Camerasystemen voor video en foto

Zonder een digitale camera met beeldsensor geen videofilm of foto. Een waarheid als een koe maar dan begint het. Welk type camera heb ik nu eigenlijk nodig voor mijn hobbytak? Wat zijn de verschillen in kwaliteit voor beeld en geluid, bij de creatieve mogelijkheden, bedieningsgemak en verkrijgbare accessoires? En typisch Nederlands, wat mag het allemaal gaan kosten? Al gauw zie je door de vele ‘systeembomen’ het ‘camerabos’ niet meer. Deze special over camerasystemen zet de belangrijkste aspecten op een rijtje.



Het basisprincipe van een camera voor video en/of foto is simpel. Het gaat om de onderdelen sensor, belichtingsautomatiek (sluitertijd, diafragma en beeldversterking), de interne elektronische beeldverwerking en de opslag op geheugenkaart, intern geheugen of solid state drive. Daarnaast speelt voor video eveneens het geluid (de audio) een belangrijke rol. Daarvoor zijn nodig (stereo)microfoons, een opname & bewerkingscircuit en weer de opslag.
Alle onderdelen van de camera zijn gevat in een huis (de body). Deze body bevat een viewerschermpje, de bedieningsknoppen, in veel gevallen ook een elektronische of optische zoeker, de bedieningsknoppen, instelmenu’s, besturingselektronica, aansluitingen voor beeld en geluid, flitser (ingebouwd en/of accessoireschoen), de lensvatting (al of niet verwisselbaar objectief), steeds meer ook WiFi en in een aantal gevallen ook de beeldstabilisator (als deze niet in de objectieven zit). Let bij de body verder op de handligging, het bedieningsgemak en de degelijkheid van de uitvoering. Toughmodellen kunnen tegen een stootje, zijn spatwater- en stofdicht en zijn meestal ook onder water te gebruiken.



Waar woud van systemen
Het aanbod van camerasystemen voor foto en video is legio. Die grote variëteit betreft niet alleen de verschillende typen maar ook de primaire toepassingen video en/of foto, kwaliteit bij beeld en geluid, de creativiteit en uitbreidingsmogelijkheden, ergonomie, geheel automatisch of handmatig, wel of geen verwisselbare objectieven en gewoon lekker amateur tot hoogwaardig professioneel. En daar komen dan ook nog eens de verschillende opslagformaten voor beeld en geluid bij. Ga daar als beginner of leek maar eens aan staan!
Een goede indeling bij de camerasystemen is die in: camcorders, spiegelreflexmodellen, compacts, systeemcamera’s, hybride camera’s en smartphones. Vlak de slimme telefoons vooral niet uit want zij beschikken over steeds betere camera’s met objectieven, slimme foto-apps, en zelfs verwisselbare objectieven en specialistische accessoires. Deze special helpt de hobbyist om aan de hand van een aantal veel gestelde vragen het camerasysteem dat het beste bij jouw hobby past te selecteren.



Waarvoor te gebruiken?
De hamvraag is en blijft waar ga je het camerasysteem eigenlijk voor gebruiken? Video en/of foto? Betreft het algemene onderwerpen zoals vakantie, familie en alles wat in de vrije tijd voor de lens komt? Of gaat het om speciale onderwerpen zoals sport, actie, muziekoptredens, macro, natuur, landschappen of bruiloft reportages. Verdiep je daarbij in de benodigde opnametechniek en het bijbehorende geluid. Bij matig of slecht licht zijn lichtsterke systemen met hoge ISO waarden en versterking zonder veel beeldruis vereist.
Staat video voorop lees dan hiervoor het artikel over camcorders. Staan zowel video als foto op de menulijst dan geeft het artikel over met welke fotocamera te videofilmen nuttige aanknopingspunten voor de keuze.

Vergeet het geluid niet!

Bij foto doet het er veelal niet zo toe maar bij video zeer zeker wel: het geluid of de audio. Beginnende videofilmers zien het geluid nogal eens als een soort bijproduct. Aardig als audio eveneens wordt opgenomen. Hoe verder je echter met de videohobby komt, des te meer naar voren komt hoe essentieel goed geluid is. En dan blijkt dat bij eenvoudigere en goedkope camerasystemen het geluid helaas op de tweede plaats komt. Matige microfoons, een niet (handmatig) regelbaar volume en geen aansluitingen voor externe microfoons of hoofdtelefoon. Beter is om meteen een camerasysteem aan te schaffen dat raad weet met het geluid. Alternatief is een veldrecorder voor audio kopen. Voor echt kritisch geluid zijn handmatige volumeregeling en het kunnen aansluiten op externe bronnen zoals de zaalinstallatie bij muziekuitvoeringen nodig.



Bedieningsgemak
Beginnende hobbyisten zijn gebaat bij automatische camerasystemen die bij 90% of meer van de opnamen goed scherpstellen en belichten plus de kleuren corrigeren. Modellen met intelligente (i) automatiek zijn er bij de vleet. Handig zijn zogenaamde scenes, voorgeprogrammeerde instellingen voor bijvoorbeeld landschap, portret, actie, huidtinten en avond & nacht.
Al gauw groeit echter de behoefde om meer invloed op de registratie van beeld en geluid te gaan uitoefenen. Wat zijn dan de mogelijkheden voor correcties en/of geheel handmatige bediening?
Let verder op de grootte van de knopjes, de plaats en soepelheid van de bedieningselementen en de logica van de instelmenu’s. Tot slot de kwaliteit en kantelbaarheid van de viewerschermpjes. Ook geschikt bij veel licht en het beoordelen van videobeelden?



Accessoires
De behoefte aan aanvullende accessoires voor het verbeteren van de creatieve mogelijkheden verschilt sterk per hobbytoepassing en het type camera. Het kan zijn dat je gewoon niet meer nodig hebt dan een handmodel camcorder of een hybride camera. Maar wat brengen de toekomst en nieuwe onderwerpen. Dan komt vaak pas aandacht voor:
- Verwisselbare objectieven
- Externe videolampen of flitsers
- Het aansluiten van externe microfoons
- Handgrepen en rigs (zie o.a. het volgende nummer)
- Tassen, koffers en onderwaterhuizen
Zijn die ook voor jouw camerasysteem leverbaar?



Formaten
Hoe slaat het cameraysteem beeld en geluid op. Bij de fotografie gaat het om RAW, TIFF en JPEG. Welke kwaliteit en bewerkingsmogelijkheden achteraf heb je eigenlijk nodig. De ware fotohobbyist gaat voor het nog volledig bewerkbare RAW-formaat en zo weinig mogelijk compressie bij TIFF en JPEG. Het aantal megapixels is praktisch bezien van ondergeschikt belang. En vanaf de betere basisklasse zijn er eigenlijk geen slechte fotocamera’s meer. Alles vanaf 12 Mps voldoet ruimschoots.
In geval van video gaat het om twee zaken. Als eerste de Full High Definition (HD of 2K) en Ultra High Definition (UHS, 4K) beeldresolutie. En dat nog onderverdeeld naar interlaced (i, samengesteld beeld uit een plaatje met de oneven en even beelden) of Progressive (P, de volledige opname in 1 keer). Kies bij voorkeur voor een camera met voldoende hoge datarates anders heeft de compressie een nadelige invloed op de beeldkwaliteit. Een tweede punt vormt het opslagformaat in AVCHD, MOV, MPEG of ander formaat. Slikt jouw montagesysteem of afspeel-tv deze formaten?