik ze vooral als erg muzikaal ervaren. Dat zegt u natuurlijk eigenlijk niets, want wat ik als muzikaal ervaar kan voor u heel anders liggen. Het is dan ook meer om aan te geven dat beide apparaten mij klankmatig aanspreken. Waarbij gezegd moet worden dat ik mezelf als ‘verwend’ beschouw omdat ik in mijn eigen luisterruimte tot nu toe uitsluitend (veel) duurdere exemplaren beluister of beluisterd heb.

Het zegt daarmee iets over het niveau waarop de betaalbare DACs van dit merk presteren. Voor de prijs kun je er eigenlijk geen kritiek op hebben, maar wanneer ik dan toch iets aan moet geven, dan zou ik dat bij het uiterlijk leggen. De V-DAC heeft in/uitgangen aan twee kanten en dat maakt dat ik zelf een dergelijk kastje heel snel uit het directe zicht zou plaatsen, zelfs de zilverkleurige V-DAC-II die een mooiere behuizing heeft dan zijn zwarte voorganger.

Op het eerste gezicht zijn er veel overeenkomsten tussen de V90-DAC en de V-DAC-II. Met zijn verkoopprijs van 275 euro is hij maar iets duurder dan zijn familielid uit de V serie. Bij visuele vergelijking van de twee valtop dat de V90-DAC ook optische ingangen heeft, iets dat de DAC uit de V serie moet ontberen. Maar genoeg onderlinge vergelijkingen. Het gaat hier zoals gezegd om een nieuwe DAC die tegelijkertijd het eerste component uit een nieuwe serie is, dus laten we hem eens nader bekijken. 

V90-DAC

De in Engeland ontworpen en in Taiwan gebouwde V90-DAC wordt bij mij thuisbezorgd door Deutsche Pakket Dienst en arriveert in een transportdoos met daarin een simpele kartonnen verpakking van 1,1 kilo. Daarin bevindt zich een doosje met de stekkervoeding (made in China) en een zilverkleurig aluminium kastje van 170 mm breed, 47 mm hoog en 102 mm diep dat 600 gram weegt. Beiden zijn omgeven door een soort van styrofoam buffer die een goede bescherming biedt tegen transportschade. Een klein velletje papier bevat de summiere, in het Engels geschreven instructies. Summier, maar voldoende. Want eigenlijk wijst de weg zich vanzelf.

Het kastje ziet er in zijn zilver aluminium uitvoering fraai uit. Ook de metalen, op rubber pootjes rustende, bodemplaat maakt een solide, dus weinig resonantiegevoelige, indruk. Op de voorzijde twee tuimelschakelaartjes. Links de On/Off, waarbij in de On stand een LED beschaafd blauw oplicht. Ook in deze prijsklasse hoeft een LED dus niet iris-irriterend te werken. Rechts de drie standen bronkeuze schakelaar: omhoog USB, midden Coax of Optisch 1, omlaag optisch 2. Coaxiaal en optisch 1 hebben dus een gezamenlijke ingang.

Het signaal dat het eerst aangeboden wordt, wordt weergegeven. Zodra er een digitale lock is, licht ook hier een LED op. In dit geval in groen, eveneens beschaafd. De belettering op het front is sierlijk fragiel en daarmee mooi, maar onopvallend aanwezig. In tegenstelling tot de V-DAC worden bij de V90-DAC de zijkanten niet ontsierd door aansluitingen. Dit kastje mag vol in het zicht staan want alle aansluitpunten van de V90-DAC bevinden zich aan de achterzijde. Rechts de ingang voor de 12V stekkervoeding en naar het midden toe de digitale inputs optical 2, optical 1, coaxial en de asynchrone USB. Geheel links de analoge RCA output.

Op de achterzijde staat dat het hier om een 32 BIT DAC gaat. Intern wordt er inderdaad een 32 BIT DAC van Texas Instruments ingezet; de Burr Brown PCM 1795. Maar de sample rate converter is een SRC 4392, eveneens afkomstig van Texas Instruments. Deze zet alle binnenkomende signalen om naar 24 BIT. Ook de USB signalen. Voor deze USB signalen is de V90-DAC uitgerust met een TAS 1020 B USB streaming converter, alweer van van Texas Instruments; 24 BIT, 96 kHz. Het mooie van de USB ingang is dat het hier gaat om een 1.1 ingang waardoor er geen drivers behoeven te worden geïnstalleerd. Dit is dus echt plug and play, iets wat veel muziekliefhebbers zullen weten te waarderen.  

Coaxiaal
Zo’n DAC als deze kun je op meerdere manieren inzetten. Mijn eerste ingeving is om hem coaxiaal te koppelen met de digitale uitgang van mijn met een Creato Audio Gold clock uitgeruste Esoteric SACD speler. Dit doe ik met een Sonore Reference kabel. Bij het aanduwen van de connector valt op dat de RCA aansluiting enigszins naar binnen wordt gedrukt. Datzelfde effect treedt niet op wanneer ik de analoge Sonore interlink aandruk op de output van de V90-DAC. Hij maakt de koppeling met de ASR Emitter I Blue Version geïntegreerde versterker die op zijn beurt met Siltech Classic luidsprekerkabels verbonden is met de Audiovector Si3 Avantgarde Arreté luidsprekers. Netkabels zijn afkomstig van Sonore en ASR. Als voorbeeld van de door mij in de eerste luistersessie gedraaide muziek kies ik de meest recente dubbel CD van de bariton Matthias Goerne. Het zesde deel uit zijn op het Harmonia Mundi label uitgebrachte reeks met werken van Franz Schubert (1797-1828). Op CD 1 Schwanengesang, zeven liederen op gedichten van Ludwig Rellstab, zes op gedichten van Heinrich Heine en één op een gedicht van Johann Gabriel Seidl. Goerne wordt op de piano begeleid door Christoph Eschenbach, de man die op CD 2 de Piano Sonata D.960 in B flat major speelt. Ik draai openingsstuk Liebesbotschaft, dat sterk doet denken aan het begin van Schubert’s liederencyclus Die Schöne Mühlerin.

Luisterervaringen

Al meteen bij de eerste tonen word ik aangenaam verrast door het geboden klankbeeld. Muzikaal is weer het eerste woord dat bij me op komt. Het tweede wat opvalt is de body van zowel de stem als de piano. Vergelijken met mijn referentie betekent overstappen naar een andere prijsklasse en is daarmee niet eerlijk tegenover de V90-DAC. Maar, wanneer ik dat voor een moment toch even doe, dan valt op hoe dicht die DAC van 275 euro de Esoteric weet te benaderen.

De Esoteric is in alles net iets meer, maar de V90-DAC zet een mooi doortekende menselijke stem neer in een beeld dat tot buiten de luidsprekers loopt en dat ook qua diepte en hoogte in positieve zin verbaast. Op alle punten presteert de Musical Fidelity beter dan ik op grond van zijn prijs zou durven verwachten. Vooral het vloeiende en gerijpte karakter van de presentatie verrast me in positieve zin. Indrukken die terugkomen bij het beluisteren van het begin van de tweede CD met daarop alleen het pianospel van Eschenbach. Al valt hier op dat de door de linkerhand aangeslagen laagste tonen wat minder strak klinken dan ik gewend ben. Waarbij ik me haast om te zeggen dat dit geenszins betekent dat de V90-DAC hier een steek laat vallen.

Hij presteert opnieuw veel beter dan ik op grond van zijn aanschafprijs zou durven hopen. Natuurlijk kan ik nog wat meer voorbeelden aanhalen, maar ook met andere muzieksoorten en stijlen blijven de genoemde indrukken en kwaliteiten overeind. Interessanter is het dan ook om een voorbeeld te noemen van de prestaties die de DAC neerzet wanneer ik gebruik maak van de USB-ingang; ongetwijfeld de ingang die het meest ingezet zal worden door een groot deel van de gebruikers waar deze DAC voor ontwikkeld is. De lichtblauw gekleurde USB-kabel die ik daarbij inzet wordt, net als Musical Fidelity, geïmporteerd door Viertron, en komt van het Zweedse Supra. 

USB
Ik ben me er van bewust dat ik heel lang geroepen heb dat er in mijn luisterruimte geen plaats is voor een PC. Maar ook ik sluit mij niet af voor nieuwe ontwikkelingen wanneer deze de moeite waard blijken te zijn. En uiteraard zie ook ik de voordelen van het gebruiken van een PC als bron. Dus staat er nu in mijn luisterruimte en PC. Een kleintje weliswaar, maar toch. Een Toshiba notebook die qua aanschafprijs een mooie match vormt met deze V90-DAC van Musical Fidelity. Op deze notebook heb ik diverse music files geplaatst, in uiteenlopende kwaliteiten. Om deze files af te spelen en aan te bieden aan de V90-DAC van Musical Fidelity gebruik ik de gratis versie van MediaMonkey.

“Op alle punten presteert de Musical Fidelity beter dan ik op grond van zijn prijs zou durven verwachten.”

Na meerdere luistersessies wil ik u deelgenoot maken van mijn ervaringen door enkele impressies weer te geven van jazz muziek die ik op deze wijze beluisterd heb.  Duke Ellington en Johnny Hodges openen met een versie van ‘All Of Me’ in CD kwaliteit (1411 kbps) en ik moet bekennen dat ik positief verrast ben. Het gebrek aan vloeiendheid, natuurlijkheid en ruimtelijkheid dat ik normaliter al snel associeer met weergave via USB ontbreekt hier voor mijn gevoel. Direct beweegt mijn voet met het ritme op en neer en ik krijg zelfs de neiging om mee te neuriën. Wat dat zegt over mijn beleving? Ik geniet er van! Datzelfde geldt wanneer ik Oscar Peterson’s ‘Night Train’ beluister, eveneens in CD kwaliteit. En dat is toch de kwaliteit waarvan ik verwacht dat de meeste geïnteresseerden in deze DAC gebruik zullen maken. Natuurlijk kan het ook beter wanneer er hoge resolutie files tot 96kHz aangeboden worden. Ook dan overheerst het gevoel dat de Musical Fidelity V90-DAC vooral de muzikaliteit, de vloeiendheid, de natuurlijkheid en de rijkheid in de muziek benadrukt.

Conclusie
Musical Fidelity bewijst het. Ook in de klasse tot 500 euro - in dit geval zelfs voor net iets meer dan de helft van dat bedrag - is het mogelijk om een muzikale, vloeiend, rijk en natuurlijk klinkende DAC te presenteren. Een DAC die alle aangeboden signalen omzet naar 24 bit 192 kHz, ook de signalen die aangeboden worden via asynchrone USB 96 kHz. Een product als dit kun je, vooral voor deze prijs, alleen maar overladen met complimenten. Zowel qua klank als qua bouwkwaliteit en mogelijkheden. I take my hat off to Musical Fidelity!

HiFi.nl plus- en minpunten

+ Bouwkwaliteit
+ Prijs/kwaliteitverhouding
+ Aansluitmogelijkheden
+ Muzikaliteit

- Eigenlijk niets – het kan beter en mooier, maar niet voor deze prijs.

Importeur: Viertron
Prijs V90-DAC: 275 euro