Review RHA T20i: in-ears met filters
SAMENVATTING
PLUSPUNTEN
MINPUNTEN
Tijd om het hoogste model bij de RHA eens te testen. Dat is de 240-euro kostende T20i, die naast de T20 staat. Het verschil tussen de twee zit hem in de remote, die bij de i-versie compatibel is met de iPhone en iPad. Heb je een Android-telefoon of Windows Phone, dan is de T20 voor jou. Qua geluid zijn ze identiek. Logoverzamelaars zullen wellicht bij zijn met het Hi-res Audio-logo van de Japan Audio Society, een indicatie dat de T20i een breed frequentiebereik (> 22 kHz) neerleggen.
De geluidsverschillen tussen een goedkoper en duurdere in-ears kun je meestal niet in een winkel beluisteren, dus ga je ook op zoek naar visuele aanwijzingen dat een bepaalde oortelefoon wat meer van je centen waard is. Eén van de dingen die fabrikanten doen is een duurder model meer accessoires mee te geven dan het goedkopere setje. Niet zo bij RHA, want ook hun goedkopere modellen zijn meestal rijkelijk uitgerust met alle extra’s. Zo ook bij de T20i, dat geleverd wordt met een mooie, wat rigide draagetui waarin plaats is voor het kenmerkend aluminium plaatje dat niet minder dan negen extra paren tips (waaronder twee paar double-flange siliconen en twee paar kneedbare foam) bevat. Als je even je tijd neemt, vind je vast een goede pasvorm.
Het klinkt als een detail, maar we kennen veel duurdere in-ears die met minder accessoires komen en waarbij die extra’s gewoon in een plastieken zakje zitten. Punten voor presentatie bij RHA: 10/10.
De T20i komt met nog een extraatje: een houder met twee paar kleine dopjes met schroefdraad, elk paar met een andere kleurencode. Een bijhorende legende leert dat oranje staat voor ‘treble’, wit voor ‘reference’ en zwart voor ‘bass’. Intrigerend! Het blijkt dat deze dopjes tuning filters zijn die je op de behuizing inschroeft en waar de tips op passen. Standaard is de T20i met de referentie-filters voorzien, maar naar wens vervang je ze door een van de andere. Dat er tips dubbel zijn geleverd, is handig. Als je echt de klank wil vergelijken, kun je twee filterparen van dezelfde tips voorzien, waardoor je ze sneller kunt vervangen.
RHA T20i: het geluid
De 41 gram wegende T20i is nauwelijks voelbaar in de hand – en dat is ook zo als je de in-ears aanbrengt in de oren. Deels is dat omdat de kabel terug over de oorschelp loopt en de kabel achter je oren naar beneden gaat, waardoor de zwaartekracht niet aan de in-ears zit te trekken. Dit lussysteem houdt de T20i eveneens goed op zijn plaats als je sport of veel je hoofd beweegt, mede door de gewichtjes aan het einde van de lus. Aan de rechterzijde komt daar een metalen remote en microfoon bij die je blind moet bedienen. Het extra gewicht van de afstandsbediening is gelukkig in de praktijk niet te merken. Ter vergelijking: de NuForce Primo 8, die met eenzelfde lussysteem werkt maar zonder gewichtjes, verschuift toch sneller.
Er zit veel goed met de uitstraling: de metalen behuizing (die wel wat krasgevoelig blijkt), de forsere kabel met een dikke laag rubber om contactgeluiden te verminderen, en de metalen stekker met een veersysteem om een kabelbreuk door torsiekrachten te voorkomen. Het ademt kwaliteit.
In de metalen behuizingen zit een enkele driver met een bijzondere techniek waarop RHA het etiket ‘DualCoil’ kleeft. Het komt er op neer dat de driver twee voice-coils bezit, één aan de buiten- en een aan de binnenkant van de cirkelvormige conus. De DualCoil zou je kort door de bocht een soort rudimentaire coaxiale driver kunnen noemen, waarbij een spreekspoel de bassen en lagere middentonen afspeelt en de andere hogere middentonen en treble-tonen voor zijn rekening neemt. Deze wat complexe driverbouw werpt volgens RHA zijn vruchten af op vlak van resolutie en detail.
Met een impedantie van 16 ohm en gevoeligheid van 90 dB is de T20i (en T20) bruikbaar als je de in-ears rechtstreeks aansluit op een mobiel toestel. De gevoeligheid lijkt op papier laag – veelal zitten in-ears rond 100 dB of hoger – maar in realiteit is er geen probleem. Om je een idee te geven: als we de T20i aansloten op de Huawei Mate 8 (volgens de metingen van GSMArena.com uitgeruste een van de beste smartphones qua hoofdtelefoonoutput), dan speelt muziek op een aangename en bijzonder zuivere manier op ongeveer 45 procent van de volumeregeling. Eenzelfde resultaat kregen we ook bij de Sony NWZ-ZX100 Walkman (volume op 11/30) en een LG G4 (75 procent). Die laatste score wijst er op dat je bij een goedkopere telefoon mogelijk een externe hoofdtelefoonversterker moet overwegen. Sowieso is het bij een meerderheid van goedkopere smartphones geen slecht idee om audio digitaal uit te lezen en naar een externe DAC/versterker te sturen. Omslachtig is dat inderdaad, maar doorsnee hoofdtelefoonuitgangen hebben last van vervorming en scoren niet bepaald hoog qua dynamiek.
RHA T20i: conclusie
Bij het beluisteren via een iMac, Sony PHA-3 (met DSEE HX uitgeschakeld) en Qobuz wisselde ik af en toe van filters, benieuwd als ik was naar het effect. Het meest uitgesproken vond ik de Treble-filters die ‘Dead Already’ van Thomas Newmans ‘American Beauty’-soundtrack net iets te scherp en incoherent maakte. Dan liever met de Bass-filters, die klankmatig relatief dicht bij de Reference-filters staan. Bij deze track presteert de T20i goed qua het overbrengen van het ruimtelijke gevoel en de plaatsing van de verschillende instrumenten, de ultralage basgitaar is wat ongecontroleerd. Als je de T20i wat zwakker mocht noemen, dan is het wel daar in het diepe laag. Bij ‘III’ van het Berlijnse clubtrio Moderat, zoals op de tracks ‘Eating Hooks’ en ‘Running’, bonken de bassen stevig door, zonder in basshead-territorium terecht te komen. Een beetje wollig ook, maar wel meeslepend. Misschien ligt het aan die DualCoil, maar de sterke aanwezigheid in het laag tast niet de zuiverheid van het midden aan. Die prachtige stem van Benjamin Clementine op ‘At Least for Now’ blijft bijvoorbeeld onaangetast als het orkest aanzwelt. Stemmen worden in feite behoorlijk goed weergegeven, zodat je de neiging hebt om het volume toch wat open te draaien. Dat is met die krachtige lage tonen wel even oppassen. De T20i toont zich ook van zijn beste kant bij gitaarmuziek. Bij ‘The Hero’ van Queen mochten de drums iets meer op het voorplan en alles mocht net iets voller, maar het blijft voldoende strak zodat je spontaan begint mee te knikken met de opzwepende gitaarlijnen en –solo’s. Aan dit prijspunt is dit best een goed resultaat.
Zoals altijd maakt RHA indruk door de vele nuttige accessoires netjes te presenteren. De extra’s zijn net als de in-ears zelf mooi afgewerkt, wat je meteen het gevoel geeft dat je iets degelijks hebt gekocht. Waarom we dat expliciet in de conclusie vermelden? Het is gewoon zo dat je bij sommige concurrenten 200 euro plus kunt uitgeven en met iets minder verzorgd naar huis mag vertrekken. De vele tips bij RHA geven je ook de gelegenheid om de allerbeste pasvorm te ontdekken, wat cruciaal is voor optimale geluidskwaliteit. De algemene draagcomfort is top bij de T20i. Sporters en pendelaars zullen het fijn vinden dat ze in alle omstandigheden op hun plaats blijven.
De verwisselbare filters zijn een leuke plus bij de goed klinkende T20i, al is het onderlinge verschil eerder subtiel te noemen. Maar omdat de filters vervangen een kwestie van twee seconden werk is, bieden ze een leuke manier om op een rustig moment te luisteren, experimenteren en op zoek te gaan naar een klank die je net iets meer ligt. En misschien is dat wel een treffelijke definitie van wat een audiofiel juist doet.