ProAc Response D 30R luidsprekers

Net als bij veel andere commerciële takken van sport, is ook in de audiobranche vandaag de dag in toenemende mate een situatie ontstaan, waarbij de presentatie en het gezien worden van een product bijna belangrijker zijn dan de kwaliteit zelf. Hoe groter het marketingbudget en de stroom publicaties in de pers, hoe succesvoller een product vaak in de praktijk zal zijn. Toch zijn er gelukkig ook nog altijd merken en modellen die wel een (erg) goede kwaliteit leveren, maar zichzelf om verschillende redenen minder nadrukkelijk willen of kunnen profileren. Het Engelse ProAc is van deze tweede groep misschien wel de kampioen op het gebied van understatement firma’s. Aan marketing en de nieuwste waan van de dag wordt eigenlijk in het geheel geen aandacht besteed. Maar wel wordt gepoogd om al tientallen jaren op zeer consistente wijze de beste luidsprekers binnen een bepaalde prijsklasse te bouwen. Ook de ProAc Response D 30R streeft vanaf het allereerste moment in de luisterruimte naar dit heilige doel.



Ondanks de relatieve commerciële onzichtbaarheid, zal toch bij veel muziekliefhebbers bij het noemen van de naam ProAc wel ergens een belletje gaan rinkelen. In de meeste van die gevallen zal het dan waarschijnlijk om de Tablette gaan. Een kleine, relatief betaalbare maar tevens ook zeer natuurlijk klinkende monitorluidspreker, waarvan al 35(!) jaar geleden de eerste versie ten tonele kwam. Vandaag de dag is deze Tablette in zijn Anniversary editie met uiteraard wel heel andere units, een verder geëvalueerde behuizing en een ander wisselfilter, inmiddels alweer aan zijn negende incarnatie bezig. Een opmerkelijk feit in een branche waar nieuwe modellen zich soms nog sneller afwisselen dan een winkelier ze kan verkopen! Het in 1979 opgerichte ProAc is het geesteskind van Stewart Tyler, een bevlogen ontwerper met zeer veel ervaring en duidelijke ideeën waar een goed luidsprekerontwerp aan moet voldoen. De inmiddels al meer dan 20 jaar gevoerde Response reeks, is daarbij de middelste van het uit vijf series bestaande assortiment en staat synoniem voor topkwaliteit met huiskamervriendelijke afmetingen en een zeer goede prijskwaliteitsverhouding. De Tablette Anniversary is een op zichzelf staande monitor die een zo hoog mogelijke kwaliteit binnen een zo klein mogelijk oppervlak nastreeft. Terwijl de prestigieuze K en Carbon Pro serie tenslotte de compromisloze bovenkant van het merk vormen.

Response D30 R
Laat ik er maar niet omheen draaien en u maar meteen confronteren met de typerende eerste indruk die eigenlijk voor iedere ProAc luidspreker geld. Want naast het bijna volledig ontbreken van reclame en andere marketing uitingen, is op het eerste gezicht ook de vormgeving eigenlijk bijzonder (Engels) conservatief. Met andere woorden bestaat tot op heden ieder Proac model uit een met echt houtfineer afgewerkte rechthoekige kast van MDF. De hoeken en randen zijn daarbij maximaal haaks uitgevoerd, hoogglans kleurlakken zijn niet verkrijgbaar en zelfs het frontdoek wordt in plaats van onderhuidse magneetjes, nog steeds met insteeknokjes op zijn plaats gehouden. Toch moet ik u bekennen dat ik zelf eigenlijk helemaal niet zo’n probleem met deze behoudende uitstraling heb. Zeker als zo’n product dan ook nog eens een excellente afwerkingsgraad bezit en onderhuids ‘gewoon’ een volledig actueel en modern concept blijkt te zijn. Zo monteert ProAc bij dit uitmuntend netjes gefineerde 2-weg basreflex systeem, een volgens eigen specificaties vervaardigde 6 cm x 1 cm band-tweeter voor het hoog en een 16,5 cm koolstofvezel bas/midden unit voor het laag-/middengebied. De basreflexpoort straalt daarbij naar onderen tegen een op een vaste afstand van de kast gemonteerde houten plint. Een constructie die ik vandaag de dag steeds vaker tegenkom en in de praktijk de luidsprekers wat minder gevoelig qua plaatsing maakt.



Met zijn huiskamer vriendelijke afmetingen van 104,1 cm hoog, 21,5 cm breed en 26,6 cm diep (gewicht 27 kg), is de Response D 30R geen echt kleine, maar zeker ook geen overmatig grote verschijning. Naast het overbekende zwart essen, zijn de luidsprekers verder zonder meerprijs ook in mahonie, kersen en esdoorn verkrijgbaar. Visueel bijzonder vind ik de asymmetrische plaatsing van de tweeter. Een plaatsingsmethodiek die je vroeger veel meer tegenkwam en vooral aan de binnenkant voor minder baffle diffractie zorgt dan bij de tegenwoordig zo gangbare centraal geplaatste tweeter. Ook kan met name op de centrale luisterplaats bij een asymmetrische tweeterplaatsing doorgaans een groter stereobeeld worden waargenomen. Mindere punten zijn echter een stereobeeld wat vooral buiten de luisteras wat minder nauwkeurig en meer diffuus kan klinken. Ook opmerkelijk is de keuze dat ProAc bij de Response D 30R de consument laat kiezen tussen een 25 mm softdome tweeter of de in het testmodel gemonteerde bandtweeter. De softdome is daarbij € 250,- per stuk goedkoper en geeft doorgaans bij gebruik van een dynamische woofer zoals in deze Respons D 30, in absolute zin ook nog eens een betere totaalintegratie en een meer uniform afstraalgedrag. Maar de duurdere bandtweeter wordt natuurlijk niet voor niets aangeboden en zorgt op zijn beurt dan weer voor een onovertroffen snelheid en superbe transientweergave in het hoog en hoge middengebied. In de praktijk wordt dit doorgaans door veel luisteraars waargenomen als een wat meer open en transparant geluidsbeeld.



Erg positief vind ik de ronduit gemakkelijke aanstuurbaarheid van deze nieuwe ProAc loot. Want met een nominale impedantie van een uiterst vriendelijke 8 Ohm, 89 dB rendement en een aanbevolen versterkervermogen vanaf 10 Watt, is eigenlijk iedere kwaliteitsversterker geschikt. Er kan zelfs van mooie en zeer puur klinkende lage vermogens versterkerontwerpen (buis of klasse A solid state) gebruik worden gemaakt en dat is in mijn ogen een grote meerwaarde. Aan de achterzijde van de kast is een goed bereikbare bi-wiring luidsprekerterminal, die is voorzien van een kwartet robuuste Michell luidsprekerklemmen zichtbaar. Op zich niets mis mee zou u zeggen, maar minder is dat Proac voor een plaatsing hoog (pal achter de woofer) op de achterwand heeft gekozen. Ik kom dit af en toe wel eens meer tegen en vaak heeft het te maken met het feit dat het wisselfilter in de kast rechtstreeks op de luidsprekerconnectoren is bevestigd. Door de hoge plaatsing kan dan inwendig van zo kort mogelijke kabelverbindingen gebruik worden gemaakt. Vanuit fabrikantoogpunt een slimme keuze omdat deze hierdoor zo min mogelijk aan de vaak extreme trillingen en luchtcirculaties in de kast worden blootgesteld. Maar voor u als consument zorgt deze gedachtegang wel voor de noodzaak om met nog eens één extra meter luidsprekerkabel per kanaal rekening te houden! Als laatste is de kast aan de onderzijde nog voorzien van inslagmoeren om de bijgeleverde spikes kunnen huisvesten en is het wisselfilter zorgvuldig hardwired opgebouwd en voorzien van eersteklas componenten.

Luisteren

Het leuke van een merk recenseren wat je nog nooit eerder in de luisterruimte hebt gehad, is dat je er echt blanco tegenover kunt staan. Naast de vloerstaande Response D 30R, heeft de importeur voor deze test het leveringspakket verder ook nog uitgebreid met een paartje Tablette Anniversary monitorluidsprekers en een fraaie Sugden Masterclass IA-4 klasse A geïntegreerde versterker. Wat deze laatste betreft heb ik in het nabije verleden al vaker modellen van dit Engelse elektronicamerk (waarvan ook veel ontwikkeling in Nederland plaatsvind) in huis gehad en dat was eigenlijk altijd een meer dan aangenaam treffen. Sugden heeft namelijk nog die lekker volle, vloeiende en ook ietwat warme typische klasse A klank die net als een mooie buizenversterker, zeer goed met de ProAc modellen samengaat. Wat de IA-4 vooral goed kan is het gevoel, klankkleuren en muzikale emotie in de muziek op een hele aanstekelijke wijze presenteren.



Een signatuur die binnen no time zelfs de meest stramme muziekliefhebber in beweging weet te krijgen. Terug nu naar de ProAc Response D 30R die zich al vanaf het eerste moment van zijn beste kant laat zien. Hoewel deze weergevers wel een bepaalde mate aan ruimte nodig hebben om voldoende vrij te kunnen spelen, hoeft de afstand tot zij- en achterwand niet bovenmatig groot te zijn. Al vanaf een centimeter of 50 van achter- en zijwanden spelen ze al prima en ook het indraaien hoeft maar in beperkte mate te gebeuren. Wat de weergave zelf betreft, blijken deze ProAc’s zich op verschillende aspecten in positieve zin van het grote spelersveld te kunnen onderscheiden. Eén van die aspecten is dat veel hedendaagse audioproducten steeds vaker het feit lijken te stimuleren om muzikale indrukken continu in audiofiele parameters om te zetten. Je denkt bij dat soort componenten tijdens het luisteren al snel in kretologieën als: ‘het dieptebeeld komt zo over, breedte is binnen of buiten de luidsprekers, dynamiek is zus en transparantie is zo.’ Bij deze Response D 30R is dat natuurlijk ook mogelijk als u dat leuk vind. Maar voor mij is het bij deze ontwerpen toch veel meer de muzikale zeggingskracht en de mate aan communicatie die mij aanspreekt.
De weergave is verder zowel coherent, homogeen als (h)eerlijk (Engels) muzikaal, met een muzikale opbouw die altijd vanuit het middengebied begint. Een sterk punt van de Response D 30R is dat bij praktisch ieder volumeniveau de volledige kwaliteiten naar voren komen. Het is ook een weergever waar je zowel op de achtergrond als voorgrond geconcentreerd zonder overheersing naar kunt luisteren en die uitnodigt tot lange luistersessies. Het laag is daarbij strak en goed gecontroleerd, maar gelukkig niet zo verstikkend strak als je soms wel eens bij bepaalde gesloten systemen hoort. Verder doet de naar beneden gerichte baspoort uitstekend werk in de gemiddelde Nederlandse woonkamer en zorgt voor een mooi egaal laag zonder vervelende excessen. Absoluut gezien vind ik op basreflexgebied een baspoort aan de achterzijde wel vaak tot het mooiste en best geïntegreerde laag leiden. Maar dat vereist wel een grotere afstand tot de achterwand en de meubelopstelling moet dan ook een beetje meewerken. Een baspoort naar onderen gericht is dus een goed compromis voor een normale woonomgeving.
Ook wat betreft het immer zo belangrijke middengebied heeft deze ProAc loot een heel mooi en muzikaal uitgewogen eigenschappenpalet voorhanden. Of het nu spreek- of zangstemmen zijn, blaasinstrumenten drums, piano of elektrische gitaren, de Response D 30R draait er zijn hand niet voor om. Het enige wat mij als soort van eigen inbreng opvalt, is een vleug aan Engels karakter. Oftewel een bepaald samenspel van klankmatige elementen wat ook in verschillende variaties bij bijvoorbeeld modellen van Bowers & Wilkins, Harbeth en Spendor waarneembaar is. Enerzijds is het een weergave die zeker dynamisch en levendig kan overkomen, maar ook in bepaalde gebieden soms net een extra aanzet tot wat warmte en voornaamheid bezit. Ook de Response D 30R en de Tablette Anniversary bezitten deze kenmerken in bepaalde mate. Toch ervaar ik het nooit en te nimmer als te nadrukkelijk. Omgezet naar de dagelijkse praktijk wil dit vooral zeggen dat je naast een portie luchtgitaar (indien gewenst), ook de keuze hebt om met bijvoorbeeld een goed glas wijn jezelf helemaal aan het muzikale gebeuren over te geven. Voeg daarbij de topklasse afwerking en de veelzijdigheid om met heel veel verschillende merken apparatuur en muziekstijlen goed overweg te kunnen en je hebt de ultieme understatement weergever!



Conclusie
Als mij al iets duidelijk is geworden over het merk ProAc, dan is dat vooral dat ik eigenlijk vrees dat veel mensen door de conservatieve uitstraling, te veel aan dit merk en dus ook aan deze mooie Response D 30R voorbij zullen gaan. Doodzonde natuurlijk, want naast de behoudende vormgeving is verder wel alles top aan deze klasse luidsprekers! Zo worden er volgens eigen specificatie vervaardigde luidsprekerunits toegepast, is de kast volgens alle regels van de kunst verstevigd en is ook de filtering dik voor elkaar. Mede door dit laatste aspect is men er zelfs in geslaagd de immer lastige combinatie van een supersnelle bandtweeter met een altijd tragere conventionele woofer, praktisch onhoorbaar te combineren. De weergave zelf is wat mij betreft het beste te omschrijven als behoorlijk breedbandig, betrokken, evenwichtig en levendig. Daarbij heeft de Response D 30R de prettige eigenschap om er zowel op de achtergrond als geboeid op de voorgrond naar te kunnen luisteren. En dat ook nog eens zonder timbre of detailverlies! Eén van de meest waardvolle kenmerken van deze weergevers vind ik echter de uitstekende compatibiliteit. Uiteraard zijn er duidelijke verschillen te horen welke versterker, kabels en bronnen je er op aansluit. Maar veel belangrijker is dat het bijna lijkt of de D 30R voor iedere set een bepaald respect heeft. Je hoort dus nog steeds of een match optimaal of wat minder is, maar het wordt niet genadeloos afgestraft en je blijft in alle gevallen een hoogwaardige en aanstekelijke weergave houden. Het is het type presentatie dat al snel een glimlach op je gezicht weet te toveren en na de eerste gewenningsfase, je nummer na nummer uit de cd collectie, platenkast of harde schijf tevoorschijn laat halen. Vooral dat laatste is eigenlijk onbetaalbaar en de kern van ieder echt goed product.

Prijzen
ProAc Tablette Anniversary € 950,- per stuk
ProAc Response D 30R € 3.250,- per stuk
Hifi Corner Trading
www.hificornertrading.com