Ultimate Ears TripleFi 10 in-ear hoofdtelefoons

Steeds vaker zien we apparatuur die ontworpen is voor de professionele geluidswereld doordringen in de hifi. Dat kan vergeleken worden met ontwikkelingen uit de Formule-1 waar `gewone` automobilisten vandaag de dag plezier en profijt van hebben. Een van de bekendste voorbeelden in de hifi is de mini-monitor (meer bepaald de legendarische LS3-5A van Rogers), maar ook merken als PMC, Nagra en Apogee hebben hun oorsprong in de professionele geluidswereld. En sinds een tijdje mag ook Ultimate Ears zich in dat rijtje voegen. Hun Triple-Fi hoofdtelefoon is rechtstreeks afgeleid van de in-ear monitoring waar zo`n 75% van alle grote artiesten ter wereld vandaag de dag het podium mee op gaat.

Dat heeft een aantal enorme voordelen, zoals ik in de loop van dit verhaal duidelijk zal proberen te maken, maar ook een paar aandachtspunten waar potentiele kopers beslist even bij stil moeten staan voor ze de keus maken om de TripleFi 10 als reisgenoot te kiezen. Eerst maar eens een stukje technische achtergrond.

Er worden flink wat accessoires met de TripleFi 10 meegeleverd. In een mooi metalen opbergblikje zitten een verlengsnoertje, een dempend verloop-snoertje, een verloop-plug naar een ¼ inch jackplug, een schoonmaakinstrumentje om oorsmeer of andere vervuiling uit de smalle geluidskanaaltjes te verwijderen, en vijf setjes oorkussens.

De TripleFi 10 heeft, zoals de naam eigenlijk al aangeeft, drie separate membranen aan boord om de lage, midden- en hoge tonen weer te geven. In feite zit in deze in-ear dezelfde `motor` als in de professionele in-ear monitors, alleen worden die laatste op maat gemaakt om het oor van de drager volledig af te sluiten voor geluid van buitenaf. Bij de TripleFi 10 moet de gebruiker het doen met standaard (maar bloedmooie metallic azuurblauwe) behuizingen.

TripleFi

De drie verschillende weergevers in de TripleFi 10 worden, net als in een luidspreker met meerdere units, apart gefilterd zodat ze ook daadwerkelijk de frequenties weergeven waarop ze zijn afgestemd. Dat heeft een significant gevolg voor de afmeting van de behuizingen. Die zijn door de ingewikkelde schakeling die er een plekje in moet vinden niet alleen vrij dik, maar ook nog eens  behoorlijk lang. Dat betekent in de praktijk dat ze niet echt onopvallend te dragen zijn, want ze steken relatief ver uit het oor.

Om de door de fabrikant opgegeven demping van het omgevingsgeluid van 26 dB te bewerkstelligen heeft de koper de keuze uit drie meegeleverde maten siliconen oorkussentjes of de zogenaamde Comply™ foam kussentjes waarvan twee setjes worden meegeleverd. Die zijn gemaakt van een soort grijs geheugenschuim dat met de vingers een beetje moet worden opgerold, om het vervolgens snel in het oor te steken om het daar zijn oude vorm weer te laten aannemen, de gehoorgang perfect afsluitend. De praktijk wijst uit dat deze Comply™ foam kussentjes de beste weergave van de lage tonen opleveren.

Om het draagcomfort te optimaliseren is de behuizing van de weergevers licht geknikt, zodat de dopjes die de gehoorgang moeten afsluiten tijdens het luisteren ook min of meer recht in de gehoorgang zitten, terwijl het gedeelte dat uit het oor steekt een hoek van 90 graden ten opzichte van de zijkant van het hoofd heeft. De kabeltjes die aan de weergever zitten wijzen, in tegenstelling tot de meeste andere in-ears, niet omlaag maar omhoog.

En daar zit hem de kneep. De draad moet door deze aansluiting verplicht achter het oor gedragen worden. Om dat gemakkelijker te maken is de eerste (pakweg) zes centimeter van de draad binnen in de kunststof isolatie voorzien van een soepele metalen mantel die in vorm kan worden gebogen. Dat is beslist handig, maar ondanks dat duurt het vrij lang voor een ideale `zit` gevonden is. Voor brildragers is deze oplossing ook minder plezierig, omdat de oorbeugels van de bril een beetje in de weg zitten bij het dragen van deze in-ear.

Het indoen van de TripleFi 10 vergt enige gewenning en oefening, en het duurde bij mij vrij lang  voor ik gewend was aan het gevoel van de draadjes achter het oor (misschien ben ik op dat punt overgevoelig, en ik ben ook brildragend). Ook verdient het aanbeveling om het hoofdhaar rond de oren kort te houden, wat het inzetten aanzienlijk vergemakkelijkt.

Voor ik flink de loftrompet ga steken over deze opmerkelijke in-ear is er eerst nog wat meer te vertellen over het draagcomfort. De bekabeling is namelijk van zeer hoge kwaliteit, maar hij is (misschien daardoor?)  ook relatief dik en stug. Dat zorgt ervoor dat de kabeltjes nooit echt soepel langs de hals vallen. Ultimate Ears heeft daar een slimme oplossing voor bedacht in de vorm van een soort kunststof `knoopje` dat je na het inzetten van de hoofdtelefoon onder je kin moet aanschuiven, maar wanneer het koud is verliest dat knoopje vrij snel zijn grip op de kabel, met afzakken tot gevolg.

Luisteren

Ik realiseer me dat ik tot nu toe met enige terughoudendheid heb geschreven over de Triple-Fi 10, maar ik acht het mijn plicht om mijn prettige én minder prettige praktijkervaringen met u te delen. Afrondend wil ik het stukje over de techniek samenvatten met de woorden: vergt enige gewenning. Ik kan u echter wel verzekeren dat die gewenning er inderdaad komt, en na een week of vier zal u niet beter meer weten. Bovendien zijn er factoren waarop deze in-ear beoordeeld moet worden die in de praktijk zo sterk meewogen dat ik de wat omslachtige mechanica van dit ding heel snel vergat

Wat vanaf het allereerste moment namelijk ook opvalt, en dat went beslist niet binnen vier weken, is de fantastische geluidskwaliteit van deze in-ears. Ik moest me erg inhouden om deze review niet te beperken tot slechts 13 woorden. Telt u mee? Dit is met afstand de beste in-ear die ik ooit gehoord heb.

Een straffe bewering. Niet alleen smaakgevoelig en dus zeer persoonlijk, maar beslist ook omstreden omdat ik daarmee misschien de suggestie wek dat ik weet hoe de ideale in-ear moet klinken. Om met dat laatste te beginnen: dat weet ik natuurlijk niet. Maar ik heb er wel een heel aardig idee van. Ik maak dagelijks ongeveer twee uur gebruik van een hoofdtelefoon (mijn woon-werk verkeer omvat naast de benenwagen door het stadsverkeer ook de bus én de trein), en dat doe ik met enige tussenpozen al meer dan vijftien jaar. In die tijd heb ik aardig wat van die hoofdtelefoontjes versleten. Met wisselend succes, sommigen werden al na een week in de hoek gesmeten, anderen vergezelden me soms meer dan twee jaar.

Maar helemaal tevreden was ik, in retrospect, nooit. Bijna alle in-ear hoofdtelefoons hebben last van een gekleurde sound. Vooral de laatste jaren lijkt de klank van die dingen steeds meer afgestemd te zijn om de soms nogal platte en kleurloze mp3-weergave die de digitale reisgenoten in onze binnenzak voortbrengen nog enigszins draaglijk te maken. Ik kan de fabrikanten eigenlijk wel begrijpen, want hun doel is om zoveel mogelijk van die dopjes te verkopen. En dat doe je door op te vallen. Door heel hard te kunnen, of door heel `vet` te klinken. Het moet vooral voor de jeugd aantrekkelijk zijn tenslotte.

En daar komen we op het punt van de smaak uit. Ik trek dat als middelbare muziekliefhebber gewoon niet meer, die te dikke weergave. Daar ben  ik thuis ook al lang overheen, dus waarom zou ik het me onderweg dan alsnog moeten laten welgevallen?

Pas toen ik de TripleFi 10 ging gebruiken viel een en ander op zijn plaats. De weergave is om te beginnen uiterst neutraal. Let op: neutraal, niet dun. Het is dus niet zo dat er geen laag uit komt; deze in-ear kan werkelijk putdiep gaan als de muziek daarom vraagt. De bas is echter wel perfect in balans met de rest van het weergegeven frequentiespectrum. Het uiterst belangrijke middengebied wordt daardoor niet meer verdrongen, wat de verstaanbaarheid van stemmen zodanig vergroot dat ik diverse Aha-Erlebnisse heb gehad met tot nu toe mysterieuze (want slecht verstaanbare) songteksten. De detaillering tenslotte is ook buitengewoon. De ruimtelijke weergave is – ondanks het op papier beperkte frequentiebereik – van een niveau dat ik durf te vergelijken met de betere half-open modellen voor thuisgebruik. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ik af en toe details hoorde die me eerder nooit waren opgevallen. Ik weet dat dat één van de grootste clichés in de hifi is, maar duidelijker kan ik het niet uitdrukken.

De weergave is behalve neutraal ook pijlsnel. Percussieve details spatten uit het geluidsbeeld, de aanzetten van tonen zijn razendsnel, en de timing is aanstekelijk. U kunt zich voorstellen dat de muziekliefhebber in mij de knorrige audio-recensent die over stugge kabeltjes zeurt snel verdrongen had.

De Ultimate Ears TripleFi 10 heeft geen enkele eigen muzikale voorkeur. Ik draai er net zo gemakkelijk de bruutste metal van Slayer op als de uiterst verstilde klassieke ambient van Jóhann Jóhannsson (mijn iPod is een heerlijk allegaartje, inderdaad), en alles klinkt iedere keer weer opmerkelijk goed. De professionele afkomst van deze in-ears verloochent zich niet. De prijs is er dan ook naar, maar toch beschouw ik de 299 euro die ze moeten opbrengen als een koopje. Zonder reserve beloon ik deze hoofdtelefoon met het predikaat High End voor Onderweg, en laat daarbij aantekenen dat ik, op weg naar mijn werk, nooit meer zonder deze TripleFi 10`s de deur uitga. Wie had dat gedacht?

De Ultimate Ears familie

Het vergelijk met de Formule-1 autosport is al gemaakt, en ook bij Ultimate Ears profiteren de modellen uit de lagere prijsklassen van de ontwikkelingen in de topklasse. Het assortiment is grofweg in vier modellen(reeksen) te splitsen: