Videomixers & switchers

Videomixers of switchers zijn heel geschikt om beelden opgenomen met meerdere cameras te mengen, heen-en-weer te schakelen en van effecten te voorzien. Dat kan live waarbij de producer op gevoel en intuitie een geslaagde mix presenteert maar ook als montage ter plaatse (opname). Videomixers en switcher zijn met name geschikt voor evenementen, discos, het geven van presentaties, het onderwijs, videoclubs en kerken. Behalve als losse mixer tevens verkrijgbaar als een complete studio in een draagkoffertje.

Het inzetten van meerdere cameras maakt het mogelijk om het onderwerp vanuit meerdere opnamehoeken en composities vast te leggen. Met behulp van twee cameras kunt u al tegelijkertijd overzichten en close-ups van bijvoorbeeld een muziekoptreden schieten. Voor het goed kunnen vastleggen van evenementen, theateroptredens of -shows, sportwedstrijden, paneldiscussies en grote orkesten of een muziekband is het opnemen met meerdere cameras gewoon een must. Een andere toepassing vormt een zaalpresentatie waarbij behalve de sprekers ook mensen uit de zaal worden betrokken. Alleen behoort er van deze multicamrecording ook weer een pakkende beeldmix voor de vertoning, live of als postproduction gemaakt te worden. En dan bewijzen beeldmixers, videoswitchers en/of een complete portable studio in een flightcase goede diensten.

Niet ouderwets
Een eerste indruk kan zijn dat videomixers, live switchers en portable meercamerastudios in een flightcase ouderwets zijn. Dat kan met moderne montagesoftware voor multicamrecording en een krachtige MacBook of Windows notebook toch net zo goed? Met bovendien aardige extras zoals het instellen van verschillende opnamehoeken en zoominstellingen. Ook zijn er al camcorders die onder meerdere hoeken tegelijk (via de super-HIRES sensorchip met verschillende lensjes er voor) registeren waaruit de producer straks een keuze uit de verschillende simultane shots kan maken.
Om meerdere redenen zijn de videomixers, switchers en portable studios echter nog allerminst verouderde videogereedschappen. De belangrijkste troeven zijn het mixen op gevoel, echt live in real time weergeven, handige conversie van verschillende signaaltypen ter plekke,  kwalitatief goede overgangen/effecten plus grafische overlays direct onder handbereik, koppeling aan een hard disk recorder en het op locatie kunnen opzetten van een veelzijdige studio met chromakeying. Een ander voordeel is het verbeteren van de werkstroom door het kunnen voorprogrammeren van complexe handelingen en snelle hardwarematige format-conversie. (= het ene videoformaat kunnen omzetten in het andere).
Videoswitchers, -mixers en portable studios in flightcase bestrijken een brede markt. U heeft dan meteen een complete videostudio in handen voor het verslaan, presenteren of ter plaatse opnemen. Bekende toepassingen hiervoor zijn zoals gezegd (muziek)evenementen, theaterproducties, sportwedstrijden en videopresentaties tot gebruik in het onderwijs, in de disco, bij bruiloftsreportages, video uitzenden op internet, begrafenissen en kerkdiensten. De producten zelf varieren van gedegen High Definition middenklassers tot leuke DV- of composiet (S-VHS) zakdingetjes om onderweg even iets op te kunnen zetten. Verder is er onderscheid in stand alone (= zelfstandig) en met notebooks samenwerkende producten.
Bekende merken voor videomixers/switchers en complete portable studio’s in flightcases zijn: Datavideo, Roland/Edirol, Sony, Newtek, Panasonic, Pioneer, Grass Valley, Boinx TV en Blackmagic. Naast de switchers/mixers zelf is er tevens een complete industrie om heen met kabels of juist draadloos, versterkers/boosters, signaalconversie en audio-instructie (talk back) van de opnamecrew op afstand.

Switcher, mixer of portable studio?
Vroeger was er een duidelijke driedeling. Een videoswitcher diende sec om snel naadloos tussen meerdere videobronnen aangesloten op een uitgang te schakelen. De videomixer bracht daarbij het overvloeien met het pookje plus de toevoeging van effecten en overgangen. Beide apparaten hadden veelal ook een vorm van signaalconversie (het onderling naar een uitgangsignaal van S-VHS, DV, HD en tegenwoordig ook HDMI) ingebouwd waardoor een losse converter (= signaalomzetter) niet meer nodig is. In de Angelsaksische taalgebieden spreekt men vaak van een switcher als het feitelijk om een mixer gaat.
Daar de operator ook graag wil zien wat er bij de verschillende cameras gebeurt en ook het geluid zijn of haar aandacht vergt verschenen er al snel externe LCD-viewschermpjes en geintegreerde audiomengpanelen in de mixers en switchers. Allemaal wat lastig om mee te nemen? Bouw het geheel in een portable studio bestaande uit de mixer/switchers, LCD-viewerschermpjes en alle benodigde aansluitingen. Onder andere Datavideo toont zich hierin een ware meester. NewTek en Boinx voorzien in complete studioset-ups met chromakeying en zelfs streaming input vanuit zaal met tablets en notebooks of van internet.
Het is dus maar wat u daadwerkelijk nodig heeft. Let vooral op het aantal en type in/outputs, de geboden beeldovergangen/effecten, workflow en de toegepaste videoformaten. Deze videoformaten in simpel analoog, DV, HD, 3D en zelfs 4K. Een aantal professionele videomixers valt via insteekkaarten in de beschikbare slots verder uit te breiden op het gebied van connectoren en verwerkbare AV-formaten.

Touch en live

Het juiste intuitieve gevoel hebben met de beeldmix is nog altijd een belangrijke troef van de videomixer/switcher. Of de overgang tussen verschillende camcorderingangen op het mengpaneel nu met een knop, schuifregelaar of (T-bar-)pookje gaat, de hardware vormt een gevoelsmatig verlengstuk van de editor of video-operator. De toverstok van de beeldmagier. Bij NLE- of een andere montagevorm achteraf is een dergelijk interactief gevoel een stuk minder.
In geval van live-uitzendingen en weergave is er eigenlijk geen goed alternatief. De hardware videomixer, -switcher of portable studio zijn de manier om de beelden ter plekke te mixen en van overgangen en/of overlays te voorzien. Dat kan natuurlijk ook met geschikte software op een notebook. Toch beschikt de computer doorgaans over minder in/uitgangen en is wat minder gebruiksvriendelijk.

Overlays
Veelal voegt de operator aan de uitgaande beeldmix nog extra grafische informatie toe. Dat kan alleen een logo of station-ID zijn. Echter ook verklarende teksten, animaties, beeldinserts of PinP (beeld in beeld), een afzonderlijke opgemaakte lokale versie van de tv-uitzending of een eigen studio-lay-out. Mixers betrekken deze grafische informatie uit een eigen intern geheugen, vanuit een andere videobron of ingestoken geheugen (kaart of USB-stick).
Naast gewone chromakeying (de achtergrond wordt met een ander videobeeld ingevuld) gebruiken mixers Down Stream Keying (DSK). Een gewone keyer maakt een soort "grafisch gat" in het beeld/videolaag waarin het vervolgens de grafische plaatjes weergeeft. Bij Downstream gaat dit als allerlaatste, dat wil zeggen als alle andere video-inputs en gekeyde graphics al zijn aangebracht.
Andere overlaybewerkingen in deze zijn het aanpassen van de weergavegrootte, het op een bepaalde plek positioneren van beeldvensters en het aanbrengen van kaders of framelijstjes.
Vanuit de social media zijn overlays van het type Facebook, YouTube, Skype en videoconferencing interessant. U kunt hen rechtstreeks in de presentatie of live opname meenemen.

Format en conversie
Bij voorkeur schaft u een switcher, mixer of portable videostudio aan in de hoogst mogelijke betaalbare videokwaliteit. Voor de videoamateur zal dat DV of HD zijn. In geval van 4K of 3D kan dat een prijzige aangelegenheid worden. In geval van een disco of kleiner evenement is DV of SVHS ook toereikend en bovenal heel vriendelijk geprijsd.
Bij het gebruik van verschillende camcorders en videobronnen is het lastig als er sprake is van meerdere typen videoformaten door elkaar. Om deze mix te kunnen gebruiken dient er een videoformaat van gemaakt te worden. Een moderne videoswitcher/mixer lost dit probleem voor u op door het aangeboden signaal real time naar een bepaald gekozen output te converteren. Dat scheelt weer in een losse videoconverter of het moeten inhuren van extra camera's.

Overgangen en speciale video-effecten
De uitgebreidere videoswitchers of -mixer beschikt over een brede batterij aan overgangen en video-effecten. Deze grafische effecten zijn van een hoogwaardige kwaliteit, relatief snel aan te brengen (real-time) en overzichtelijk gerangschikt onder drukknoppanelen. Er valt onderscheid te maken in:
- Overvloeiers, dissolves of cross dissolve;
- Wipes en andere schuif- of push-vormige transitions;
- Speciale of particle achtige effecten.
Het aantal geboden effect- en overgangsmogelijkheden kan sterk per merk en type switcher/mixer verschillen. De bediening verloopt doorgaans via een T-bar, knopdruk of schuifregelaars. On the spot werken deze hardware effecten veelal beter dan met NLE-software op een notebook in het veld.

Synchronisatie en framebuffers
Een bekend probleem met eenvoudiger videomixers/switchers is het oplopen van interne vertragingen bij het te verwerken AV-signaal. Er kunnen verschillen tot meerdere frames tussen het beeld en geluid optreden. Professionele modellen zetten hiervoor slimme framebuffers en Time Base Correction (TBC) in die het AV-signaal opnieuw samenstellen en synchroniseren. Voor het gebruik in de studio valt de aanwezigheid van een genlock aan te bevelen.

Het geluid
Het standaard geluid kan net zo goed door een geintegreerde beeldmixer/switcher verwerkt worden als door het installeren van een aparte audiomixer. Steeds meer mixers/switchers kennen daartoe een ingebouwd audiodeel van hoge kwaliteit. Dit inclusief professionele schuifregelaars (de faders). Let op het verschil tussen losse apart via een eigen uitgang en in het videosignaal zelf opgenomen geluid.
Ook het aanbod aan mixers met audiofilters en effecten aan boord neemt gestadig toe. Koppeling aan MIDI-apparatur, notebooks en netwerken is vaak standaard al aan boord.

Chromakey studio en zaalinput
Een aparte tak van de mixer switcher-sport zijn de virtuele tv-studios op basis van chroma-key technieken. De presentator staat voor een een groen of blauw scherm welke kleur door een andere videobron kan worden ingevuld. Bijvoorbeeld een leuke dame in de studio voor een tropisch strand. Er zijn complete virtuele (= geheel grafisch door de software gemaakte) studio’s mee op te bouwen. De Tricaster van NewTek en Boinx
TV voor Apple zijn daarvan de bekendste voorbeelden. In beide gevallen zet de software in combinatie met de switcher-hardware een gelikt ogende grafische studio-omgeving op. Deze studio-setup kan via templates (standaard ontwerpen) of zelf vormgeven. Binnen deze virtuele studio zijn meerdere camerabronnen in te zetten:
- Via chroma-key het neerzetten van presentatoren, gasten en publiek voor de virtuele achtergrond;
- Aparte cameravensters te openen en te wisselen via de switcher;
- Input vanuit notebooks, tablets of smartphones vanuit de zaal of eventruimte;
- Streaming input vanuit internet;
- Het toevoegen van upstream of downstream grafische info via de keyer.
Zo kunt u ter plaatste met een realistisch ogende eigen tv- of event-studio starten. Ook heel geschikt voor onderwijs, digital signage en productpromotie.

Viewers en meerdere vensters

De operator of director achter de mixer of switcher wil uiteraard precies zien wat de cameramensen opnemen. Bij voorkeur via voor elke camera een aparte LCD-viewer of andere monitor. Hiervoor zijn diverse technieken beschikbaar. Als eerste gewoon een rekje (rack) met een aantal kleinere LCD-schermpjes. De fysieke omvang beperkt het aantal aan te sluiten cameras. In de praktijk geven dergelijke LCD-viewertjes een goed scherp, snel en kleurecht videobeeld.
Rackjes met monitorvenstertjes vindt u in drie vormen:
1. Al ingebouwd in de mixer of switcher zelf. Dit beperkt het aantal displays. Wel tevens geschikt om de mixer/switcher per menu in te stellen.
2. Als opsteek rack.
3. Ingebouwd in de flightcase van de portable studio.
Een beetje "poormans-oplossing" is het switchen tussen de cameras met een kleiner aantal schermpjes. U kunt dan echter gebeurtenissen missen doordat de desbetreffende camera nu net niet aan stond! Weer een andere oplossing is om een grotere monitor op te knippen in een flink aantal kleinere cameravensters. Let er op dat de cameravensters niet te klein worden.

Kabels en afstand
De meeste opstellingen voor video-switchers/mixers zullen heden ten dage nog met kabels werken. Dat betekent de toepassing van goede bedrijfszekere kabels die ook wat langere afstanden slechts weinig signaal verliezen. Zo nodig een versterker (booster) inzetten. Let op de volgende eigenschappen van de switcher/mixer in deze: het corrigeren van signaalverlies c.q. kleine optredende signaalfouten. Het accuraat detecteren van de uitval van een verbinding. Bij 3D het detecteren van twee afzonderlijke of een ingebedde videostroom. Idem bij het geluid. Is het mogelijk om vanuit de switcher ook de cameramensen te instrueren via een ingebouwd intercom-feature (talkback) of is hiervoor een apart audio-systeem nodig?
Draadloos cameras verbinden aan switchers/mixers is in opkomst. Doorgaans nog via het aansluiten van externe zenders- en ontvangers. In de nabije toekomst zullen draadloze modellen die met AV-netwerken communiceren gemeen goed gaan worden.

Als spin in het web
Met de juiste videomixer -of switcher zit u als videoregisseur als een spin in het web bij het opnemen van meerdere cameras. Optimaal in gevoelsmatige interactie met de beeld- en geluidsbronnen, een uitgekiende workflow onder handbereik, pakkende effecten en overgangen of keying plus een kwalitatief hoogwaardige correctie en/of signaalconversie. Eigenschappen die menig notebooksysteem nog niet kan bieden.

Het behoeft niet duur te zijn
Wie de specificaties van videomixers/switchers leest denkt al gauw aan peperdure apparaten. Dat hoeft echter helemaal niet. Van zowel Datavideo als Roland zijn al voor een paar honderd euro handige apparaten te koop. Meer dan S-VHS-kwaliteit is vaak niet nodig. En ook digitaal DV valt qua prijs best mee.
Voor de doorsnee amateurtoepassingen zijn twee tot vier camera-ingangen meer dan voldoende. Let er wel terdege op dat de drukknoppen, T-bar en schuifregelaars lekker en solide werken. Ook of de effecten en overgangen voldoende kwaliteit bieden.Probeer een mixer/switcher daarom altijd eerst uit en/of kijk naar de ervaringen en reviews op internet. Ook een studio in een flightcase behoeft bij Datavideo geen vermogen te kosten. Lekker handig zo’n videomixer, beeldschermpjes al het geluid en een voeding in het compacte draagkoffertje. Heel geschikt voor de videoclub of lokale omroep.

Hoe werkt het?
Stel eerst de cameras op. Naar keuze worden de cameras bediend door een cameraman/vrouw maar automatisch opnemen kan ook. Plaats de mixer op een geschikte locatie waar u goed zicht heeft op de gebeurtenissen.
Leg de kabels tussen de cameras en de mixer. Plak deze goed met tape vast. Verbindt de mixer met een projector (live weergave) of een opnamerecorder. Sluit voor de controle van de beelden een rack met LCD-schermpjes of een monitor aan om het beeld te kunnen beoordelen.
Instrueer de cameramensen over hetgeen van hen verwacht wordt. Tijdens de opname is daar een talk back-systeem voor te gebruiken.
Test vooraf alle op de ingangen van de mixer aangesloten cameras uit. Komt alles correct binnen?
Tijdens het optreden of evenement schakelt u tussen de aangesloten cameras. Dat kan via een:
- Druk op de knop voor een harde overgang.
- Als overvloeier met het hendeltje (T-bar).
- Voeg desgewenst een overgang effect en of grafische teksten, logos/symbolen of plaatjes toe.

Wat zijn keying en overlays?
Onder keying wordt het invoegen van beeld in een videobeeld verstaan. De bekendste methode is de chromakey. Daarbij staat een persoon of object voor een groen of blauw scherm. Deze groene of blauwe kleur vervangt de mixer softwarematig door het beeld vanuit een andere videobron. Zo ontstaat een digitaal opgebouwde virtuele studio. Een andere vorm is down stream keying. Als de beelden al gemixt zijn leggen de software en hardware daar nog eens een extra grafische opmaak overheen.Bij een overlay wordt het ene beeld over het andere heen gelegd. Bij een mixer gaat het daarbij veelal om graphics die bovenop het oorspronkelijke videobeeld gelegd worden. Bijvoorbeeld een logo, uitslaglijst tekst of een plaatje.