Recensie: Anathema – Distant Satellites (CD)

Distant Satellites is het al vorig jaar aangekondigde tiende studioalbum van de progrockband Anathema. Na het zeer sterke en succesvolle vorige album hebben de heren (en dame) uit Liverpool zich toegelegd op muziek die zich naar eigen zeggen op natuurlijke wijze heeft geschreven en in het verlengde ligt van de vorige albums. Distant Satellites zal 9 juni in de winkels liggen. 

Noblesse oblige... Met Weather Systems uit 2012 en de toer die volgde (erg mooi vastgelegd door Lasse Hoile op de dvd/ Blu-ray Universal) heeft Anathema de lat wel erg hoog gelegd. De Britse band, die begin jaren negentig begon als doom metal act, heeft in de loop der tijd een enorme evolutie doorgemaakt. Die evolutie is nog steeds gaande, al laten de heren Cavanagh en diens vrienden zich er niet blind door leiden. De toevoeging van Lee Douglas als vaste vrouwelijke vocalist was een schot in de roos, zo bleek ook op het vorige album.

Van de metal van weleer is allang weinig meer over, en wie de band daar nog op beoordeelt zou eens goed bij zichzelf te rade moeten gaan. Al vanaf We’re Here Because We’re Here uit 2010 werd de huidige koers vastgelegd en daarvoor zou niemand Anathema op negatieve wijze kunnen beoordelen. De hoge kwaliteit van componeren en uitvoeren van de muziek zijn altijd al een gegeven geweest en de nog steeds groter groeiende fanbasis is daar het ultieme bewijs van.

Dat gezegd hebbende moet ik wel bekennen dat ik wel hoge verwachtingen had van Distant Satellites. Zowel Universal als Weather Systems vinden nog steeds vaak de weg naar mijn oren, beide albums zijn verslavend goed. Overigens klinken ze het best vanaf cd en blu-ray, de vinylversies zijn klankmatig aanmerkelijk minder mooi. Maar dat terzijde. De lat voor dit album lag dus ook echt hoog, en nadat ik een gebrande promo-cd toegestuurd kreeg van de distributeur kon ik niet wachten om hem in de lade van mijn cd-speler te leggen.

Terug naar 2014, dus. Tien tracks vullen het nieuwe album, dat in het begin wel erg doet denken aan zijn voorganger. Net als op Weather Systems zijn de eerste tracks voorzien van dezelfde titel, opgedeeld door de toevoeging Part 1 en 2. The Lost Song begint met een orkestraal intro, een sterke aanwezigheid van percussie en de dragende stem van Vincent Cavanagh, die door Lee op het eerste deel wordt ondersteund. Net als op de twee tracks (Untouchable Part 1 & 2) van het vorige album ontaardt de eerste track in een climax, terwijl het ook herkenbare rustige tweede deel wederom bewijst dat Lee Douglas meer kan dat alleen de vocalen van Vincent counteren. Hoewel de gedachte me niet ontgaat dat er toch gekeken is naar het succes van weleer, is de uitvoering dik in orde en weet Anathema de beoogde emoties van de tracks oprecht over te brengen.

Op het door Danny en Vincent geschreven nummer Dusk (Dark Is Descending) klinkt echter de rock van weleer weer door, totdat de pianoklanken van John Douglas’ keyboard voor een dynamische afwisseling zorgen en beide heren samen met Lee het nummer langzaam weer naar een climax brengen. Die piano komt overigens vaker terug dan op Weather Systems, want het fraaie (door orkestrale klanken omlijste) Ariel en al helemaal het erg intense nummer Anathema zijn verweven met de toetsen. Persoonlijk vind ik deze laatste track getuigen van het beste dat Anathema te bieden heeft, de melancholie en spanning van weleer vermengd met de toegepaste stijlen van de afgelopen jaren.

Lees verder op de volgende pagina

Verslavend recept

Wie de oudere tracks van Anathema kent zal bij het horen van de toetsen op The Lost Song Part 3 meteen terugdenken aan de track Closer van het album A Natural Disaster (2003). Op dit derde deel van de track hoort de luisteraar de lijnen van de eerste twee delen terug, samengebracht in een voor Anathema typische track van nu. Dynamische spellijnen, lyrische vocalen van Lee en Vincent, bekende riffs en veel keyboard. You’re Not Alone is een track die de band ongetwijfeld live graag ten gehore brengt om het publiek op te zwepen, net als The Storm Before The Calm op de vorige plaat. Met één verschil; Anathema gebruikt deels elektronische percussie en samples op deze track. Firefly is een intermezzo met orgelgeluiden, maar ontaardt in een met beats doordrenkt geheel dat de titeltrack inluidt. Dit nummer laat horen dat de muziek van de band nog steeds evolueert, met intiemer afgemixte (en van echo voorziene) vocalen. Toch is dit duidelijk Anathema, het gezelschap weet in deze wat gewijzigde sound een eigen gezicht te bewaren. Anders dan bijvoorbeeld Coldplay, tegenwoordig. De opbouw, het overbrengen van emotie en de onderliggende spanning is Anathema op het lijf geschreven. Iets dat vooral live altijd tot uiting komt, als je naar het publiek kijkt. Wanneer je er goed over nadenkt is het vooral de vocale prestatie van Vincent die hierin –gelukkig- het voortouw blijft nemen. Afsluiter Take Shelter is een nette maar niet opzienbarende Anathema track, die tevens rust op de fragiel gebrachte vocalen van Vincent, gecompleteerd door vioolklanken en –wederom- veel elektronica. Inclusief de percussie. Anathema laat in elk geval horen dat het flirten met andere stijlen en post-rock ook aan hen besteed is.

Klankmatig is de gebrande promo-cd die mij voor deze recensie ter beschikking werd gesteld over het algemeen goed, hoewel me her en der wel een wisselende dynamiek opviel. Het uiteindelijke product dat begin juni in de winkels zal liggen zal daar wellicht anders in zijn. Voor de in Oslo opgenomen, geproduceerde en gemixte plaat was Christer-André Cederberg verantwoordelijk, enkele tracks zijn ook door Steven Wilson afgemixt. De orkestrale arrangementen werden geschreven door Dave Stewart (o.a. Porcupine Tree).

Welnu, dan volgt de onvermijdelijke hamvraag. Is Distant Satellites beter dan Weather Systems? Ik moet eerlijk bekennen dat ik het album (na meer dan tien luisterbeurten) niet de inslag vind hebben die ik ervoer toen ik de voorganger voor het eerst beluisterde. Wat dat betreft dus niet. Ook zijn de tracks soms tegen het voorspelbare aan, voor wie Anathema’s werk goed kent en hun vooruitgang heeft gevolgd. Waar Weather Systems meer afwisseling bood in de songdynamiek, is Distant Satellites wel meer een homogener geheel. Dat gezegd hebbende wil ik wel benadrukken dat de kwaliteit van componeren én uitvoeren erg hoog is. Of de uitstap naar meer elektronica definitief is moet in de toekomst nog maar blijken, maar ik sta er niet negatief tegenover. En het recept van Anathema is verslavend, zo blijkt ook maar weer uit het feit dat ik zelfs na vele luisterbeurten achtereen nog steeds niet genoeg heb van Distant Satellites.

Muziek: 8
Klank: 7 ½ (promo-versie)
Label: KScope
Speelduur: 56:48 minuten
Website