Wilson Benesch Square One

Wilson Benesch werd in 1989 opgericht door Craig Milnes en Christina Milnes met als doel, het vervaardigen van de ultieme platenspeler en toonarm. Alhoewel die twee analoge producten niets minder dan revolutionair waren, was het de A.C.T. One Luidspreker waarmee Wilson Benesch zichzelf definitief op de internationale audiokaart zette.

De A.C.T. One had een unieke boegvormige klankkast bestaande uit een koolstofvezel-composiet terwijl de units waren gemonteerd tegen een rigide metalen montageplaat. Die constructie droeg bij aan een zeer zuiver fasegedrag en is als uitgangspunt gebruikt voor het ontwerp van meerdere WB weergevers.

In 2006 introduceerde Craig Milnes de Square series, een meer betaalbare serie luidsprekers met een kubistische vormgeving (vandaar de naam) en een M.D.F. klankkast. Men wilde bij Wilson Benesch geen conventionele constructie met relatief hoge verliezen en kleuring maar juist een simplistisch, zelfcorrigerend systeem. De Square One is niet alleen kubistisch vormgegeven maar heeft ook een vrij compacte klankkast wat qua rigiditeit in zijn voordeel werkt. Door het beperkte interne volume zal compressie echter roet in het auditieve eten gooien, met de achterwand als grootste obstakel. In plaats van meer akoestische en mechanische demping van de achterwand is de Square One aan de achterzijde van een ABR (Assisted Bass Radiator) voorzien.

De passieve ABR heeft een composiet membraan met een oppervlak wat 75% van de achterzijde beslaat. Dankzij de ABR kan de achterwand van de Square One meebewegen met de achterwaartse energie van de mid/laag unit. Het resultaat: minder compressie en resonantie, wat de weergave van zowel lage als middentonen ten goede komt, aldus de fabrikant. Men zou het kunnen zien als een geavanceerde versie van dunwandige `lossy` klankkasten die als het ware mee-ademen met de opgebouwde druk in plaats van zich er tegen te verzetten.

Solide opbouw

De Square Series luidsprekers zijn specifiek ontworpen om dicht bij een achterwand te kunnen werken en de afstemming van de composiet ABR is dan ook per Square model berekend op een dergelijke opstelling. De chassis van de handgemaakte 17 centimeter `Tactic` mid/laag unit en de 25 mm softdome hoogfrequent unit zijn opzettelijk niet ingelaten omdat het infrezen van de voorzijde het M.D.F. zou verzwakken (men komt dan in het zachte, onstabiele hart van een MDF plaat) en dat zou de weergave niet ten goede komen.

Wilson Benesch noemt de twee-weg Square One een `true linear phase` weergever en er is dan ook veel aandacht besteed aan het ontwerp van het wisselfilter. Het overnamepunt ligt op maar liefst 5 kiloHertz en het filter is opgebouwd uit luchtspoelen, hoogwaardige condensatoren en PTFE geïsoleerd verzilverd koperdraad. Alle verbindingen zijn gesoldeerd. Wilson Benesch maakt de robuuste aansluitingen binnenshuis, die uit een koperlegering en een Rhodium beschermlaag bestaan. De klankkast is aan de onderzijde van vier metalen bussen voorzien waarmee de Square One via imbusbouten met de topplaat van de bijpassende (optionele) stands kunnen worden verbonden. Die solide koppeling zorgt er voor dat de weergevers en hun standaards een stabiele mechanische eenheid vormen.

Het frequentiebereik loopt van 70 Hertz tot 25 kiloHertz (+/- 2 dB) en de nominale inpedantie is 6 Ohm, met een 4 Ohm minimum. De Square One meet 32,5 bij 20 bij 28,5 (HXBXD) en weegt maar liefst 10 kilo per stuk. Wilson-Benesh levert de Square series in zwarte hoogglans pianolak, `burr walnut gloss`, `maple satin` en gekleurd kersen met glanslak.

Squaredancing (Luisteren)

Het reeds ingespeelde recensiepaartje Square One`s werd vergezeld van een set Wilson Benesh standaards. Gezien deze weergevers een andere opstelling wensen dan de meeste super-mini`s werd er in eerste instantie vooral informeel geluisterd en veel geschoven. De eerste klankmatige indrukken (met muziek van de Leo Kottke LP `6 & 12 String Guitar`) waren positief; de presentatie was praktisch de tegenpool van de -helaas- vaak voorkomende opdringerigheid bij moderne weergevers. De mechanisch bijpassende standaards vielen qua uiterlijk design niet zo in de smaak maar de grote stelknoppen van de achterste spikes bleken zowel erg praktisch als van groot belang voor het verkrijgen van optimale prestaties. Die knoppen maken het namelijk mogelijk om tijdens het luisteren de vertikale afstraalhoek met een vlugge polsbeweging aan te passen. Daar ligt de werkelijke waarde van deze standaards want de Square One`s bleken aardig gevoelig te zijn voor een geoptialiseerde vertikale `tilt`.

Deze weergevers lijken overigens zelf aan te geven wat ze willen; optimaal is ook duidelijk optimaal. Bij de track Vaseline Machine Gun kwam Leo Kottke`s onnavolgbare bottleneck-spel opvallend impulsief en vloeiend over, waarbij de slide uithalen behoorlijk expressief naar voren kwamen, zonder enige hardheid of glazigheid (wat deze track bij bepaalde weergevers kan uitlokken). Het vliegensvlugge snarenspel was met groot gemak te volgen wat mede te danken was aan een uitstekende ritmische punctuering. De drive van deze muziek en met name de sonoriteit van de akoestische gitaar kwamen goed uit de klankmatige verf. Ook bij andere Leo Kottke tracks rolde de muziek met veel gemak uit de kleine Square`s, met een uitstekende articulatie en flow. Het zijn op zich niet de meest pittig klinkende weergevers maar daar staat een bewonderenswaardige soevereiniteit tegenover, gekoppeld aan een prettige souplesse. De Square One`s belichten de opname- en/of mastering-foutjes wat sterker dan de residentiële Studio 2SE`s die het de luisteraar gemakkelijker maken om bepaalde tekortkomingen van het bronmateriaal voor lief te nemen.

Van de KT Tunstall LP Eye To The Telescope werd de track Stoppin` The Love afgetast. De grote trommel die hier normaliter op rijke en plastische wijze naar voren komt, klonk wat benepen, zelfs amechtig. De Square One`s die op dat moment zo`n 40 centimeter van de achterwand stonden opgesteld -en met solo gitaar uitmuntend presteerden- hadden voor een steviger fundament duidelijk behoefte aan een meer intieme relatie met het metselwerk. Bij 25 centimeter kwam het laag niet alleen beter uit de muzikale verf maar ook meer tot leven.

Dat laatste was vooral het geval met de track Born At The Right Time van het Paul Simon album Rhythm Of The Saints. De trommels kwamen met overtuigende stompen en aardig wat lucht naar voren terwijl de dieptestaffeling een fraaie gelaagdheid en een duidelijke ruimtelijke indeling had. Paul Simon`s zang klonk helder en tegelijkertijd laid-back en bij de samenzang werd de harmoniëring prachtig uitgelicht. De enkele luide tomtom klap tegen het einde van deze track kwam dusdanig impulsief naar voren, dat het voor een schrikreactie zorgde.

Snel uit de startblokken

De kleine One`s kunnen wanneer het nodig is opmerkelijk snel uit de startblokken komen. De John Lee Hooker CD Chill Out verdween in de Marantz lade, waarna de gelijknamige track werd beluisterd. De pijlsnelle uithalen van Santana`s gitaarspel werden met een aanstekelijke `bite` weergegeven terwijl de percussie strak maar ook enigzins droog over kwam. John Lee Hooker`s rokerige stemgeluid kwam op ontspannen en tonaal rijke wijze naar voren. De sonore klanken van de bas werden niet alleen met een goede controle maar ook met een behoorlijke soliditeit weergegeven. Het enthousiasme van de muzikanten werd op meeslepende wijze gecommuniceerd.

Tijd voor wat vrouwelijke stemmen in het auditieve dieet, dus werd de debuut LP van het trio The Roches (ooit door Paul Simon `ontdekt`) tevoorschijn gehaald om de track Quitting Time te beluisteren. Deze track is een uithangbord voor de bijzondere harmoniëring waarmee deze drie zussen kunnen zingen en de Square One`s wisten elke nuance en timbrale contrastering moeiteloos te belichten, zonder in een puur analytische weergave te vervallen. De prachtige melodielijnen en sereniteit van deze muziek werden als het ware onderstreept waardoor de weergave het effect had van een klankbad. De compacte One`s dringen hun klankmatig kunnen niet aan de luisteraar op, ze scheppen de ruimte om de verscillende facetten van hun weergave te ontdekken. De Square One`s hebben een gearticuleerde maar ook vrij droge en strakke laagweergave, met meer diepgang dan presence.

De Jennifer Warnes LP The Hunter werd op het Schotse vilt gelegd om de laagextensie met de track Way Down Deep aan de akoestische tand te voelen. De lage stoten kwamen met veel grip en soliditeit naar voren terwijl de hoge trommelklanken telkens loepzuiver klonken, na een zeer impulsieve `plok`. Jennifer Warnes` zang kwam opmerkelijk zwoel en ontspannen over. Het geheel werd met een grip en authoriteit neergezet die men eerder van een hoogwaardige vloerstaander zou verwachten, echter zonder de laagfrequent-diepgang van zo`n weergever.

You`re So Square (Conclusie)

De simplistisch vormgegeven maar high-tech opgebouwde Square One`s blinken uit in de natuurlijke weergave van stemmen, gitaar en lichte percussie. Een hoge mate van controle gaat hand in hand met timbrale rijkdom (met name in het midden) en een goede ruimtelijke continuïteit. Het hoge laag is niet erg prominent aanwezig, wellicht dat WB daarmee het aan menig Brits ontwerp toegeschreven predikaat `warm` wilde voorkomen.

De tonaliteit van de laagweergave is echter zeer zuiver en de Square One loopt -mits goed opgesteld- in zijn onderste bereik verassend ver door. Wilson Benesch heeft met hun junior weergever een effectieve brug geslagen tussen monitorweergave en ontspanningsweergave. Deze achterwand minnende mini is even praktisch en ruimtebesparend als muzikaal, wat een groot pluspunt zal zijn voor woonkamer gebonden muziekliefhebbers.

Aanvullende informatie:

Importeur Wilson Benesch: Audio Excellence
Internet: www.wilsonbenesch.nl
Telefoon: +31 168 335 180

Paarprijs Wilson Benesch Square One: 2.900,- euro per paar met bijpassende stands.
Vanwege de lage stand van het Britse Pond wordt deze combinatie tot en met 31 maart 2009 aangeboden voor 2.550,- euro.