Clearaudio Champion Basic

Wordt het mmmmmmmmm of toch maar mc ?

Al op jeugdige leeftijd raakte ik vertrouwd met het analoge medium. De oude Britse Garrard draaitafel van mijn vader was de eerste die ik me nog voor de geest kan halen. Zelf heb ik door de jaren heen diverse exemplaren in huis gehad van de merken Philips, Sony, (met tangentiale arm) Dual en Thorens. Ook nadat de "perfect sound forever"beschikbaar kwam draaide ik nog jaren door met mijn laatste Thorens. Uiteindelijk werd het steeds moeilijker om aan nieuw vinyl te komen en ging ook ik overstag. Het grootste deel van het zwarte goud deed ik niet weg; het belandde op mijn zolder. Daar was ik een aantal jaren later dankbaar voor, toen ik bij Studio Zwaard in Rotterdam de Rega Planar 3 draaitafel hoorde. Via het Rega Elys element klonk "Jazz at the Pawnshop" door de luisterruimte en ik werd weer gegrepen door het analoge geluid. Niet lang daarna voegde ik de Rega planar 3, inclusief Elys element, aan mijn installatie toe. Tot op de dag van vandaag heb ik daar nooit spijt van gehad. Wanneer ik via de Nederlandse importeur van Clearaudio, de firma Audio Classics uit Rotterdam, de mogelijkheid krijg om voor hifi.be een van hun draaitafels te recenseren neem ik deze kans dan ook met beide handen aan.

Clearaudio

In eerste instantie verwacht ik dat het zal gaan om een zeer prijzig exemplaar. Tenslotte ken ik het uit Duitsland afkomstige merk slechts als producent van draaitafels, phonovoorversterkers en elementen die zich stuk voor stuk in de hogere en hoogste prijsregionen bevinden. Ook op de website www.clearaudio.de afficheert de fabrikant zich als de producent van high end systemen en draait het om "state of the art". Het motto van "geschäftsführer" Peter Suchy is dan ook; "Nimm das Beste, mach es besser - dann ist es gerade gut genug". Dat dit niet automatisch betekent dat het ook duur moet zijn blijkt uit de prijslijst van de importeur. Natuurlijk staat er een Master Reference draaitafel op van fl. 27198,- maar er staat ook een Champion draaitafel op die in zijn meest basale uitvoering fl. 2350,- moet kosten. De meest verkochte versie is die compleet met Quint interconnect (normaal fl.460,-) en Ortofon OMT5 mm element. (normaal fl. 95,-) Deze kost nu fl. 2495,- (actie tot eind 2001) Hetzelfde geldt voor de phono voorversterkers. De Basic komt op fl. 775,- terwijl de Reference mc voor fl. 6785,- van eigenaar verwisselt. En dan heb ik het nog niet eens over alle verschillende elementen, phono en audiokabels, connectoren, toonarmen, platenspeler toebehoren en lichtnetvoedingen. En volgens Johan Bezem, de importeur van al dit moois, komt daar binnenkort zelfs een cd speler bij. Wat mij opvalt wanneer ik het gehele productenpalet overzie is het oog voor detail. Zo zijn er de gold pins die de contacten van het element rondom omsluiten. Bij andere fabrikanten zitten daar bijvoorbeeld klemmetjes die de contacten maar op drie punten raken.

De voor deze test door Audio Classics ter beschikking gestelde Clearaudio set omvat naast de Champion draaitafel een Basic phono voorversterker.

Clearaudio Champion Basic

Champion

De standaard uitvoering van de Champion heeft een uit acryl vervaardigd enkelvoudig chassis en wordt geleverd inclusief de speciaal voor Clearaudio door Rega vervaardigde RB250 arm met stalen basis. De stalen, in Zwitserland vervaardigde, geruisloos lopende synchroonmotor wordt los van de basisplaat in een daarvoor bestemde uitsparing geplaatst. In de zwarte aan / uit knop zit een blauwe led die oplicht wanneer de motor in bedrijf is. De snaar die het plateau aandrijft kan op twee manieren om de motorpoelie worden gelegd. Het Ortofon OMT5 mm element en de Quint interconnect zijn standaard. Aflevering geschiedt inclusief twee handschoenen die moeten voorkomen dat het voor Clearaudio zo kenmerkende transparante dan wel zwarte acryl bij het opstellen bezoedeld wordt door vette vingers. Ook het voor het opstellen onontbeerlijke, handige waterpasje en de van doorzichtig plastic vervaardigde stabilizer horen bij de standaard uitvoering. Wat verder opvalt is dat zowel het plateau, als de snaar (uit 1 stuk) en de spindel die in de Champion gebruikt worden, ook gebruikt worden in de duurdere draaitafels. Waarschijnlijk heeft dit alles te maken met de"top-down" benadering van Clearaudio; eerst is er de ultieme draaitafel ontwikkeld, pas later zijn de hightech oplossingen toegepast in de "budget"componenten. De meeste fabrikanten werken eerder vanuit het "bottom-up" principe. Voor de Champion zijn meerdere upgrades mogelijk zoals bijvoorbeeld een dubbel chassis.

Het zwarte exemplaar dat Johan Bezem bij mij thuis neerzet heeft aanvankelijk als extra het Sigma moving coil element ( pernambuco hout waaruit ook strijkstokken voor violen vervaardigd worden en 24 karaats gouden spoelen ) van fl. 2095,-. Na een aantal dagen wordt dit vervangen door het Aurum-alpha mk II moving magnet element waar een prijskaartje van fl. 459,- aan hangt. De aluminium cantilever van het 10 gram wegende element steekt een flink eind uit en maakt daarmee een kwetsbare indruk. Daarnaast is de standaardkabel vervangen door het met Clearaudio mpc banana plugs afgemonteerde, tweevoudig afgeschermde, Teflon geïsoleerde Sixstream interconnect hetgeen nog eens fl. 362,- aan de prijs toevoegt. Ook het van Stainless steel vervaardigde contragewicht is slechts tegen meerprijs beschikbaar. Een stofkap is wel te leveren maar moet fl. 569,- kosten.

Wanneer ik aan Duits design denk dan dringt zich als eerste het Bauhaus bij mij op. Nog steeds heb ik twee exemplaren van de in het begin van de twintiger jaren door Marcel Breuer ontworpen Wasily fauteuil in mijn woonkamer staan. Een tijdloos ontwerp. Op audiogebied waren er natuurlijk de bekende Braun componenten met hun fraaie ontwerp. Ook de Champion heeft een hoge design factor. Met name van de zwarte variant ben ik zeer gecharmeerd. De combinatie van de op drie "frosted", in hoogte verstelbare, spikes rustende, 19 mm dikke, zwart glanzende acryl basis met het, 18 mm dikke, doffe "frosted" plateau en de donkere strakke Rega arm met stainless steel accenten is een lust voor het oog. Geplaatst op de glazen plaat van de wandbeugel van Standesign lijkt de sculptuur te zweven boven mijn USM Haller audiomeubel.

Clearaudio Champion Basic

Basic

Deze phono voorversterker is de goedkoopste van het uit zes typen bestaande Clearaudio pakket en is middels een drukknop aan de onderkant in te stellen op zowel mc als mm elementen. Het is een klein, 102(B) x 52(H) x 165(D) mm, zwart, van aluminium vervaardigd kastje met een centraal op het front geplaatste blauwe led. Door de externe netvoeding is het mogelijk om de voorversterker dicht bij de draaitafel te plaatsen zonder dat er gevaar bestaat voor ongewenste beïnvloeding van het klankbeeld.

Opstellen en afregelen

Voordat Johan op vrijdagavond komt voorrijden heeft hij al enkele malen telefonisch contact opgenomen om te melden dat hij wat verlaat is. Nog even snel een arm afleveren. Analoog is bezig met een comeback. Wanneer hij dan uiteindelijk aankomt en uit gaat laden komt als eerste de grote doos met de draaitafel mijn woonkamer binnen. Vervolgens draagt hij wat kleinere dozen alsmede een aluminium koffertje over de drempel met daarin enkele zwarte schijven.

Met een kritische blik kijkt hij naar de glazen plaat van mijn Standesign wandbeugel. Omstandig legt hij zijn filosofie uit m.b.t. het klankmatige verschil tussen glas en hout. Teneinde hem de optimale kans te bieden om te laten horen wat zijn combinatie waard is stem ik er in toe dat hij (tijdelijk) de glazen plaat verwisselt voor een dik uit mdf vervaardigd exemplaar. Het ziet er niet uit. Door het grote gewicht van de plaat moeten de spikes van de wandbevestiging opnieuw afgesteld worden. Met veel geduld kwijt Johan zich van zijn taak, ondertussen vertellend over zijn analoge passie. Onder de drie spikes komen de bijgeleverde, op mini lp`s lijkende, zwarte schijfjes.

Het Sigma element is reeds gemonteerd en de naalddruk wordt ingesteld. Omdat de Sigma slechts 4 gram weegt en er gebruik gemaakt wordt van het stainless steel contragewicht dat zwaarder is dan het standaard contragewicht van de arm, moet er een extra gewicht op het element geplaatst worden. Inwendig moet ik lachen als Johan een kwartje pakt en het vervolgens met tweezijdig plakband op de headshell bevestigt. Analoog heeft een ontwikkelingsgeschiedenis van tientallen jaren; overal is over nagedacht, alles is uitgeprobeerd en dan moet een kwartje redding brengen. Maar uiteindelijk is alleen het resultaat belangrijk, nietwaar? Ter geruststelling; Bij aankoop van deze combinatie wordt er overigens vrijwel onzichtbaar een plaatje tussen het element en de headshell geplaatst.

Wanneer Johan op het punt staat om weg te gaan komt mijn echtgenote thuis. Ze werpt een blik op de draaitafel, kijkt peinzend en zegt; "Mooi, mooier ook dan je eigen draaitafel. Alleen die plank vind ik lelijk". Zoals zo vaak het geval is, moet ik haar ook nu weer gelijk geven. Ze vraagt naar de prijs en wanneer ik die noem zegt ze vragend terwijl ze naar de met het muntje verzwaarde headshell wijst; "Plus een kwartje neem ik aan?"

Clearaudio Champion Basic

Luisteren

Gedurende de eerste dagen dat de nieuwe componenten in mijn systeem opgenomen zijn speel ik meerdere lp`s af zonder dat ik echt kritisch luister. Ik wil dat de voortrap goed op temperatuur komt. Toch is op dat moment al helder dat deze combinatie op een hoger niveau speelt dan mijn vertrouwde Rega. Het zet een heel groot beeld neer met veel details en dynamiek. Verder valt op dat er een verschil in klank bestaat wanneer ik mijn eigen lp`s vergelijk met het stapeltje dat Johan tijdelijk achtergelaten heeft. Mijn eigen elpees hebben allemaal een behandeling ondergaan met Disco Antistat, een zeer oppervlakkige manier van platen reinigen. De schijven van Johan zijn stuk voor stuk gereinigd met Vinylbox van Audiotop op zijn platenwasmachine van VPI, een merk dat eveneens door hem geïmporteerd wordt. Mogelijk daardoor klinken, met name in het hoog, zijn platen schoner en meer afgerond.

De op Verve uitgebrachte opname "Focus", UMV 2071, ligt mij na aan het hart. Hierop staan 7 door Eddie Sauter voor de tenorsaxofonist Stan Getz geschreven stukken voor een solo tenorsax en een orkest bestaande uit tien violen, vier viola`s, twee cello`s, een bas, een harp en percussie. Stan Getz, die gedurende de opnamen in de herfst van 1961 34 jaar oud was, improviseerde daarbij op de voor de overige instrumenten geschreven muziek. Op de uit 1982 daterende Japanse persing van dit werk is de vloeiende klank en superbe kwaliteit van de lyrische improvisatie onmiskenbaar Getz. Bijzonder op deze plaat is dat de solotenor zich aanpast aan het orkest en daarmee een soort respect voor de muziek aangeeft. Dat dit niet betekent dat hij slechts volgt blijkt wel uit nummer twee van kant twee "Night rider", waarin zijn sax hard en drijvend klinkt. Het nummer begint met een "ritmesectie" van strijkinstrumenten die het gevoel geven van roffelende paardenhoeven waarna de improvisatie van Stan het stuk laat swingen. De muzikaal, en met veel lucht, aangeblazen sax is prachtig vol en doortekend van toon en staat als een huis. Ook van de snaarinstrumenten klinken alle nuances door. Het laatste nummer van die kant is getiteld "A summer afternoon" en hier klinken sax en orkest lui en traag, lusteloos. De pizzicato snaarinstrumenten zijn prachtig en onderling goed van elkaar te onderscheiden waarbij de bas een fundament onder de rest legt. De tenorsax introduceert een charmant melodietje en ontwikkelt het over en door het spelen van het ensemble heen. Het is niet anders te omschrijven dan heerlijk analoog klinkend. Het nummer eindigt met een langgerekte geeuw van de saxofoon als besluit van een rustige warme dag.

"You get more bounce with Curtis Counce!" van het combo van de bassist Curtis Counce, uitgebracht op APR 3006 in de Revival Series van Analogue Productions klinkt heel ruimtelijk. Het is direct duidelijk dat deze plaat gewassen is. Het op 13 mei 1957 opgenomen "Complete" laat goed de kwaliteiten van de instrumentalisten horen. Het geheel komt bijzonder "lifelike"over. Bij de trompet van Jack Sheldon heb ik echt even het idee dat ik slechts voorover hoef te buigen om hem aan te raken. Het hoog klinkt prachtig door maar blijft rond zonder schril te worden. Om de drums van Frank Butler zit zo veel lucht dat het mij naar adem doet snakken. Ik hoor een trommelvel vibreren en schrik van het plotse geluid van een bekken. Dit is grote klasse! Ook in het bekende, door Irving Berlin geschreven, "How deep is the Ocean"word ik getroffen door de echtheid, de natuurlijkheid en de muzikaliteit van de opname en de weergave. Ditmaal is het met name de saxofoon van Harold Land die me raakt. Het klinkt allemaal zo heerlijk los en gemakkelijk. Ik hoor de tonen in al hun gearticuleerde gedetailleerdheid, het tikken van de kleppen en de valse lucht.

Hoe zal een door mij zo geliefde vrouwenstem als die van de Noorse Kari Bremnes klinken vraag ik me af en ik haast me om de uit 1998 daterende plaat "Svarta Bjorn" , verschenen op ars-FXLP 200, uitgebracht via Kirkelig Kulturverksted, op te zetten.(1) Op deze plaat werkt zij voor het eerst samen met de Noorse tekniker Jan-Erik Kongshaug, bekend van de ECM jazz opnames die in zijn Rainbow Studio in Oslo opgenomen zijn. In het eerste nummer "Sangen om fyret ved Tornehamn"trekt zij alle registers open en meteen is duidelijk waarom zoveel audiofielen graag naar haar stem luisteren. Glashelder worden de stemnuances ontrafelt. De stem staat indringend in het midden en de op deze plaat prominent aanwezige percussie, met heel veel laag, komt zeer dynamisch uit een inktzwarte achtergrond naar voren om vervolgens in gevecht te gaan met de diep afdalende bas van Björn Kjellemyr. Ook de ingetogen Kari is op dit album aan te treffen en wel in het laatste nummer van kant 1; "Byssan lull". Opnieuw prachtig weergegeven.

Op de uit 1985 daterende debuut lp "Picture Book", Elektra UK: EKT 27, van de inmiddels wereldvermaarde groep Simply Red staan enkele fraaie nummers waarvan "Sad old Red" mijn favoriet is. Het begin met de strakke baslijn wordt fraai neergezet en ook het aanslaan van de bekkens komt zeer natuurgetrouw over. Er is veel lucht om de instrumenten en de stem van Mick Hucknall, die in dit nummer bewijst dat hij hoog kan, is in dat hoog zuiver en mooi afgerond waarbij aan het eind van het nummer een aantal malen na het woordje "red"ook het uitademen duidelijk weergegeven wordt. De bariton sax van Ronnie Ross en de tenor sax van Ian Dickson zijn duidelijk van elkaar te onderscheiden.

Er zijn opnames die ik zowel op cd als op lp bezit. Het overbekende "Take five", door de altsaxofonist Paul Desmond geschreven voor het quartet van pianist Dave Brubeck waar hij deel van uitmaakte, is er een van. De lp versie staat op "Dave Brubeck`s Greatest Hits", een CBS opname uit 1967; S 62710. De cd is het bekende album "Time Out" opgenomen middels "super bit mapping"en uitgebracht als gold cd CK 64408 op het Columbia Legacy label. Een tweede voorbeeld is het album "Dire Straits"van de gelijknamige groep. De lp betreft de uit 1978 daterende Canadese persing op Mercury SRM-1-1197. De cd stamt uit datzelfde jaar en is uitgebracht als Vertigo 800 051-2.

In beide gevallen is de weergave via de Clearaudio combo de winnaar. Het lijkt of er een gordijn opengaat wanneer overgeschakeld wordt van cd naar lp. De cd van Dire Straits is geen voorbeeld van de best mogelijke digitale registratie maar de cd van Dave Brubeck is dat wel. Toch is het lp beeld helderder en klinken de bekkens bij "Take Five"indringender. Bij Dire Straits wordt de electrische gitaar in "Down to the waterline"via de lp strakker en krachtiger neergezet.

Clearaudio Champion Basic

Sigma mc versus Aurum-alpha mk II mm

Vanaf het moment dat Johan het mc element vervangen heeft door het mm element verandert het geluidsbeeld. Aanvankelijk is het een grote stap terug. Minder transparant, minder harmonieus, minder dynamisch. Het open, losse, erg gemakkelijk klinkende beeld verandert in een vaster, compacter geheel. Er is minder lucht om stemmen en instrumenten al blijft het beeld mooi driedimensionaal. Ook het typerende delicate geluid van een mc element wordt node gemist. De Stan Getz begeleidende violen in "A summer afternoon" klinken in het hoog met dit element minder fragiel. Wel blijven de instrumenten onderling goed van elkaar gescheiden. En omdat het middengebied nu wat meer teruggetrokken klinkt komt onder andere "Take Five" van Brubeck minder indringend over. Zelfs zo dat de gold cd uitvoering dankzij de sbm opname nu in vergelijking met de lp aan impact gewonnen lijkt te hebben. De Dire Straits lp blijft ook met het mm element beter klinken dan de cd.

Conclusie

In mijn opleiding heb ik geleerd dat je bij het geven van feedback met de positieve aspecten moet beginnen. In dit geval is dat niet moeilijk. De Clearaudio Champion zet in combinatie met de Basic voorversterker en het Aurum-alpha mk II mm element een prachtig muzikaal beeld neer; high-end voor een prijsniveau waarop je dat niet verwacht. Wanneer ik zelf in de markt zou zijn voor een draaitafel dan zou ik echter eerst enige tijd met het bijgeleverde, overigens niet door mij beluisterde, Ortofon element draaien.Om vervolgens, na enige tijd te hebben gespaard, tot aankoop van het Sigma mc element over te gaan. Het kwaliteitsverschil tussen de geteste elementen is dermate groot dat ik er de extra wachttijd graag voor over zou hebben. Voor diegenen die dat nog niet ver genoeg gaat zijn er nog andere mogelijkheden maar dan kom je al gauw op een prijsniveau terecht waarop zich meerdere draaitafels van dezelfde en andere fabrikanten bevinden. Zijn er dan geen minpunten? O jawel, al hebben die niets te maken met de geluidskwaliteit. Wat mij stoort is dat er geen stofkap bij de draaitafel geleverd wordt. Het acryl, zeker de zwarte variant, lijkt dol te zijn op stof. Natuurlijk is er de tegen meerprijs leverbare stofkap maar die vindt ik persoonlijk nogal prijzig. Bovendien valt die over de totale draaitafel heen waardoor het geheel ook vrij massief in de ruimte komt te staan. Dan toch maar regelmatiger met de van synthetisch materiaal vervaardigde plumeau zwaaien. Ook de meegeleverde plastic clamp valt bij deze draaitafel een beetje uit de toon. Als optie levert de importeur een zware zwarte stalen stabilizer van Perfect Sound. Nee, deze merknaam heeft niets te maken met die slogan van de uitvinders van de cd. Wel geeft deze clamp de draaitafel meteen meer "smoel". En dat vind ik ook nog wel wat waard.

(1) Ars! geeft een magazine uit met daarin veel audiofiele opnames op zowel lp als cd.Ook staan er recensies in van apparatuur. De koper van een Clearaudio Champion krijgt een exemplaar van dit magazine als onderdeel van het documentatiepakket (www.ars-music.de).