NAD Essentieel

In 1972 werd in Duitsland de firma New Acoustic Dimensions opgericht door een internationale groep audio-enthousiastelingen die de dominantie van de Japanse hifi met steeds meer nullen achter de komma en steeds grotere VU-meters een beetje beu waren, aangevoerd door Amerikaan Martin Borish. De groep bestond eerst vooral uit Duitse en Zwitserse dealers en importeurs, maar heel snel werd NAD UK opgericht, waardoor het merk tegenwoordig vooral als Brits bekend staat.

De doelstelling was om hifi-apparatuur te maken die levert waar het voor gemaakt is: een zo goed mogelijke weergave zonder overdreven uiterlijke franje en overbodige knoppen.

In de beginjaren onderscheidde het bedrijf zich nog niet met het later zo bekend geworden grijze design. De apparaten hadden begin jaren `70 de in die tijd de gebruikelijke zilveren fronten en houten kasten. Qua uiterlijk was er dus niet zo veel nieuws onder de zon, hoewel het aantal knoppen relatief bescheiden was. Opvallender waren de audiofiele prestaties, die van meet af aan zeer positief werden ontvangen.

Mijlpalen

NAD, zoals het bedrijf werd genoemd, heeft niet alleen een aantal hifi-klassiekers op haar naam staan, maar ook een aantal unieke innovaties, waar we later op zullen terugkomen.

Uit het midden van de jaren `70 stammen klassieke receivers als de Model 120 en 140, en de versterkers Model 60 en Model 90.

Deze serie eindigde bij de legendarische Model 200 versterker die zelfs een Dolby-unit aan boord had, zowel voor opname als weergave.

1978 was een belangrijk jaar voor NAD, zoals het bedrijf inmiddels heette. Ontwerper Bjorn Eric Edvardsen kwam met een totaal nieuw ontwerp op de proppen, de inmiddels legendarische 3020 versterker. Ook de vormgeving werd aangepast. De 3020 was de eerste NAD versterker met het minimalistische grijze uiterlijk.

En hoewel over het aangezicht van de versterker voldoende discussie werd gevoerd waren vriend en vijand het er in elk geval over eens dat de klankmatige kwaliteiten van de 3020 van een zeer hoog niveau waren. Warm en buisachtig, bijna euforisch. Absoluut onopdringerig en vooral muzikaal. Het was een combinatie van perfecte maar (eerlijk is eerlijk) ook enigszins fortuinlijke timing en een zeer scherpe prijs (in de VS moest je er 70 dollar voor neertellen) die de 3020 tot legendarische proporties deed groeien.

De versterker bleef uiteindelijk vijftien jaar in productie voor hij in 1993, na meerdere technische updates “along the way”, met pensioen mocht. De schattingen lopen een beetje uiten, maar de meest betrouwbare cijfers spreken van 1,3 miljoen (!) verkochte exemplaren, waarmee de 3020 met afstand de best verkochte stereoversterker aller tijden mag worden genoemd.

Andere mijlpalen

Silver Series

Eind jaren 90 vond NAD het tijd geworden om een serieuze poging te wagen om door te dringen tot de hoogste regionen van de hifi: de High End. Daartoe werd de Silver Series ontwikkeld, een zo mogelijk nog strakker design dan gebruikelijk, maar nu in mat zilver. Er waren een geïntegreerde versterker, een voor- eindversterker combinatie, een tuner en een cd-speler die zowel in esthetisch als klankmatig opzicht het beste waren dat NAD tot dan toe maakte.

De zilveren serie bereikte weliswaar niet de allerhoogste regionen van de high-end, waar onbetaalbare exoten de dienst uitmaken, maar gezien de relatief bescheiden prijsstelling was het toch een zeer interessante serie. De Silver Series bleef een aantal jaren in productie.

Masters Series

Na het succes van de Silver Series bleef het niet lang stil in de hoogste audioregionen van NAD. De Masters Serie die in 2005 op de markt kwam was zowel uiterlijk als technisch weer een flinke sprong voorwaarts. Het dikke front uit geëxtrudeerd aluminium en gegoten zink heeft een bescheiden en tijdloze uitstraling, en de elektronische schakelingen van hoofdontwerper Bjorn Erik Edvardsen (ja, die van de 3020) zijn als vanouds vernieuwend. Zowel de stereo- als meerkanaals versterkers in deze serie worden internationaal zeer hoog gewaardeerd. De laatste ontwikkeling in de Masters Serie is de zeer bijzondere M2 Direct Digital versterker, in feite een hoogwaardige D/A converter met een uitgangsvermogen van meer dan 200 watt.

Viso

Een andere serie die radicaal met het bestaande design breekt is de Viso, een twee- of vijfkanaals all-in-1 apparaat dat het hart van een multimedia-installatie kan vormen.

Technologie

Een belangrijk gegeven in de geschiedenis van NAD is technologische innovatie. NAD heeft een aantal bijzondere vondsten op haar naam staan die al sinds jaar en dag worden toegepast in de eigen apparatuur. Vooral de versterkers van NAD bevatten speciale schakelingen die je nergens anders aantreft.

Soft Clipping

De belangrijkste eigen uitvinding is misschien wel het Soft Clipping systeem, dat op uiterst subtiele wijze ingrijpt als de gebruiker de volumeknop zo ver open draait dat de gevraagde power buiten de vermogensbandbreedte van de versterker komt te liggen, en de sinusgolf die het geluid vormt als het ware wordt `afgeknipt` (clipping) en als blokgolf de versterker verlaat. De resulterende gelijkstroom kan zeer schadelijk zijn voor luidsprekers, vooral tweeters, die te heet worden en knisperend overlijden. Dit gaat overigens wel gepaard met hoorbare (lelijke) vervorming van het geluid.

Soft Clipping ziet dit aankomen en rondt de flanken van de blokgolf af zodat de vervorming minder wordt en de luidsprekers minder gevaar lopen.

Voeding

NAD heeft altijd ingezien dat de voeding het belangrijkste onderdeel van de versterker was, en ontwikkelde schakelingen die altijd voldoende reserve leveren. Power Envelope en PowerDrive werden ze genoemd, en ze zorgen er niet alleen voor dat de versterker grote dynamieksprongen goed aan kan, maar ook dat complexe belastingen van `moeilijke` luidsprekers geen probleem vormen.

NAD heeft altijd de stelregel gehad dat de klant een eerlijke opgave van specificaties verdient, en de opgegeven vermogens van versterkers zijn dan ook altijd realistisch. Niet het piekvermogen bij een bepaalde frequentie gedurende een halve seconde, maar het bruikbare vermogen bij volledige muziekweergave.

Conclusie

NAD is in de loop der jaren uitgegroeid tot een vaste waarde in de wereld van de hifi. De prijs/kwaliteit verhouding is altijd goed geweest, en klankmatig heeft het merk altijd tot de kopgroep behoord. Dat maakt NAD niet alleen tot een bijzonder, maar ook tot een essentieel audiomerk.