Review: North Star Design Blue Diamond cd-speler
Hoewel het in 1997 opgerichte Italiaanse merk North Star Design wereldwijd bij de eerste groep fabrikanten behoort die de betekenis van losse cd loopwerken, DAC’s en upsampling goed op waarde konden schatten, heeft het kleine maar dappere merk ook altijd een heel duidelijke eigen ontwerpfilosofie gehad. Naast een opvallend vriendelijke prijsstelling en strak vormgegeven no-nonsense producten, is dat tevens een hoge mate aan bedrijfszekerheid en focus op natuurgetrouwe weergave geweest.
Wie inzoomt op dat laatste aspect, komt al snel bij weergaveparameters als driedimensionaliteit, ambiance, transparantie en vooral een voor digitale componenten zeldzame analoog aandoende ‘feel’ terecht. Wie enigszins bekend is met de ontwerpen van Giuseppe Rampino, zal ook in de hier gepresenteerde gloednieuwe Blue Diamond cd-speler (43 cm breed, 9 cm hoog, 35 cm diep en 12 kilo zwaar) meteen de basisgenen van het merk herkennen. Wanneer de door een goede vriend bereidwillig ter beschikking gestelde Sapphire cd only speler direct naast de Blue Diamond wordt geplaatst, is goed te zien dat beide apparaten bijna als twee druppels water op elkaar lijken. Ik zeg bewust ‘bijna’, want terwijl de kleine maar fijne bolvormige metalen drukknopjes met hun precieze drukpunt nog steeds uiterst links en rechts op het front zijn geplaatst, zijn er wel degelijk de nodige verschillen in de uitvoering.
Zo zijn bij de Sapphire alle tekst en symbolen in het centimeter dikke aluminium uitgefreesd, terwijl bij de Blue Diamond is gekozen voor een donkerblauwe opdruk. Ook de display is veranderd van een eenvoudige blauw FLD display, naar een tweeregelige dot matrix variant bij de laatste versie. Een visueel leuke vondst is de transformatie van het middelste venster naar de vorm van een diamant. De grootste wijzigingen van het exterieur kom ik echter aan de achterzijde tegen. Hier zijn het enkele paar single ended en gebalanceerde uitgangen van de Sapphire, bij het nieuwe model aangevuld door uitgebreide DAC functionaliteiten. Deze USB, coaxiaal en optische digitale ingangen en een enkele coaxiale digitale uitgang, worden tenslotte door een vrij kleine maar wel fraai uit aluminium vervaardigde, goed in de hand liggende afstandsbediening gecompleteerd.
Wanneer ik van beide modellen de kap verwijder, kunnen de verschillen bijna niet groter uitvallen. Waar bij de oude Sapphire bijna de gehele bodem wordt bedekt door een zeer grote printplaat, loopwerk en ringkernvoedingstrafo, is er bij de Blue Diamond opvallend veel lege ruimte zichtbaar. De voorheen rechts achter het loopwerk geplaatste voeding, bevindt zich bij de nieuwe versie helemaal links onder een afschermende kap. Terwijl de veel compactere printplaat de rest van ruimte in de breedte inneemt.
Een volgend belangrijk verschil is dat de plaats van het vroegere Philips VAM 1210 cd loopwerk, is overgenomen door een uit Duitsland afkomstig Stream Unlimited exemplaar. Een logische en vooral noodzakelijke stap omdat Philips inmiddels alweer vele jaren geleden is gestopt met loopwerkproductie. In technische zin is het DAC gedeelte rechtstreeks van de North Star Design Impulso DAC overgenomen. Wat wil zeggen dat een ESS Sabre 9016 chip in een dubbele gebalanceerde configuratie de omzetting van digitaal naar analoog voor zijn rekening neemt en in dit geval in staat is PCM tot 32 bit en 384 kHz en native DSD tot 5,6 Mbit/s te verwerken. Terwijl in de top DAC’s van NSD het analoge deel geheel discreet is opgebouwd, moet deze veel prijsgunstigere Blue Diamond genoegen nemen met een overigens ook prima door het bekende Amerikaanse Texas Instruments gefabriceerde LME49870 opamp. Geen ramp als u weet dat dit soort bouwstenen in de meeste en vaak nog duurdere audiocomponenten worden toegepast.
Luisteren: voorbeschouwing
Hoewel techniek nog zo intrigerend kan zijn, kan het vaak uiteindelijk maar zeer weinig vertellen hoe een product in de praktijk presteert. Om alvast in de stemming te komen begin ik als eerste de nodige cd’s op de uit 2007 afkomstige Sapphire af te spelen. Hoewel klankmatig een behoorlijk aantal treden lager dan mijn even oude, drie keer zo dure referentie North Star Design combinatie, herken ik wel meteen dezelfde signatuur en de reden waarom ik destijds voor dit Italiaanse merk heb gekozen. Want ook bij de Sapphire hoor ik meteen weer de typische eigenschappen van onder andere de zo mooie Burr Brown 1796 generatie. Enerzijds is dat een hoge mate aan vrijheid, vloeiendheid en een bepaalde zachtheid in de weergave, maar worden ook een mooi gelaagde 3D ruimtepresentatie, en de voor NSD producten altijd zo typerende muzikale zeggingskracht niet vergeten.
Wat kan de nieuwe Blue Diamond met zijn zelfs €100,- lagere prijs hier tegenover zetten? Hoewel onmiskenbaar een NSD ontwerp, is de nieuwe speler vanaf het eerste moment duidelijk ook een kind van de nieuwe generatie. Naast de extra DAC mogelijkheden is de presentatie namelijk meteen duidelijk kernachtiger. Daarbij worden instrumenten en stemmen nadrukkelijker omlijnd en wordt het complete virtuele podium wat meer naar voren gebracht. Tegelijkertijd heeft de gelukkig nog steeds mooi aanwezige ambiance, bij dit model wel een wat meer ondergeschikte rol toebedeeld gekregen. Direct gevolg is dat de Blue Diamond daardoor zowel net wat droger overkomt, als de luisteraar ook net wat beter in staat is zich op de instrumenten zelf te focussen. Net als de ruimtelijke presentatie, worden ook het timbre en de klankkleuren op een wezenlijk andere manier voor het voetlicht gebracht.
In tegenstelling tot de zachtere en lichtvoetiger georiënteerde Sapphire, laat de Blue Diamond het grondtoonbereik meer en vooral krachtiger voor het voetlicht treden. Vooral qua dynamisch onderscheid gaat de nieuweling duidelijk een stuk verder dan de oudgediende. Hoewel misschien kostentechnisch lastig in deze prijsklasse, vind ik het oprecht jammer dat North Star Design net als bij de Sapphire, ook weer bij de Blue Diamond voor een nogal dunne kunststof cd-lade gebruik maakt. Hoewel het exemplaar van de Blue Diamond wel door zijn andere fabricaat net een stukje soepeler en geruislozer loopt dan zijn voorganger, geeft het mij helaas niet het zo gewenste tactiele gevoel waarom ik juist zo graag van fysieke discmedia gebruik maak. Toch is er ook weer geen reden voor ongerustheid. Want hoewel ik over de Blue Diamond natuurlijk nog niets kan zeggen, zijn er wel Sapphire modellen die bij verschillende kennissen al vele jaren zonder ook maar één probleem tot volle tevredenheid dagelijks hun rondjes draaien.
North Star Design Blue Diamond: Luisteren
Hoewel ik in de voorbeschouwing al het nodige over de weergave heb verteld, is het toch ook altijd leuk en interessant hoe zo’n generatiewijziging in de dagelijkse praktijk uitwerkt. Als eerste ga ik van start met de cd weergave van het album Convergence. Dit bijzondere album, met in de hoofdrollen muzikale duizendpoot Boris Blank (Yello) en de uit Engeland afkomstige zangers Malia, is een heerlijk easy listening gebeuren. Helaas mist Convergence wel de muzikale scherpte van eerdere Yello toppers als Touch en The Eye en ook Malia’s eigen jazzy soloalbums bezitten een duidelijkere eigen identiteit, maar het album is toch zeker wel het aanhoren waard. Vooral de combinatie van de zwoele ‘smokey voice’ van Malia als contrast met de zo herkenbare sferische klanktapijten van Boris, zijn muzikaal gezien bijzonder appetijtelijk.
Wanneer ik start met het nummer Celestial Echo, is onmiddellijk de verhoogde zeggingskracht van de Blue Diamond speler ten opzichte van zijn illustere voorganger te horen. Het diepe laag heeft nu namelijk meer onderhuidse kracht, klinkt strakker en dieper, terwijl de prominent naar voren gehaalde stem van Malia meer zeggingskracht en omlijning bezit. Ook de vele door Boris aangebrachte klankkleuren en maataccenten staan rotsvast in het grote stereobeeld gepositioneerd en maken de compositie op bijna volmaakte wijze af. Wanneer ik hetzelfde nummer afspeel via de aanwezige Melco N1A en AudioAanZee Reference Flow muziek servers en gebruikmakend van de AudioQuest Diamond USB kabel, wordt er praktisch eenzelfde soort weergave neergezet. Dit lijkt zo logisch, maar dat is in de praktijk toch vaak niet het geval! Uiteraard geven ook de Melco en Reference Flow op hun beurt ieder hun eigen signatuur aan de weergave. Maar de verschillen blijven heel mooi binnen de perken en vooral de muzikale integriteit en herkenbaarheid blijven daarbij volledig overeind. Een goede zaak voor wie graag van meerdere digitale media gebruik maakt en niet zit te wachten op telkens een totaal andere klankbalans.
Als volgende en tevens laatste album speel ik Extra-Muros van de door mij zeer gewaardeerde Italiaanse zanger/componist Gianmaria Testa af. Met zijn diepe, warme, sonore en doorleefd raspende stem, heeft Gianmaria op het eerste gehoor wel wat weg van de internationaal nog bekendere Paolo Conte. Maar wie de moeite neemt zijn muziek verder te doorgronden, merkt zijn bijzondere gave om sfeerbeelden en ware emoties op de luisteraar over te brengen. Hoewel dit tweede album alweer uit 1996 dateert, is het wat mij betreft nog steeds één van zijn absolute hoogtepunten. Met heerlijk doorleefde nummers als het drijvende Per Accompagnarti, het melancholieke Po’ di la del Mare en het sfeervolle Cavalli di Frisia, zijn het prachtige voorbeelden van zijn talent. Ook bij deze gebalde muzikale lading voelt de Blue Diamond speler zich als een vis in het water, waarbij de muziek in al zijn grootsheid, grandeur en toch met voldoende subtiliteit overkomt. Hoewel ik qua lichtvoetigheid, verfijning en 3D ambiance nog steeds de oude Sapphire met een neuslengte vind winnen, wil dit zeker niet zeggen dat dit nieuwste North Star Design op andere parameters niet wint. Uiteindelijk zijn bepaalde aspecten ook een kwestie van persoonlijke smaak en mag vooral niet worden vergeten dat de praktische inzetbaarheid van de nieuwe Blue Diamond natuurlijk veel hoger is.
Hoewel North Star Design met de Blue Diamond cd-speler net als bij zijn huidige reeks DAC’s, definitief afscheid van zijn in mijn oren zeer fraaie oude klankidioom heeft genomen. Staat er ook weer heel wat ander moois tegenover. Veel meer nuttige mogelijkheden, ondersteuning van alle moderne bestandsformaten en resoluties en niet te vergeten een meer kernachtige en duidelijker omlijnde weergave. Een ander sterk punt is dat het apparaat veel moois uit ieder bestandsformaat weet te halen en daarbij naast de verschillende coderingen (PCM en DSD), ook de gehoormatige presentatie verrassend gelijkwaardig weet te halen. Daarmee is dit mooie apparaat misschien wel de ultieme speler voor mensen die naast cd ook willen genieten van muziekdiensten als internetradio, Spotify, Tidal of natuurlijk gestreamde muziekbestanden van een eigen harde schijf willen afspelen. Kortom de North Star Design speler van morgen is vandaag al verkrijgbaar.