KR 300BXLS, Antares en Siltech Mxt Paris

Het leuke van ons werk als recensent is de mogelijkheid te leren. Te leren van apparatuur en de techniek erachter en erin, maar ook van degenen die de techniek leveren, de importeurs en verdelers.

Nadat de KR VT 850 mono blokken een tijd tussen de CEC TL5100 met Audio Note DAC en de Avantgarde Acoustic Duo’s hun kunnen hadden vertoond bracht Cor Dekker van Eurogram een stel KR 300BXLS buizen om eens aan de tand te voelen in onze Audio Note Meishu. Nou, wat graag want deze bijzondere buis is een gewild onderdeel in de ‘300B scene’.

 De ‘300B scene’ is een bijna religieus gezelschap dat zweert bij een aantal definities. Zo dient een versterker te voldoen aan Single Ended Triode, Zero Feedback en moet het liefst een hoornluidspreker aansturen. Aan deze voorwaarden voldoen in de meest hoge mate versterkers die werken met of een 2A3 buis of een 300B. Beiden zijn ontwerpen uit een ver verleden en zijn nog steeds zij het met wat moeite en voor een hele dikke stapel van die euro-briefjes, te verkrijgen bij gespecialiseerde zaken. Dit zijn dan NOS buizen, New Old Stock. Gloednieuwe buizen originele verpakking met prijskaartjes rond de duizend tot vijftienhonderd euro het stuk. Bent u daar nog?

Maar, er zijn alternatieven. Steeds meer bedrijven komen op de markt met replicas van bovengenoemde buizen om de almaar stijgende vraag naar deze kunstwerkjes te bevredigen. Eerst in China waar vooral Audio Note de buizen vandaan haalde en onder eigen merk op de markt bracht. In de voormalige Sovjet unie hebben we Svetlana, in Tsjechie en Slowakije vinden we KR, Vaic, Tesla, JJ en waarschijnlijk nog wel meer. En niet te vergeten de met oude materialen en op de originele machines gefabriceerde 300B’s van het wederopgestane Western Electric.

KR 300BXLS, Antares en Siltech Mxt Paris

Zoals de 300B een krachtiger uitvoering is van de 2A3 om te voldoen aan de wens om wat meer power te leveren in de bioscopen waar een gigantisch hoornsysteem de geluidsvoorziening deed in de jaren ’30, zo komen er nu krachtiger 300B’s op de markt. Een versterker met een 2A3 buisje levert als het meezit een watt of 3. Helemaal geen probleem als je een weergever erop aansluit met een rendement dat ruim boven de 100dB ligt; hoorns dus. Maar de heden ten dagen op de markt te vinden weergevers hebben veelal een pathetisch laag rendement van ‘wel’ 86dB. Wil je daar wat fatsoenlijks aan geluidsdruk uit te voorschijn toveren moet je forse concessies doen. Wat te denken van een push-pull buizen versterker of nog erger een solid state versterker. Voor ons, belijders van de Hollow State, de ergste vloek!

En om eerlijk te zijn moeten we de moderne 300B’s eigenlijk in een aparte categorie onderbrengen. Het zijn niet de originelen, het zijn op het origineel geïnspireerde ontwerpen. En door hun vaak met de meest moderne technieken vervaardigde en van de modernste ideeën voorziene resultaten, mogen ze best meespelen in het Geloof.

Veel van onze medegelovigen in de SETZFB kerk hebben het altaar – de buizenbak oneerbiedig gezegd – zodanig in elkaar zitten dat er volop gemodificeerd kan worden. De SETZFB altaren zijn van alle kanten toegankelijk en bieden de mogelijkheid de zich erin bevindende buizen simpel te vervangen door een andere. Iedere buis klinkt weer anders. Niet alleen per merk, maar zelfs per jaartal. Het is net wijn! Een bijzonder overzicht van een collectie 300B’s is te vinden op de site van Broeder Dick van de Merwe: www.triodedick.com
Een vast onderdeel van ons altaar is het SpiceRack. Dit is een verzameling buizen die al naar gelang de stemming en het soort muziek dat geofferd wordt de klank bepaald. De ene keer een JJ 300B omwille van het malse hoog en het lekkere fundament. Dan weer een stel Audio Notes voor een te scherp opgenomen stuk muziek. Favoriet is de AVVT versie van de 300B; een heel mooi midden en een prima basbalans. Slechts een nadeel, de kap van de Meishu moet iets open blijven omdat de buis net te lang is.

KR 300BXLS, Antares en Siltech Mxt Paris

En dan kwam nu de KR 300BXLS. Op het eerste gezicht een zware bijzonder mooi afgewerkt stuk techniek. Zeer dik glas wat nodig is omdat ‘Count’ Ricardo Kron, samen met zijn vrouw de grote motor achter KR Enterprises, gebruik maakt van een bijzonder hoog vacuum in de buis. Dit is mede het geheim achter de gigantische levensduur van de buizen. Een veel gehoorde kritiek op buizen is dat ze kort meegaan. Onzin natuurlijk! Een ‘ouderwetse’ buis gaat ten minste 5000 gelukzalige luisteruren mee. Dat is het equivalent van 208 dagen onafgebroken luisteren. Een normale audiofiel – mooie contradictio interminus niet? – luistert een uur per dag dus gaat de buis 5000/1/365=13,7 jaar mee. Ooit een audiofiel meegemaakt die een installatie zolang heeft? Het is zelfs de vraag of een CD zolang meegaat…

Maar de 300BXLS dus. Deze buis is door count Ricardo voorzien van een een nieuw materiaal, kanthal, dat volgens zeggen in de Sovjet tijd nogal eens voor militaire doelen werd gebruikt. Het is in staat bij een hoge temperatuur een mooie emissie mogelijk te maken. De combinatie van kanthal en het hoge vacuüm maakt dat de afdeling PR van KR Enterprises komt met een getal van 40.000 branduren voor deze buis. Het zal wel. Verder is opvallend aan de buis dat deze is voorzien van 32 kathoden, een knap staaltje ontwerp en productie techniek. Maar we willen Muziek!

Het stel 300BXLS’en had bij Dick van de Merwe al een tijdje gedraaid maar was nog niet helemaal los. Daarom snel de kap van de Meishu en de de XLS’en erin. Wie dacht dat Microsoft Plug ‘n Play had uitgevonden? Mooi niet. De XLS’en kunnen zo iedere 300B versterker in en gedragen zich dan als een ‘normale’ 300B en levert dan een royale 8 Watt. In een wat aangepast ontwerp met een hogere bias instelling is er zo’n 20 watt uit te peuteren. Er is dus hoop voor slachtoffers van de rendements inflatie. Nu volgde een periode van inspelen, in totaal zo’n 100 uur heeft het spul met zichzelf staan spelen. En dan was er de grote dag dat de voorhang van de tabernakel opzij ging. De luisterruimte is sfeervol gemaakt. Gedimd licht, de grote boze buitenwereld buitengesloten, voldoende victualiën onder handbereik en een mooie voorraad software om uit te putten.

Om een lang verhaal kort te houden, deze buizen hebben ‘het’. Het is in dit verband een mate van overmacht die muziek met gemak los laat in de ruimte. Geen enkele vorm van stress, beperking of wat dan ook. Strakke, volledig gecontroleerd laag,en dat is voor een 300B een moeilijk punt. Het midden los en natuurlijk wat vooral bij stemmen mooi tot uiting komt en een hoog dat mooi afvalt zo bij 18,5 Khz. Dit is een buis die in een keten die deze kwaliteit evenaart voor uren en uren luistergenot kan zorgen zonder te vermoeien.

En dan staat Cor Dekker weer op de stoep. Ditmaal om de KR 300BXLS’en weer op te halen. Maar hij laat ons niet met lege handen achter. Hij heeft ook nog een flinke houten kist bij zich. Een KR Antares moet zich daarin op houden. Dit is een versterker door count Kron ontwikkeld rondom de hierboven beschreven 300BXLS. Snel de schroeven verwijderd uit de kist. Onder het deksel bevindt zich een forse versterker die als twee druppels water lijkt op de al eerder gerecenseerde VT 850. Een duidelijk familielid.
Met vereende krachten de Antares uit de kist gesjouwd en op het altaar geplaatst waar de Meishu nu even het veld moet ruimen. De Antares is een stereo eindversterker dus de CEC via de TacT RCS 2.0 op de Dac aangesloten zodat de Tact als voorversterker dient. De aansluitingen zijn allemaal met Audio Note zilver kabel, de luidspreker kabels zijn tri-wired single stranded solid silver (less is more eigenbouw). Deze keer wordt de KR versterker wel via een Omtec AC conditioner aangesloten. De hele keten is slechts op 1 punt geaard en dat is nu de Antares. Dan gaat spanning op de Antares en terwijl we wachten op het rode LED dat groen moet worden is er even tijd de Antares wat verder te bekijken.

KR 300BXLS, Antares en Siltech Mxt Paris

Op de RVS bovenplaat bevinden zich van achter naar voren een flinke afgeschuinde ‘doos’ met daarin de voedingstrafo’s. Net als bij de VT 850 levert kloppen op deze doos een halve drumsolo op. Importeur Eurogram kan hier trouwens een simpele aanpassing maken. Dat geldt ook voor de netschakelaar en het voedingsstekker gedeelte dat gewoon vervangen moet worden voor een stille en betere. Dan volgen op de bovenplaat twee zeshoekige torens die zeer solide klinken en de beide eindtrafo’s bevatten. Helaas is de boel niet 1-2-3 te openen om eens precies te zien wat er nu in zit. En dan aan de voorkant staat een neorevolutionair ogend bouwwerk dat een groot koelblok is met ribben waardoor de beide 300BXLS’sen schitteren. Al snel blijkt de noodzaak van de koeling, de buizen worden knap heet. Voor de rest is er weinig of niets te zien aan deze versterker. Naar verluid heeft KR een geïntegreerde schakeling gebruikt als voortrap, maar hoe deze is gekoppeld aan de eindtrap – elco, trafo? – is niet te zien. Dan maar luisteren.

 De eerste opname, Water Lily’s Philadelphia Symphonic, klinkt niet zoals we gewend zijn. Het laag is mooi en stevig, goed gecontroleerd, maar het hoge midden en hoog zijn schel. Dan maar iets heel anders, Jimmy Buffett’s Fruit Cakes. Ook hier weer dat schelle. Het is geen vervorming, maar puur klank. Wat doen we daaraan?

Het is dus tijd om de installatie te tunen. Aan de Antares valt niet veel te tunen. Aan de digitale kant ook even niet, maar we hebben wel een paar Siltech MXT Paris interlinks ter beschikking. Dit zijn heel bijzondere kabels die Edwin van de Kley heeft ontwikkeld. Door een combinatie van koperen, zilveren en gouden aders – in totaal zo’n 165 van 0,3mm doorsnee – door op een bijzondere manier om elkaar heen te wikkelen ontstaat een kabel met de beste eigenschappen van elk van deze materialen en dat voor een alleszins schappelijke prijs. Dus deze kabels er tussen ook al zijn ze niet eens ingespeeld. En ja hoor, direct is het verschil te horen. De combinatie AN zilver en Antares was hier de boosdoener en de Siltech kabel past hier prima. Het geluid is niet dof geworden of zo, het scherpe is gewoon weg. Hier blijkt maar weer eens het belang van een afgewogen kabel opzet. In onze eigen installatie is nog maar heel weinig koper in de signaalweg te vinden omdat alles puur zilver is – de eindtrafos van de Meishu zijn de volgende!

 De fantastische Water Lily opname gaat weer de speler in en de meester hand van Kavi Alexander (links op de foto – © Soundstage Live) achter de knoppen is weer duidelijk hoorbaar. Het gemak waarmee de 300BXLS’en in de Meishu al van zich lieten horen is in de Antares misschien nog wel duidelijker omdat de bias spanning hoger is en de eindtrap een dikke 20 Watt kan leveren – liever niet met de 105 dB gevoelige Duo’s. Duidelijk is dat de Antares opgebouwd is met uitstekende componenten en dan met name de eindtrafo’s die voor een belangrijk deel het geluid bepalen in een SETZNFB opstelling. Voor iedereen die een fantastisch 300B geluid wil en niet beperkt wil zijn in de keuze van een luidspreker systeem is de Antares 300BXLS zeker gezien de zeer gunstige prijs en lange levensduur van de gebruikte buizen, een eersteklas aanrader. Nu maar wat verder luisteren.