High Five: de highlights van april 2016

Een nieuwe rubriek bij Hifi.nl. Voortaan kijken we aan het eind van de maand terug op diezelfde maand. Wat waren naar onze mening  vijf highlights op muzikaal gebied? En daarbij kijken we ‘verder dan onze neus lang is’. Dat wil zeggen: we bekijken al het nieuws rondom muziek. Dus we nemen niet alleen apparatuur mee, maar kijken ook naar de beste muziek die is uitgebracht op cd, dvd, Blu-ray, vinyl (of zelfs cassettebandje  is weer mogelijk!), of is uitgezonden op tv , radio of internet of live te bewonderen was in een Nederlandse concertzaal. We kijken - en vooral luisteren - zo breed mogelijk naar alles wat ons op muzikaal vlak geraakt, geroerd of tot nadenken gezet heeft. Hier is de High Five van april!

>> Event: 45ste Mega Platen & CD beurs Utrecht

>> Album: Frightened Rabbit - Painting of a Panic Attack

>> Event: Borgen - Het toneelstuk door NNT

>> Apparaat: Panasonic DMP-UB900 UHD Blu-ray speler

>> TV-serie: Soundbreaking

Event: 45ste Mega Platen & CD beurs Utrecht

Op 16 en 17 april vond in de Jaarbeurs in Utrecht alweer voor de 45ste keer de Mega Platen & CD beurs plaats, in samenwerking met de Verzameljaarbeurs. De beurs heeft internationale faam verworven vanwege het grote aanbod vinyl, boeken, films, cd’s, tijdschriften, gesigneerde platen, posters, foto’s en t-shirts op het gebied van muziek. Wij gingen ook een keertje kijken.

Schatzoekers

De beurs trekt muziekliefhebbers en verzamelaars van over de hele wereld. En hoewel je zou denken dat je via internet zo’n beetje alle bijzondere muziekitems wel kunt vinden, blijft deze beurs toch een bijzondere aantrekkingskracht behouden op muziekfanaten. Juist op deze beurs wordt nog naarstig gezocht naar die éne gouden vondst die iemands verzameling compleet kan maken. Om vervolgens natuurlijk op zoek te gaan naar nog meer ‘verborgen schatten’.

Vinyl is back

Zoals al zo vaak gememoreerd: de langspeelplaat lijkt helemaal terug van nooit (echt) weggeweest. Wie daar nog aan twijfelde kon op de beurs de laaste stand van zaken zelf waarnemen. Naast cd’s werden er toch heel veel vinyl platen aangeboden. Maar misschien geeft zo’n beurs een beetje een vertekend beeld wat betreft de populariteitsverhoudingen tussen vinyl en cd. Een (tweedehands) cd bestel je wellicht eerder ‘blindelings’ via internet, terwijl je zo’n zwarte langspeelplaat toch zelf met je eigen ogen wilt beoordelen. Wat ook opviel: veel meer mensen ‘bladeren’ in bakken met lp’s dan in dozen met cd’s, wat opzich ook wel weer te verklaren valt. Op de ‘rug’ van een cd-doosje kun je de naam van de artiest al aflezen, bij een platenhoes moet je toch echt alle vinyl stuk voor stuk bekijken.

Ramones, Bowie en veel meer

Bij iedere editie van de beurs probeert de organisatie een bepaald thema, band of artiest central te stellen. Dit keer was het de beurt aan The Ramones, de band die veertig (!) jaar geleden debuteerde met hun debuutalbum. Maar door de dood van David Bowie was het toch vooral heel veel Bowie wat de klok sloeg op de beurs. Van de Thin White Duke waren opvallend veel special collectors-items verkrijgbaar. Wat we allemaal tegenkwamen? Boeken, t-shirts, posters en zelfs spiegels met ‘ingebakken’ Bowie-afbeelding. Maar daarnaast ook veel langspeelplaten die, gezien de hoge prijzen die wel opliepen tot 150 euro, duidden op speciale uitgaven.

Trouwens, die prijzen tellen wel op voor de echte verzamelaar. Kon je een aantal jaar geleden voor relatief weinig geld nog wel het één en ander op de kop tikken, tegenwoordig lijken de prijzen weer flink te stijgen. Hoewel je voor twee euro nog steeds bepaalde platen kunt kopen, liggen de prijzen gemiddeld toch een stuk hoger. Zelfs ‘nieuwprijzen’ van rond de 20 euro werden hier op de beurs rustig gevraagd. Maar voor de echte collectors-items begon dan pas de teller te lopen: een speciale schijf van The Stones, Bowie of Presley deed al snel meer dan 50 euro, oplopend tot 150 euro. Wij zochten ondertussen naar onze eigen schatten. De oogst? Een gloednieuwe 180 grams vinylplaat van Lee Hazlewood (23 euro bij een Duits kraampje), een aantal new wave platen (vanaf 5 euro, naast de stand van Concerto) en een obscure schijf van het Nederlandse Social Security. Die laatste vondst werd gedaan in de kartonnen dozen van een jongen van vijftien. Die mocht de platen van zijn vader verkopen voor twee euro per stuk en de opbrengst in eigen zak steken. Kijk, dat is nou ook de charme van de zo’n platen en cd beurs!

Album: Frightened Rabbit – Painting of a Panic Attack

Deze uit Schotland afkomstige formatie is al weer toe aan haar vijfde album, maar wij kenden ze nog niet. Hebben wij zitten slapen? ‘Mijn naam was haas, ik wist van niks’, zullen we hier maar zeggen. Gelukkig zijn we net op tijd wakker geworden uit onze winterslaap. Om te kunnen genieten van het ineens veelbelovende, sprankelende lenteweer én vooral: van dit verrukkelijke album van Frightended Rabbit. En, zul je je misschien afvragen, hoe klinkt een bang konijn? Nou, met die angst valt het ogenschijnlijk allemaal wel mee. Het is vooral de openheid en kwestbaarheid van het geluid van de band dat opvalt. En ja, dat geluid is heel erg ‘gedrenkt’ in de Engelse indie-muziek. Het is te verleidelijk om niet referenties te noemen: denk aan Editors en het verleden jaar doorgebroken Bear’s Den. We moesten zelfs even aan het vroegere Comsat Angels denken. En zo zijn er nog wel wat namen te noemen uit de melancholieke rock-hoek.

The National

Eén naam mag daarbij niet ontbreken; die van Aaron Dessner, lid van The National. Hij zat bij het vastleggen van de nummers op dit album achter de knoppen in de studio, en dat is te horen. Dessner weet goed elk nummer van de juiste instrumenten-inkleuring te voorzien, om zodoende telkens de liedjes een extra dimensie mee te geven. Die is de éne keer stemming melancholiek (luister naar Little Drum) en een andere keer juist vol met andrenaline gevuld (Get Out).

Maar daar waar de (overigens prachtige) stem van zanger Matt Berninger bij The National vaak een heel nadrukkelijke stempel van weemoed en melancholie nalaat, daar weet zanger Scott Hutchison een iets sprankelender en optimistischer indruk achter te laten.

Verhuizing

Het hele album Painting of a Panic attack handelt trouwens wel degelijk over angst. Frontman Hutchinson verruilde nog niet zo lang geleden de Schotse Hooglanden voor een verblijf in Los Angeles. Een grotere verandering in landschap is bijna niet denkbaar. Wat doet dat met een mens? En als je daarbij ook nog een groot deel van je vrienden (en bandleden) achterlaat? De ontdekkingstocht in het nieuwe land en het gemis van het oude vertrouwde zijn verwerkt in bijna alle nummers op het album.

De verandering van omgeving heeft ervoor gezorgd dat de band niet in een bepaalde sleur is geraakt, dat nieuwe wegen zijn ingeslagen, maar dat er ook waardering voor wat er ooit was, is gekomen. Dat maakt dit album tot een prachtige, muzikale zoektocht naar nieuwe plekken en naar oude liefdes.

Frightended Rabbit is dit jaar te zien op het festival Down The Rabbit Hole. En nee: dat is geen grap…

Event: Borgen - Het toneelstuk door NNT

Het begon allemaal met de uitermate succesvolle televisieserie Borgen. Voor wie niet van televisiekijken in het algemeen (en tv-series in het bijzonder) houdt, en voor wie deze serie totaal ontgaan is, hier een korte beschrijving van wat je ‘gemist’ hebt. De serie behandelt de Deense politiek, gezien door de ogen van de premier Birgitte Nyborg (weergaloos gespeeld door Sidse Babett Knudsen)  en de rol van de media en de invloed van de politiek en die media op haar privéleven. Misschien vraag je je af: wat heeft dit met muziek te maken? Welnu: in de tv-serie viel naast het geweldige acteerwerk ook de prachtige muziek op. Die was voor rekening van de Deense muzikant en componist Halfdan E. De muziek weet er in de tv-serie voor te zorgen dat zelfs de saaiste politieke vergaderingen van een zekere spanning worden voorzien. De tv-serie inspireerde het Noordelijk Nederlands Toneel om er een negen (!) uren durend toneelstuk van te maken. Op 16 april gingen we kijken in stadschouwburg De Lawei in Drachten. Hoe pakt zo’n ‘remake’ uit?

Borgen op de planken

Het vergt nogal wat moed om een zo’n succesvolle tv-serie te vertalen naar het toneel. Maar het zal je wellicht niet ontgaan zijn: bijna alle bezoekers van deze voorstelling reageren superenthousiast en de recensies van de critici zijn overweldigend. Dat komt in de eerste plaats door de topprestaties van de hoofdrolspelers. Met name actrice Malou Gorter overtreft daarbij de hoofdrolspeelster in de serie.

Muziek: Eef van Breen

Een belangrijke vraag bij de totstandkoming van de toneelversie zal zijn geweest: hoe houden we het publiek negen uur lang betrokken? Welnu, daarbij speelt de muziek een essentiële rol. En daar lag voor ons ook de grootste verrassing. Die muziek wordt verzorgd door de Eef van Breen Group, inderdaad onder leiding van Eef van Breen. We zullen het hier maar bekennen, wij hadden nog nooit van de man gehoord. Maar we kunnen bij deze ook oprecht beloven dat we hem ook nooit meer zullen vergeten, want hij liet een tamelijk onvergetelijke indruk achter. Met hulp van nog vier muzikanten zorgde hij niet zozeer voor de muzikale omlijsting, maar veel meer voor de muzikale verbinding tussen de verschillende episodes. Daarbij liep Van Breen voortdurend tussen de toneelspelers door, terwijl hij speelde op trompet of trombone.

We hebben maar even gegoogled en daarbij vonden we dat Eef van Breen al wordt getypeerd als de Nederlandse Chet Baker. Verder: “Je hebt jazz, je hebt jazz-improvisatie en dan heb je ook nog Eef van Breen.” Wist Van Breen met zijn trompet ons al flink te beroeren, op een gegeven moment hoorden we ook een prachtige zangstem vanaf het podium. Het was eerst even zoeken waar die vandaan kwam (was het nou een mannen- of een vrouwenstem?), maar die bleek dus van dezelfde Van Breen afkomstig te zijn. Niet te geloven, hoe mooi! En terwijl hij zijn medemuzikanten stond te dirigeren, leek het wel of hij ook de acteurs en actrices ‘regisseerde’. Wat in feite ook  zo was, want vaak moesten de spelers op het toneel op het juiste moment na de muziek hun tekst inzetten (en vice versa).

De tv-serie Borgen wordt door de acteurs en actrices op een ongelofelijk indrukwekkende manier naar een toneel- en theaterstuk vertaald. Maar vooral door de muziek van Eef van Breen krijgt de voorstelling een extra dimensie. Mocht je nog de kans hebben: gaat dat zien (en vooral horen). Nog tot en met 12 juni 2016 op tournee door Nederland.

Apparaat: Panasonic DMP-UB900 UHD Blu-ray speler

Panasonic brengt als een van de eerste producenten een echte Ultra HD Blu-ray speler op de markt. “Fijn,” zul je misschien nu denken. “Maar wat kunnen we daarmee en is zo’n speler nou echt zinvol?” Wij zeggen: lees verder…

Ultra HD: wat is dat?

Ultra HD is de volgende stap in verfijnde beeldweergave. Hebben we met de Blu-ray speler en schijven een ‘beeld-plaatje’ van 1980 x 1080 lijnen, bij UHD gaat het aantal lijnen naar een verviervoudiging van 3840 x 2160. Dat noemen we dan 4K beeld. Of zoals een collega-journalist het zo mooi uitdrukte: “Ultra HD Blu-ray is gewoon een Blu-ray schijf op steroïden”. 4K televisies en projectoren zijn al een tijdje verkrijgbaar en ook Netflix biedt al mondjesmaat 4K-materiaal aan via haar streamingsdienst. Maar nu is er dan eindelijk ook een UHD Blu-ray speler in Nederland op de markt verkrijgbaar: de Panasonic DMP-UB900. UHD Blu-ray schijven zouden nu weldra moeten volgen. Bij de aanschaf van de UHD speler van Panasonic krijg je alvast twee UHD schijfjes: Mad Max: Fury Road en San Andreas. Maar goed, blijft de vraag: wat voegt UHD toe aan Blu-ray? En een nog diepere vraag: zit het grote publiek nog wel te wachten op een nieuw soort schijf? In onze vorige High Five hebben we nog het 20-jarige bestaan van de dvd-speler besproken. Toen kwam ook aan bod dat de dvd nog steeds een hogere omzet scoort dan de Blu-ray. Trek je die ‘lijn’ door, dan kom je automatisch bij de vraag of er toekomst is voor UHD-schijven. In ieder geval is er dan nu een speler op de markt die UHD Blu-rays kan afspelen.

De speler

De Panasonic DMP-UB900 onderscheidt zich niet in uiterlijk. Zet je hem naast een andere Blu-ray speler van de Japanners (die overigens allemaal hoog van kwaliteit zijn), dan zie je niet echt verschil. Dat verschil zit hem echt van binnen. De speler ondersteunt 2160p-beeldmateriaal met 60fps,  zogenaamde rec2020-kleuren (deze standaard beschrijft niet alleen hogere resoluties, maar ook een veel groter kleurbereik dan tot nu toe mogelijk was) en HDR Beelden met een lagere resolutie kunnen worden opgeschaald naar 2160p. De speler heeft twee HDMI-outputs, waarbij de tweede bedoeld is voor alleen audio. Hierdoor kan de speler worden gebruikt met audiosystemen die geen doorlusmogelijkheid hebben en/of geen HDMI 2.0 ondersteunen. Analoge audio kan uitgestuurd worden via de vergulde cinch-(tulp-)aansluitingen. Dat kan in stereo of in 7.1-surround. De digitaal-naar-analoogconversie wordt verzorgd door 192kHz/32bit-dacs. Hi-res audio wordt aangeboden in zo’n beetje alle formaten: wav, flac, mp3, aac, wma, dsd en alac. Dankzij de gigabit-netwerkaansluiting is het ook mogelijk om bestanden vanaf je thuisnetwerk af te spelen door middel van DLNA. Daarnaast is het mogelijk om beelden via Miracast draadloos naar het scherm te streamen.

The results

 Wij kunnen het sowieso waarderen als een producent met vernieuwende producten (met vernieuwende technieken) op de markt komt. Dat is zeker het geval met deze DMP-UB900 UHD Blu-ray speler. De speler zorgt ervoor dat de lat op het gebied van letterlijke verbeelding weer hoger wordt gelegd. Wat dat in de praktijk betekent? Een verbeterde kleurweergave, wit wordt (nog) helderder, zwart wordt (nog) donkerder en daartussen komen weer meer nuances. Maar graag testen wij deze eerste UHD Blu-ray speler in Nederland natuurlijk eens in de praktijk om met eigen ogen ons oordeel te kunnen vellen.

TV-serie: Soundbreaking

Op zaterdagavond 9 april is bij NPO3 de achtdelige documentaireserie Soundbreaking begonnen. Een muziekdocumentaire die eigenlijk voor iedere muziekliefhebber een must is. Daar waar we bij Hifi.nl vaak alleen maar luisteren naar het eindresultaat, namelijk datgene wat we horen, onderzoekt de serie het terrein waarop dat resultaat tot stand is gekomen. Hoe worden opnames gemaakt en welke aspecten hebben daar invloed op?

Acht delen

In acht delen wordt uiteengezet wat de invloed is van technologie en studio-opnames op de evolutie van de popmuziek. Vele bekende en wellicht minder bekende producers en artiesten laten hun licht schijnen op de ontwikkelingen en vernieuwingen in de popmuziek. Soundbreaking brengt meer dan een halve eeuw muzikale experimenten en vernieuwing in kaart. Van het revolutionaire gebruik van de veelsporentechnologie door The Beatles tot de synthetische stilering van Stevie Wonder, van de drummachines uit de discotijd tot de kunst van het samplen. De serie onderzoekt de muzikale dynamiek tussen het talent van de artiest en de technologische middelen om dat talent nog beter tot zijn recht te laten komen.

Soundmaking of soundbreaking…

Prachtig is het om te zien hoe de ene artiest helemaal gaat excelleren danzij de bezielende begeleiding van producer Phil Spector (Ike and Tina Turner, luister naar River Deep, Mountain High), terwijl een andere artiest zich helemaal verloren voelt dankzij het ‘geknoei’ van producers met zijn muziek (Cat Stevens). De serie zit vol met hoogtepunten, maar we willen er hier toch even één uitpikken en dat is het (levens-)verhaal van Johnny Cash. Een artiest die in de jaren ‘60 en ’70 wereldberoemd wordt met zijn countrymuziek om vervolgens in de jaren ’80 en ’90 bijna helemaal in de vergetelheid te raken. Muziekproducer Rick Rubin raapt de artiest zo’n beetje op vanuit de goot en leert de muzikant opnieuw plezier te krijgen in het spelen van muziek. Maar op een andere manier: door Cash alleen met zijn gitaar te laten spelen en te zingen. Daardoor weet de muzikant weer contact te leggen met zijn publiek en in zijn ‘nadagen’ nog een viertal sublieme cd’s af te leveren.

Zoals gezegd: verplichte kost voor iedereen die zich ook maar een beetje meer wil verdiepen in popmuziek. Nog te zien in mei bij de NPO of kijk anders terug bij Uitzending Gemist. Ook de website Soundbreaking.com is trouwens een aanrader!