Cyrus StreamXP, muzikale spin in het web

Ik vraag me wel eens af hoe lang ik recensies van apparaten als deze Cyrus Stream XP nog kan beginnen met een verwijzing naar de sterke opkomst van Computer Audio en streaming. Want de ontwikkelingen op dat gebied voltrekken zich in steeds rapper tempo, zodat apparaten als de Streaming Music Players van Cyrus binnen afzienbare tijd eerder gemeengoed dan witte raven zullen zijn. Maar nu bewandelen digitale alleskunners als de hier geteste Stream XP nog relatief ongebaande paden. Met het hoofd geheven, de borst vooruit en een lied op de lippen leiden zij muziekliefhebbers naar de toekomst.

De cd-speler heeft, als je sommige hifi-fabrikanten mag geloven, zijn langste tijd gehad. We gaan met z’n allen overstappen op het luisteren naar muziek die op onze computer of een NAS in ons netwerk staat, misschien zelfs in ‘the cloud’, zoals hippe marketeers de op internet aanwezige content tegenwoordig noemen. Dat is wat mij betreft inderdaad de meest voor de hand liggende realiteit. En die gaat niet alleen de manier waarop we over muziekcollecties denken voorgoed veranderen, maar zorgt er ook voor dat we onze geluidsinstallatie anders moeten gaan inrichten. Het aantal analoge bronnen zal steeds verder afnemen. Fabrikanten als Cyrus, met een uitstekende reputatie op het gebied van innovatieve audio-oplossingen, zien mogelijkheden waar anderen nog niet over nagedacht hebben. De serie Streaming Music Players van het eigenzinnige Britse merk is daar een goed voorbeeld van.

De Familie...
De drie apparaten in deze serie lijken qua uiterlijk behoorlijk op elkaar, maar er zijn ook verschillen. De Stream XP is de oudste broer, en is een combinatie van D/A converter, streamer, Tune-In internetradio en voorversterker. De goedkopere Stream X is hier op gebaseerd, en biedt dezelfde mogelijkheden minus de voorversterker. Ook mist de Stream X een hoofdtelefoonuitgang en de mogelijkheid om de PSX-R externe voeding van Cyrus aan te sluiten. Die laatste functie ontbreekt ook op de Streamline, het derde lid van de familie, die wel een hoogwaardige 2x30 watt eindversterker aan boord heeft zodat hij volledig autonoom kan worden ingezet.

StreamX

Bijzonder is dat alle drie de apparaten worden geleverd inclusief de stijlvolle, in hoogglans zwart uitgevoerde Cyrus n-remote, een eigen interactieve afstandsbediening met kleurendisplay (helaas niet aanraakgevoelig) waarmee niet alleen de Stream kan worden bediend, maar ook een compleet Cyrus systeem en zelfs een groot aantal apparaten van andere merken. Om dat laatste mogelijk te maken is wel een stukje software nodig dat op de computer moet worden geïnstalleerd. Dat programmaatje is alleen beschikbaar voor Windows, maar dat zal voor 95% van de gebruikers geen probleem zijn.

StreamX

...en het Familielid
De Stream XP is gehuld in de kenmerkende gietmetalen behuizing van Cyrus. Ik weet dat daar verschillend over wordt gedacht, maar over smaak valt niet te twisten en ik vind het er zeer verzorgd en oerdegelijk uitzien. Bovendien zorgt zo’n uni-behuizing voor kostenbeheersing. Het exemplaar dat in mijn set mocht plaatsnemen is zilverkleurig, er is ook een zwarte versie beschikbaar. Op het front zitten naast een aantal drukknoppen ook het drieregelige LCD-display dat groen verlicht is en een prettig aanvoelende draai-klik knop voor zoeken en selecteren van functies.

StreamXP

De achterkant bevat alle in- en uitgangen. Er zijn 7 digitale inputs beschikbaar, twee maal optisch, drie maal coaxiaal, USB en Ethernet. Hierop kunnen signalen tot 24/96 resolutie worden aangeboden, de dubbele Burr-Brown DAC aan boord van de Stream XP zorgt voor upsampling tot 24/192. Tot mijn grote (en enigszins onaangename) verrassing speelt de Stream XP geen Apple Lossless bestanden af. Wel ongecomprimeerde AIFF bestanden en Flac, WAV, mp3, WMA en AAC, maar dus geen  ALAC. Veel Mac-gebruikers zullen bij het rippen van hun collectie in iTunes juist wel voor dat bestandsformaat gekozen hebben, en die moeten dus gaan converteren.

Alle ins en outs..

Naast de ruime keuze aan digitale ingangen is er ook een coaxiale digitale uitgang zodat de Stream XP met een (betere) externe D/A converter kan worden uitgebreid. Verder zitten er op de achterkant een IEC net-entree, een vijfpolige aansluiting voor de los leverbare PSX-r voeding, een in- en uitgang van de bekabelde Cyrus systeemlink, een RS232 aansluiting voor home-automation doeleinden, een vaste en een variabele analoge uitgang, een n-connector voor de meegeleverde wifi-antenne en een mysterieus zwart blokje dat na enig speurwerk de antenne blijkt te zijn voor de n-remote, die naast infrarood namelijk ook met RF werkt om bediening vanuit een andere ruimte mogelijk te maken.

Ook is op de achterkant een mini-jack uitgang te vinden waar een hoofdtelefoon op kan worden aangesloten. Die had ik liever op het front gezien, want het is niet handig om je daarvoor steeds over het apparaat te moeten buigen. En als de Stream XP staat ingebouwd kom je er helemaal nooit meer goed bij. Een goede verlengkabel biedt hier enig soelaas, hoewel het ook weer geen goed idee is om altijd een plug in de uitgang te laten zitten. De verende metalen verbindingen binnenin het chassisdeel kunnen in de loop der tijd wat lui worden, waardoor slechte verbindingen en verlies van signaal niet uit te sluiten zijn.

Het grootste gemis vind ik echter het ontbreken van analoge ingangen op de Stream XP, en ook de Stream X en Streamline hebben die niet. Voor een moderne muziekconsument die alleen maar digitale bronnen heeft is dat geen enkel bezwaar, maar vinyldraaiers zoals ik kunnen dus niet naar hun gekoesterde zwarte goud luisteren met dit apparaat als voorversterker. Wel iets om rekening mee te houden vind ik.

De Afstandsbediening
In principe is de Stream XP bijna geheel vanaf het apparaat zelf te bedienen, maar na enige gewenning blijkt de n-remote een handige en flexibele partner te zijn. Als de n-remote in de bijgeleverde cradle wordt gezet om op te laden duurt het ongeveer 3 uur voor hij volledig bedrijfsklaar is. Zelfs met de helderheid op maximum gaat de accu vervolgens twee tot drie dagen mee bij gemiddeld gebruik. Dat is lang niet gek, want niet alleen de interactieve verbinding met de Stream XP en het verlichte display verbruiken veel energie, alle knoppen zijn ook nog eens van ‘backlight’ voorzien, en die gaan iedere keer automatisch aan wanneer je de remote oppakt. Om de accu te sparen zijn de helderheid van de verlichting en de tijd die verstrijkt voor de n-remote weer in stand-by gaat via het menu aan te passen.

Ten aanzien van die knoppen ondervond ik wel een klein nadeel, hoewel dat vooral van persoonlijke aard is. Ik vind de functienamen bij en op de knoppen nogal klein weergegeven (de knoppen zijn ook niet zo groot natuurlijk), en dan blijft het toch een beetje turen voor oudere ogen zoals die van mij. De knoppen zijn dan wel verlicht, maar niet heel fel, en dan blijkt ‘s avonds bij gemiddelde huiskamerverlichting dat de leesbaarheid soms te wensen over laat. Op zich is dat meestal geen probleem meer als je de afstandsbediening wat langer in je bezit hebt, dan kun je hem vaak blindelings bedienen.

Er zijn nog een paar dingetjes waar ik bij een software-update graag iets aan gedaan zou willen zien. Ten eerste het feit dat binnen een lijst van mappen (bijvoorbeeld als je muziek vanaf je NAS wil afspelen) oneindig wordt doorgescrolld als je de cursor naar beneden of naar boven ingedrukt houdt. Anderen hebben er mogelijk geen bezwaar tegen dat er een oneindige ‘loop’ van items wordt getoond, maar ik vind het niet handig. Wat ik ook jammer vind van de huidige software-versie in de n-remote is dat het zoeken binnen een lange lijst van albums of artiesten nogal grof gaat als je de cursorpijl op de afstandsbediening ingedrukt houdt. Je schiet dan zo snel door je lijst heen dat je niet goed kunt zien waar je bent. Ik had het aangenamer gevonden als dat net iets langzamer zou gaan, want ik moest regelmatig een flink eind terugscrollen om bij de gewenste map uit te komen. 

Tot slot merkte ik dat niet alle cover-art wordt weergegeven in het display, terwijl ik zeker weet dat die wel aanwezig is, zowel embedded in de files als in een apart folder.jpg bestand in de map. Gelukkig zijn al dit soort zaken eenvoudig te fixen met een update. Wie daar niet op kan of wil wachten kan natuurlijk een universele UPnP App als PlugPlayer of Songbook Light gebruiken. Die kosten maar een paar euro, zien er goed uit, en maken de bediening echt een stuk eenvoudiger. Al vind ik dat dan weer een heel klein beetje zonde van de prachtige n-remote. Er zijn echter genoeg functies die PlugPlayer en Songbook niet kunnen bedienen, zoals internetradio. Een bijzonder goed doordachte feature vind ik dat de Stream XP zijn volume altijd analoog aanpast, dus ook als je met je App het volume bedient. Veel andere streamers doen dit in het digitale domein, wat - zeker bij de weergave van HD muziekbestanden - ten koste kan gaan van de signaalresolutie.

In de praktijk

Omdat ik ten tijde van de test niet beschikte over een losse eindversterker heb ik de regelbare output van de Stream XP maar met een gewone lijningang van mijn Naim SuperNait verbonden. Niet de meest realistische oplossing, maar goed genoeg om te ontdekken dat de voorversterker soepel werkt en prima klinkt. Voor de rest van de testperiode heb ik de Stream XP achtereenvolgens via de vaste uitgang met een Van den Hul Integration Hybrid interlink op een aux-ingang van mijn versterker aangesloten, maar eerst heb ik hem een tijdje via een L.A.T. International DI20 mkII digitale interconnect op de interne DAC van de SuperNait beluisterd om hem als pure streamer te beoordelen.

In het dagelijks gebruik blijkt dat de verbinding met mijn netwerk over wifi zeer eenvoudig in te stellen is en storingsvrij werkt, hoewel Cyrus een bekabelde (ethernet) verbinding aanraadt om ook bij grote 24/96 bestanden zeker te zijn van een stabiele datastroom. Mijn eerste indruk is dat de Cyrus Stream XP over een uiterst aangenaam eigen geluid beschikt, dat ik als levendig en modern, maar tegelijkertijd voldoende lyrisch en muzikaal zou willen omschrijven. Als ik de verschillen tussen de interne DAC van de Stream XP en die in mijn SuperNait beluister valt me allereerst op hoe analoog beide converters klinken. Ik ben in het verleden vaak onaangenaam verrast door een wat dun geluid met extra glans dat door upsampling leek te worden veroorzaakt, maar daar merk ik bij de Stream XP niets van. De SuperNait doet niet aan upsampling en pakt gewoon het ‘native’ digitale signaal en verwerkt dat.

De Stream XP produceert een groot, net iets breder dan diep geluidsbeeld, een verschijnsel dat ik eerder waarnam bij upsampling, met wat meer detail, terwijl de DAC in de SuperNait een betere ritmische samenhang en body aan de muziek geeft. De Stream XP klinkt ook net wat meer laid-back, soms een tikje afstandelijk. En hoewel ik een lichte voorkeur heb voor de wat muzikalere sound van de DAC in de SuperNait zou ik zeer goed kunnen leven met de Stream XP als D/A converter.

Luisteren in detail

Als muziekliefhebber geef ik mijn lezers graag wat goede luistertips als bonus bij mijn recensies. Dat vind ik ook veel leuker dan steeds maar weer naar dezelfde referentie te luisteren én daar dan ook nog over te schrijven.

Het is pas eind september als ik dit schrijf, maar mijn album van het jaar is al bekend. Ik kan me namelijk niet voorstellen dat er in de resterende vier maanden van het jaar een nog genialer album zal uitkomen dan Gentle Spirit van Jonathan Wilson. De heerlijk lome west-coast sfeer in zijn uitstekend opgenomen muziek krijgt via de Cyrus Stream XP precies de juiste zorgeloosheid en zomerse sfeer mee. De mix van akoestische en elektronische instrumenten die hij gebruikt wordt realistisch-warm van toon weergegeven, waarbij de talloze laagjes die hij aanbrengt me als een psychedelische lasagna tegemoet geuren. De onderhuidse swing in Desert Raven, met verrukkelijke en onvergetelijke gitaarloopjes, en het gierende orgeltje in The Way I Feel zijn (bij gebrek aan een beter woord) kicken, en de caleidoscopische opbouw van Natural Rhapsody is indrukwekkend. Het omfloerste, wat hese stemgeluid van Wilson doet me af en toe een beetje aan Ray Lamontagne denken. Heerlijke plaat, zeer geloofwaardig en meeslepend weergegeven.

Uit de oude doos komt het album Tone Poems van Peter Principle (pseudoniem van Peter Dachert), dat eind jaren 80 werd uitgebracht op het legendarische Made To Measure label. De bassist van de nooit echt opgeheven experimentele popgroep Tuxedomoon schotelt zijn luisteraars op dit solo-album een bizarre wereld voor waarin hij met donkere pastelkleuren een aantal toongedichten schildert. Hier toont de Cyrus Stream XP zijn kracht in het neerzetten van een groot geluidsbeeld met veel detail. De omgevingsgeluiden die Principle in zijn nummers verweeft zweven ver buiten de luidsprekers in mijn luisterruimte, er blijft niets verborgen. Ik kan zeer diep in de opname luisteren. Huiveringwekkend mooi, en knap gedaan van de Stream XP.

Klassiek tot slot. Op A Journey Around CPE Bach (BIS 311506) wordt met gebruik van authentieke instrumenten een aantal werken van de tweede zoon van Johann Sebastian ten gehore gebracht. Vooral de Sonata for Flute & Keyboard in D Major is een heerlijk stuk muziek, dat opnieuw zeer ruimtelijk wordt weergegeven. Het door Hans-Ola Ericsson bespeelde orgel staat scherp afgetekend in de voor deze opname gebruikte kerk, en de nuances die violiste (!) Lena Weman aan de fluit weet te ontlokken zijn steeds goed te onderscheiden tegen de gevulde achtergrond. Fijne muziek en een bijzonder geslaagde opname, maar ook de andere werken op deze cd zijn zeer de moeite waard.

Conclusie

De conclusie is duidelijk: de Cyrus Stream XP is een fijn apparaat dat uitstekend klinkt en echt gemaakt lijkt te zijn om als het hart van een op de toekomst gerichte geluidsinstallatie dienst te doen. Als je geen behoefte hebt aan analoge ingangen is de Stream XP een zeer flexibel apparaat dat zich prettig laat bedienen. De kostbare en fraaie n-remote die wordt meegeleverd is ondanks wat kleine opmerkingen mijnerzijds echt een groot pluspunt. Hij kan mijn altijd aanwezige wens voor een dedicated App voor Apple of Android niet helemaal wegnemen, maar hij werkt na een wat stroeve kennismaking echt heel prettig.

De adviesprijs van 2750 euro is fors, maar dat is inclusief de n-remote. Ik vind de prijs in relatie tot de geboden kwaliteit en functionaliteit goed verdedigbaar. Als de markt voor dit soort apparaten de komende jaren explosief gaat groeien zullen er ongetwijfeld goedkopere varianten op de markt verschijnen, maar dat is geen enkele reden om de beslissing over de aanschaf van dit apparaat uit te stellen. Kwaliteit heeft zijn prijs nu eenmaal. De compacte afmeting en de (in mijn ogen) fraaie vormgeving maken de eindafweging eenvoudig: van harte aanbevolen!