Bowers & Wilkins introduceert high-end cinema voor de ware fijnproever

Hoewel het inregelen van luidsprekers op een (home cinema) ruimte gebruikmakend van DRC (Digitale Ruimte Correctie) en een meetmicrofoon inmiddels al zelfs bij relatief eenvoudige A/V receivers gemeengoed is geworden, bestaat er ook een (veel) beter werkend alternatief. Het Franse audiomerk Trinnov Audio timmert daarvoor inmiddels al ruim 13 jaar aan de weg en heeft met haar grensverleggende producten al menig A/V hart een heel stuk sneller laten kloppen. Om de bijzondere kwaliteiten en eigenschappen van dit merk onder een nog groter publiek bekendheid te kunnen geven, is per 1 oktober luidsprekerfabrikant Bowers & Wilkins distributeur van de meerkanaals Trinnov producten geworden.

Om dit gegeven maximale luister bij te zetten is op 18 oktober speciaal voor de geselecteerde vakpers een uitgebreide presentatie georganiseerd bij Mutrox Soundproof Solutions in Numansdorp. Na een kort welkomstwoord van het organiserende Bowers & Wilkins team, wordt vervolgens het woord aan de Europese en internationale verkoopleiders van Trinnov in de personen van Antonine Galipon en Arnaud Destinay gegeven. Hoewel ik de stereomodellen van dit Franse merk al sinds 2013 bij verschillende demonstraties aandachtig heb gevolgd, blijkt al snel dat de benodigde techniek voor meerkanaals en met name cinemaweergave, toch nog een heel stuk gecompliceerder ligt.  

Optimizer

Voordat ik echter verder ga wil ik eerst samen met u de drie basisbouwstenen, die gezamenlijk de basis van het Trinnov systeem vormen, bekijken. Als eerste is dat de ‘Optimizer’ luidspreker/ruimte optimalisatie technologie, die het feitelijke hart van alle Trinnov producten vormt. Het verschil met eigenlijk alle andere technologieën is dat het Optimizer systeem niet de ruimte en luidsprekers afzonderlijk analyseert, maar dat alle parameters als één totaalgeheel worden behandeld en volgens het meest optimale compromis worden afgeregeld. Het mooie van Trinnov is dat hierbij enerzijds volledig op de ‘automatische piloot’ kan worden vertrouwd, maar dat anderzijds ook vele mogelijkheden bestaan om het eindresultaat handmatig naar uw eigen smaak of behoeftes af te stemmen.

3D metingen

In tegenstelling tot de eigenlijk inmiddels verouderde ‘real time’ en 1/3 octaaf correctie methodes, maakt de Trinnov Optimizer gebruik van zogenaamde MLS (Maximum Length Sequence) signalen om de volledige impulsweergave van iedere luidspreker afzonderlijk in een ruimte te meten. Vervolgens wordt ook de tijdsparameter aan de frequentiegrafiek toegevoegd en wordt het voor de software mogelijk om het volledige plaatje van het gedrag van een luidspreker in een bepaalde ruimte zichtbaar te maken. De specifiek door Trinnov ontworpen 3D microfoon is hierdoor tenslotte zelfs in staat om de daadwerkelijke locatie van iedere willekeurige luidspreker in 3D te identificeren. Wat de ruimte betreft kunnen door deze 3D metingen ook de ruimte modi, eerste reflectie en galmtijd nauwkeurig worden geanalyseerd en met een bijpassende techniek zoveel mogelijk gecorrigeerd. Als laatste is de Optimizer techniek zelfs in staat het tijd- en fasegedrag van de luidsprekerunits te corrigeren en te beheersen. Hierdoor kan niet alleen een meer neutrale en accurate tonale balans worden doorgevoerd, maar blijkt het ook mogelijk een beter gefocusseerde fantoombron en een minder versmeerde totaalbalans te realiseren.

3D luidspreker herpositionering    

Van alle bovengenoemde Trinnov technologieën is dit misschien wel de meest tot de verbeelding sprekende en in ieder geval degene waarmee dit Franse merk de meeste afstand neemt van de concurrentie. Want terwijl er bij 2D metingen vooral data van het horizontale vlak wordt verwerkt, is het bij Trinnov in 3D zelfs mogelijk de hellingshoek en hoogtepositionering zowel per luidspreker te registreren als te corrigeren! Al deze moeite is vooral gericht op het zo accuraat als mogelijk  weergeven van de verschillende 3D standaarden van dit moment. Te weten Auro 3D, Dolby Atmos en dts X. Met 3D bedoel ik in dit voorbeeld dan met name dat naast de bekende voor-, achter en zijkanalen, in het formaat ook hoogtekanalen zijn vastgelegd.

Maar zoals u inmiddels waarschijnlijk vast wel weet, vereisen al deze verschillende formaten ook ieder hun eigen luidsprekerpositionering. Omdat het fysiek in een consumentenomgeving nu eenmaal ondoenlijk is om zoveel verschillende opstellingen tegelijkertijd in huis te hebben staan en hangen, zoekt Trinnov het in een vastgelegde basisopstelling die de gulden middenweg bewandelt. Vervolgens is het mogelijk om met de zelf ontwikkelde algoritmes en enorme rekenkracht, de luidsprekers realtime per gekozen formaat virtueel in de ruimte te herpositioneren! Mede door deze verbluffend goed werkende techniek heeft het merk zijn grote naam en faam verkregen en is het natuurlijk ook fantastisch als je bij een bepaalde vaste opstelling, toch een bij de gekozen standaard bijpassend accuraat geluidsveld kunt realiseren. Een weergave die het originele 3D geluidsveld echt eer aan doet en de artiesten en verschillende scenes laat weerklinken zoals ze daadwerkelijk bedoeld zijn.

Het belang van een goede akoestiek         

In tegenstelling tot wat u en ik misschien wel zouden verwachten van juist zo’n onderneming als Trinnov, gaat Arnaud vervolgens verder met het benadrukken van het grote belang van een goede akoestiek! “Natuurlijk kan het Trinnov systeem veel dingen verregaand corrigeren, maar het beste resultaat wordt nog altijd bereikt door een akoestische omgeving te creëren die zo adequaat als maar mogelijk bij een gekozen toepassing aansluit. Voor high-end audio is dit een ander wensen en eisenpakket dan voor high-end (home) cinema. Maar voor beiden geldt dat een betere en/of adequaat aangepaste ruimte, voor een veel beter eindresultaat zal zorgen. Daarom ben ik ook zo blij en vooral trots dat ook onze Benelux distributeur Bowers & Wilkins dit belang zo goed onderkent en het gerenommeerde akoestiekbedrijf Mutrox tot haar partners kan rekenen.”

“Als tweede belangrijke stap moet de meest ideale plaats voor de verschillende luidsprekers worden bepaald en let wel, ik heb het hier in beide gevallen nog steeds vóór de inzet van de Trinnov correcties! Alleen met deze maatregelen kan uiteindelijk aan het einde van de rit ons systeem het meest effectief zijn heilzame werk verrichten en kunt u als eindgebruiker van muziek- en filmscènes genieten zoals de producer het daadwerkelijk heeft bedoeld. Een laatste bonus wordt nog gegenereerd doordat een merk als Bowers & Wilkins naast de bekende vrijstaande modellen ook over een zeer uitgebreide custom install pakket beschikt. Dit gezamenlijke totaalpakket zorgt tenslotte voor een eindresultaat wat de denkbeeldige perfectie uiteindelijk zeer dicht kan benaderen.”

Pagina 2: horen is geloven

Horen is geloven

Terwijl de laatste woorden van Arnaud nog in mijn hoofd naklinken, is dan het uur van de waarheid aangebroken. Een demo volgens alle regelen van de cinemakunst, waarbij een waar arsenaal aan Bowers & Wilkins high-end CI 800 inbouwluidsprekers in zowel wanden als plafond zijn verwerkt. Ondersteund door een viertal DB-1 subwoofers en aangestuurd door twee top of the line Trinnov Amplitude 8-kanaals eindversterkers met 225 watt continu vermogen per kanaal aan 8 ohm en natuurlijk de indrukwekkende Altitude32 home cinema processor, die in staat is tot zelfs 32 kanalen tegelijkertijd te verwerken, aan te sturen! De ruimte is de referentie cinemaruimte van Mutrox en dat is een vertrek waar ik al eerder bijzondere akoestische avonturen heb mogen beleven.

Maar wat kan Trinnov hier dan nog aan toevoegen zou je bijna denken? Zoals u misschien weet ben ik voornamelijk een stereo high-end adept en houdt ik mij doorgaans verre van het homecinema geweld. Als ik dan  echt eens een keer van een film wil genieten, bezoek ik doorgaans het liefste een serieus goede bioscoop en geniet bij de juiste films van het prachtig naadloos om mij heen geprojecteerde geluid en het indrukwekkend grote filmische beeld. Hoewel volgens alle regels van de kunst akoestisch en visueel aangepast en respectabel qua afmetingen, is ook het state of the art theater van Mutrox nog steeds geen echte (grote) bioscoopzaal. Ook zijn er geen vele tientallen weergevers om mij heen gepositioneerd en is het projectiescherm natuurlijk niet de maat van een klein woonhuis.

Toch blijkt, wanneer ik mij laat zakken in de opvallend comfortabele bioscoopstoelen van gerecycled materaal, het scherm wel keurig verschaald tot de kijkafstand en is zelfs om mij heen gebogen zoals je dat ook in een ‘echte’ bioscoop ziet. Uiteraard is er in deze ‘box in a box’ opstelling geen enkele weergever te zien en wachten we allemaal vol spanning op wat komen gaat.

Bizarre belevenis

Om met name de 3D auditieve belevenis in al haar glorie te kunnen laten ervaren heeft het Bowers & Wilkins / Trinnov team als kennismaking een drietal films en één muziekfragment uitgezocht. De aftrap wordt gegeven door I Am Legend in Dolby True HD upmixed formaat. Al vaker heb ik deze verschillende scènes in demo’s langs zien komen en ook dit keer rijdt en af en toe scheurt Robert Nevelle (Will Smith) met zijn hond in een Ford Mustang door de akelig lege en overwoekerde straten van New York. Het zijn en blijven ronduit indrukwekkende beelden die door de regelmatig bijna volledige stilte met toch de voel- en hoorbare aanwezigheid van grote gebouwen en zachte natuurgeluiden zoals volgens, krekels en wind, de zintuigen al snel tot het uiterste laten aanspannen.  Zoals verwacht wordt deze serene stilte volkomen onverwacht verschillende malen wreed verstoord. Waarbij opvalt dat het holografische weergavepanorama zowel nieuwe akoestische inzichten als ongekende dynamische contrasten blijkt te bevatten. Veel ‘bot’ geweld is op zich niet zo moeilijk te realiseren, maar in combinatie met echte stilte, plaatsingsdefinitie in het stereo, een 3D surroundplaatje en ook nog eens zoveel ragfijne zelfs nooit eerder gehoorde details, is het gewoon een indrukwekkende tour the force.

Ook het tweede fragment waarbij de film John Wick (Dolby Atmos) wordt gebruikt, zorgt weer voor bloedstollende contrasten. Vooral bij de helikopterscène is huiveringwekkend goed waarneembaar wat 3D geluid nog aan de beleving kan toevoegen. Want dit gaat wel zo veel verder dan het enkel over de hoofden van de argeloze ‘bioscoopbezoekers’ aan komen vliegen, dat ik bijna letterlijk de luchtdruk van de rotorbladen en iedere beweging van deze ‘hubschrauber’ zowel axiaal als radiaal voor mij zie. Indrukwekkend!

Voor het derde voorbeeld gaan we naar het enorm intrigerende nummer Cymatics van de Nieuw Zeelandse ambient en new age componist Nigal Stanford. Deze fascinerende demonstratie van de praktijkuitvoering van natuurkundige principes, is tegelijkertijd bijzonder onderhoudend als ook erg leerzaam. Naast veel kijkplezier is dit muzikale voorbeeld ook akoestisch enorm breedbandig en wordt je als kijker werkelijk ondergedompeld in de mooiste holografische 3D effecten. Vooral als het geluid van een hi-hat ineens tot slow motion wordt vertraagd en daardoor niet meer crispy helder klinkt, maar juist aardverschuivend diep maakt op mij veel indruk. Net als de andere aanwezigen zit ik dan ook met een toenemende grijs dit staaltje van tegelijkertijd verfijnd en bombastisch weerklinkend akoestische vuurwerk vol bewondering te aanschouwen. Prachtig gewoon.

Maar hoeveel verfijning en subtiliteiten ook, voor de laatste track worden werkelijk alle remmen losgelaten en begeven we ons naar de film 13 Hours: Secret Soldiers Of Benghazi. Eigenlijk zag ik al vanaf het eerste moment een beetje tegen dit soort tracks op. Want dat gewapper, gebonk en gedreun van een hele reeks subwoofers in samenspel met een kakofonie van harde en schelle geluiden, kan mij als stereo high-ender eerlijk gezegd doorgaans maar moeilijk bekoren. Maar goed, ik zit er nu toch dus laat ik het maar ondergaan. Zoals verwacht is inderdaad voor een bijzondere eh, hoe zal ik het zeggen, zeer ‘energieke’ scene gekozen. Het is het deel van de film waarbij de zes elite militairen het Amerikaanse consulaat en een CIA-basis in Bangazi in Libië tegen aanvallen van terroristen moeten verdedigen en dat wordt met verve gedaan!

Hoewel ik (gelukkig!) zelf geen flauw idee heb hoe het geluid van pistolen, geweren, mitrailleurs, mortieren en ander zwaar geschut in werkelijkheid klinkt, doet de volledige set-up toch enorm geloofwaardig zijn best. Mijn hemel zeg, als ik niet wist en met mijn eigen ogen zag dat het ‘maar’ een speelfilm is, had ik qua geluid daadwerkelijk geloofd dat ik werkelijk in die levensechte scene terecht was gekomen. Waar veel (home) cinema systemen de pulsen van schoten duidelijk verzwakken en de impact tot een wazig dreun vervormen, is dat bij deze demonstratie werkelijk totaal anders. Want zo tastbaar en levensecht als hier bij Mutrox is gewoonweg verslavend. Samen met de andere collega’s duiken we dan ook intuïtief bij enkele wel heel levensechte mortierinslagen, onbewust een stukje in elkaar. Wauw, dit is geweldig weergegeven gewelddadig geweld!

Door de extreem stabiele vermogensafgifte samen met de enorme stijgtijd en fasereinheid, slagen de Amplitude eindversterkers en Altitude processor er met ondersteuning van de hoogwaardige Bowers & Wilkins weergevers, daadwerkelijk in het slagveld bijna 1:1 te laten herleven. Granaten slaan bijna levensecht om je heen in, met een puls, impact, definitie en focussering die ik nog nooit eerder uit een soortgelijk systeem heb horen komen. Voeg daarbij dialogen die zelfs bij zoveel complexiteit nog steeds niet worden ondergesneeuwd en het moge duidelijk zijn dat hier voor werkelijk serieuze high-end bedragen, ook grensverleggende cinemakwaliteiten word geboden.

Conclusie

Het moge duidelijk zijn dat Bowers & Wilkins met het Franse merk Trinnov een ware winnaar in huis heeft gehaald. Net zoals ik in high-end stereo al sinds jaar en dag naar realisme en akoestische geloofwaardigheid streef, hoor ik dat in de ruimte van Mutrox voor de allereerste keer ook met fragmenten van normaal verkrijgbare speelfilms in een cinema omgeving. Waar de meeste andere producten uit dit segment weliswaar de bombast ‘mooi’ en indrukwekkend weer kunnen geven, blijven ze maar al te vaak steken in het ontbreken van echte low level informatie en een gebrekkige totaalintegratie. Niets daarvan bij deze topproducten van Trinnov en Bowers & Wilkins die met hun huidige state of the art eigenschappen het echte bioscoop gevoel wel heel dicht weten te benaderen!