Naim UnitiQute en Neat Iota: wie het kleine niet eert…

Deze zomer stelt importeur Latham voor hun dealers twee complete en interessant geprijsde promotie-sets samen die bestaan uit componenten van Naim, Neat en The Chord Company. Beide sets hebben enige weken bij mij gelogeerd om er aparte recensies over te schrijven, die bedoeld zijn om geïnteresseerden een beeld te geven van de muzikale prestaties. 

Het is bewust geen shoot-out geworden, voor wie daar misschien op hoopte, want bij twee verschillend geprijsde sets die uit dezelfde merken bestaan geloof ik daar niet in. Natuurlijk zijn er onderlinge verschillen die – volgende week in de tweede recensie - aan bod zullen komen, maar de nadruk zal er niet op liggen. Verwacht overigens ook geen kritiekloze verkooppraatjes. De instructie van de hoofdredacteur was duidelijk: beoordeel de sets zoals je dat bij elke recensie doet. Dat lijkt me geen probleem, en dus stel ik graag de eerste set aan de lezer voor: De Naim UnitiQute 2 met Neat Acoustics IOTA luidsprekers, en bekabeling van The Chord Company.

Het recenseren van een complete set is een aparte uitdaging. Meestal gaat het namelijk om één apparaat of één set luidsprekers, die je dan ook vrij eenvoudig kunt vergelijken met je eigen referentie - voor zover de lezer daar wat aan heeft natuurlijk. Maar wanneer op je kamerakoestiek na de volledige set parameters verandert, moet je anders te werk gaan. Niet heel specifiek inzoomen op bepaalde aspecten (want welke kies je dan?) maar meer holistisch luisteren. Het gaat, ook bij een complete set, uiteindelijk om het antwoord op de vraag of je er met plezier naar hebt geluisterd en of je daar een bepaalde conclusie uit kan distilleren. Ik zal de spelers één voor één kort aan je voorstellen.

Naim UnitiQute 2
Dit is natuurlijk geen nieuwe all-in-1 muziekspeler meer binnen het assortiment van Naim, maar hij is op deze pagina’s nog nooit in een aparte recensie aan bod gekomen. Daarom zoom ik even in op een paar zaken die het vermelden absoluut waard zijn. Het opgegeven vermogen van 30 Watt aan 8Ω en 45 Watt aan 4Ω lijkt niet zo veel, maar zoals altijd zit dat bij Naim dus net even anders. Als je het kastje zou openmaken (niet doen overigens, laat maar lekker dicht in verband met je garantie) dan kon je zien dat het voor ongeveer een derde is gevuld met een forse ringkerntrafo en een stel stevige voedings-condensatoren. Dat betekent dat de UnitiQute 2 in de praktijk over voldoende reserve beschikt om ook grotere luidsprekers nog redelijk goed van stroom te kunnen voorzien.

Als je het over uitrusting hebt is de UnitiQute 2 niet krenterig. Er ontbreekt weliswaar een cd-speler, maar dat is dan zo’n beetje het enige dat er niet op zit. De gebruiker heeft voor de ontvangst van radio de keuze uit FM en DAB+, die beide gebruik maken van dezelfde F-connector aan de achterkant. Een DAB+ antenne wordt niet meegeleverd, en als je gebruik wil maken van je coaxiale kabel zul je de connector aan de apparaatkant moeten veranderen. Of je kiest voor je radio-consumptie voor de internetradio-module die er ook in zit. Bijna alle zenders die op de kabel worden doorgegeven zijn ook daar te vinden, en nog een stuk of 20.000 meer. Naim heeft daaruit zelf trouwens al een voorselectie gemaakt van leuke en goede internetradio-stations. Met sommigen daarvan hebben ze zelfs een aparte overeenkomst gesloten zodat ze, exclusief voor Naim bezitters, in een hogere bitrate te beluisteren zijn.

De ingebouwde netwerkspeler werkt volgens het UPnP protocol. De gratis te downloaden n-Stream App blinkt uit in gebruiksgemak, werkt behoorlijk snel en zeer stabiel, en bevat een paar geweldige features, zoals de Info-functie. Naim is een samenwerking aangegaan met het bedrijf Rovi, dat de eigenaar is van AMG (Allmusic Guide). Hierdoor kan een schat aan gegevens over het op dat moment afgespeelde album uit hun database worden opgehaald en als bladerbaar boekje worden getoond. Héél erg gaaf! Wat ik dan weer een beetje jammer vond was dat je - als je UPnP server-software gebruikt die de mogelijkheid heeft - de lijst van recent aan je collectie toegevoegde albums niet in chronologische, maar in alfabetische volgorde te zien krijg. Als je een snel groeiende collectie eigen muziek hebt is het dan soms behoorlijk zoeken geblazen.

Qua aansluitmogelijkheden laat de UnitiQute 2 weinig te wensen over. Aan de voorkant vind je een 3,5 mm. analoge ingang, een 3,5 mm. hoofdtelefoonuitgang en een USB ingang waar je een stick met muziek in kunt steken. De UnitiQute indexeert zo’n stick pijlsnel. Een goed gevulde 16Gb stick was binnen enkele seconden beschikbaar, ook de tracks in mappen. Aan de achterkant vind je één paar luidsprekeraansluitingen (die uitsluitend banaanpluggen accepteren), de nodige digitale in- en uitgangen, een analoge uitgang én een analoge ingang voor als je er een phonotrap of een ander ‘ouderwetsch’ apparaat op wilt aansluiten.

Naim heeft de UnitiQute trouwens voorzien van een (schakelbare) intelligente loudness-regeling. Vroeger was Loudness een vies woord, maar in dit geval wordt de toegevoegde hoeveelheid lage tonen door een digitale signaalprocessor (DSP) bepaald aan de hand van het volume. Hoe luider je speelt, hoe lager de Loudness. Boven de 55 (het volume gaat tot 100) staat de Loudness helemaal uit. Vooral bij kleinere luidsprekers is dit echt een handige functie.

En tot slot kun je, ook weer via het menu, de interne versterker uitschakelen (door bij de luidsprekerkeuze in plaats van klein of groot voor ‘geen’ te kiezen. De UnitiQute fungeert dan feitelijk als zeer goed uitgeruste voorversterker en als je er via de analoge uitgang bijvoorbeeld de bijpassende Naim NAP100 eindversterker op aansluit kun je nog een behoorlijke verbetering in geluidskwaliteit bereiken.

Lees verder op de volgende pagina

Neat IOTA

Het Britse luidsprekermerk Neat wordt in Teesdale, in het Noorden van Engeland, gebouwd door een klein maar enthousiast team die bij de voicing van hun luidsprekers graag gebruik maken van de apparatuur van Naim. Het is dus niet toevallig dat beide merken, behalve in Nederland, wereldwijd nog bij acht andere importeurs samen in het pakket zitten. Een goed match dus. De hier geteste IOTA dankt zijn naam aan een Engels gezegde waarbij het ‘het kleinste deeltje bewijs’ betekent. Komt rechtstreeks van de fabrikant dit, dus dat zullen we dan maar aannemen, nietwaar? En ze zijn ook werkelijk piepklein, en buitengewoon fraai gebouwd. Slechts 2,6 liter is de inhoud, maar als je ze slim opstelt is daar verrassend weinig van te merken (meer daarover in het luistergedeelte). Het custom gebouwde woofertje is ontworpen om een zo laag mogelijke vervorming en een zo hoog mogelijke dynamiek te geven. De vijf centimeter lange magnetostatische ribbon-tweeter sluit er wat klankkleur en snelheid betreft voorbeeldig op aan. Het gebruik van uitsluitend hard-wired verbonden eersteklas filtercomponenten en goede inwendige bekabeling is de kers op de taart. De IOTA heeft een gevoeligheid van 84dB 1W/meter, wat aan de lage kant is, maar ze hebben ook een heel gunstig impedantieverloop. Daardoor zijn ze ook met een wat lichtere versterker eenvoudig aan te sturen.

The Chord Company
Deze sympathieke kabelfabrikant uit Amesbury (dat ligt naast Salisbury waar Naim gevestigd is) ontwikkelt eigen kabels op basis van technische kennis én een grote liefde voor muziek. Veruit de meeste kabels worden in eigen huis ontworpen en geassembleerd. Voor deze test is gekozen voor de uiterst vriendelijk geprijsde Carnival SilverScreen luidsprekerkabel, die is geconfectioneerd op twee keer drie meter lengte, en een C-Stream netwerkkabel van 1,5 meter. De luidsprekerkabel is gemaakt van zuurstofvrij OFC koper, en heeft een dubbele afscherming. De C-Stream ethernetkabel is van het type CAT-7 en heeft vier individueel afgeschermde sets van twee getwiste OFC geleiders.

Luisteren
Hoewel de set over een los bijgeleverde WiFi antenne beschikt, besloot ik om hem meteen bedraad te gebruiken. Je krijgt er niet voor niets een ethernet-kabel bij. Vooral voor het streamen van HiRes muziek is WiFi niet bepaald de meest stabiele verbinding. De luidsprekers worden geleverd zonder standjes. De IOTA’s kunnen zonder veel problemen op een dressoir of kast worden geplaatst, maar voor een optimale ruimtelijke afbeelding is een setje luidsprekervoetjes echt een zinvolle upgrade. Omdat ik zelf geen stands meer in huis heb nam Ed Verkerk van importeur Latham op mijn verzoek een bijpassend setje voor me mee. Die kosten 225 euro per paar en dat is alleszins redelijk. De IOTA’s moeten ‘in de breedte’ gebruikt worden, dus zo dat het naamplaatje leesbaar is. Zet ze niet rechtop (dus met de ribbontweeter in de breedte) want dan hou je totaal geen stereobeeld over.

Neat specificeert het frequentiebereik op 60 - 22.000 Hz, maar vertelt daar niet bij binnen hoeveel dB die waardes zijn gemeten. Hoe het ook zij; de intelligente loudness-regeling van de UnitiQute verricht hier een klein wonder. De loudness werkt zeer subtiel en ik had maar één keer uitschakelen nodig om vast te stellen dat hij lekker aan kon blijven staan. Een beetje met de luidsprekers schuiven ten opzichte van de achterwand kan nog een verdere verbetering van de laagweergave geven. Donderend laag van aardbevingsniveau behoort weliswaar niet tot de mogelijkheden, maar als je realistische verwachtingen hebt zal de Neat IOTA je verrassen met zijn neutrale, kleurrijke sound, zijn enorme stereobeeld en zijn pijlsnelle en lichtvoetige dynamiek.

Over één aspect van de opstelling wordt veel gedebatteerd: plaats je de luidsprekers met de tweeters aan de binnen- of aan de buitenkant? Mijn voorkeur was heel snel duidelijk: buiten! Dat gaf meer breedte aan het beeld, zonder focus in het midden op te offeren. Met de tweeters aan de binnenkant werd het beeld veel compacter. Een album dat verbazingwekkend goed klonk was het instrumentale folk-album Belladonna van Daniel Lanois, uit 2005. De bijna-ambient met akoestische- en slide-gitaar, elektronica en spaarzame percussie werd gepresenteerd als een grote ‘bubble’ van geluid, die zich tot ver buiten de luidsprekers uitstrekte. De tonen van de gitaar en de zacht aangeslagen bekkens hadden een prachtige micro-dynamiek en veel detaillering, zonder dat het ook maar één moment scherp klonk. Het laag was, zoals gezegd, niet van niersteenvergruizende proporties, maar véél dieper dan je zou verwachten. Bovendien vond ik het mooi in balans met de rest van het geluid. Volkomen ongeforceerd en goed te volgen. 

De Naim UnitiQute speelde de hele recensieperiode vlekkeloos, muzikaal en stabiel. HiRes muziek werd zonder artefacten afgespeeld, en overschakelen van resolutie veroorzaakte geen klikken of andere ongemakken. Zelfs MP3 klinkt prima op deze set, zoals het live-album Supersisterious van Supersister (in Paradiso) bewees. Deze zeer gekoesterde opname dateert van enkele weken voordat fluitist Sacha van Geest plotseling overleed, waardoor de plannen voor een nieuw album (na ruim 21 jaar) voorgoed moesten worden stopgezet. Maar het speelplezier spat er met dit kleine setje nog vanaf en de interactie met de zaal maakt er een verrukkelijk document van.

Natuurlijk heeft zo’n kleine luidspreker beperkingen. Hoe mooi de afstemming ook is gedaan, het putdiepe laag in de track Labyrinth Path 1 op het album Labyrinth van Pete Namlook en Lorenzo Montana was er gewoon niet. Maar opnieuw bewees de IOTA in combinatie met de UnitiQute dat een goede dynamiek, correcte klankkleuren in andere frequentiegebieden en een reusachtig stereobeeld samen toch een uiterst genoeglijke luisterervaring kunnen geven.

Upgrade mogelijkheden
Ondanks het verzoek om de set te testen ‘zoals hij is’ kon ik het niet nalaten om wat te experimenteren. Met name het standaard netsnoer dat Naim meelevert (ook al is dat op geluidskwaliteit geselecteerd) is voor verbetering vatbaar. Dat hoeft ook niet de wereld te kosten. Ed had ‘voor de zekerheid’ een C-Power netsnoer van The Chord Company bij me achtergelaten. Dat is een relatief eenvoudig maar zeer goed (in Engeland) gebouwd netsnoer dat een ‘floating’ afscherming heeft (niet verbonden met de aarde of de -). Het stereobeeld heeft met de C-Power net wat meer focus en de muziek ‘vloeit’ meer. Voor nog geen 8 tientjes krijg je met dit netsnoer een stukje extra geloofwaardigheid en klankkleur in het geluid die ik goed in verhouding vind tot de meerprijs.

Concluderend
Deze uiterst compacte combinatie zal in een niet al te grote kamer (laten we zeggen tot ongeveer 30 vierkante meter) voor jarenlang muziekplezier zorgen, daar ben ik van overtuigd. De set inclusief kabels kost normaal 2869 euro, en dat vind ik voor het gebodene al een heel realistisch bedrag. Maar gedurende de zomermaanden (tot 21 september 2014 dus) betaal je maar 2499 euro. Een volmondig koopadvies zal ik zelfs op de valreep van deze recensie niet geven, maar de aanbeveling om eens binnen te lopen bij een van de 18 Naim-dealers die aan de actie meedoen, en daar eens naar de speelklaar opgestelde set te luisteren, durf ik van harte te geven. Op naar de tweede set, waarvan de recensie volgende week zal verschijnen. 

+  Zeer compact en daarom eenvoudig te plaatsen
+  Verrassend compleet
+  Uitstekende, uitgewogen en lichtvoetige klank

-    extra investeren in luidsprekerstands
-    Het laagste laag komt er niet uit