Pied Piper

Out of the houses the rats came tumbling
Great rats, small rats, lean rats, brawny rats
Brown rats, black rats, grey rats, tawny rats
Followed the Piper for their lives
--Robert Browning; The Pied Piper of Hamlin (1842)

Ik zou me voor kunnen stellen dat Klaas Feenstra, een groot liefhebber van Angelsaksische literatuur, dit citaat in gedachten had op het moment dat hij zijn toenmalige vriend, Gerbrand van Veen, voorstelde om deze naam te gebruiken voor de luidspreker die zij gezamenlijk ontwikkeld hadden. Tenslotte stond hem toen het beeld voor ogen van een luidspreker met klankeigenschappen waar niemand weerstand aan zou kunnen bieden. Aan de 15 jarige vriendschap en de zakelijke samenwerking tussen beide heren is reeds jaren geleden een eind gekomen en het concept is verder ontwikkeld en commercieel op de markt gebracht door het bedrijf waar Gerbrand van Veen directeur / eigenaar van is; Total Sound Nederland BV.(TSN)

Met deze Gerbrand van Veen heb ik een afspraak voor een hi-visit die de eerste is in een nieuwe reeks van specifiek op Nederlandse hifi importeurs en fabrikanten gerichte hi-visits. Het gesprek zal plaatsvinden in Haarlem, de stad waar hij opgegroeid is en nog steeds woont. Terwijl mijn echtgenote en ik in de auto daar naartoe rijden probeer ik me een voorstelling te maken van deze op foto’s altijd wat nors kijkende man. Onwillekeurig moet ik denken aan de verhalen die de ronde doen over de animositeit tussen hem en Klaas Feenstra. Verder herinner ik me ooit foto’s gezien te hebben van zijn atelier; een inrichting met o.a. dezelfde stoelen van Marcel Breuer die ook mijn woonkamer sieren.

Net als tijdens een vorig bezoek aan Haarlem wordt er ook nu weer aan de weg gewerkt zodat we een eind door Haarlem om moet rijden alvorens we uitkomen op Koudenhorn, de straat waaraan het atelier gelegen is. Terwijl ik onze auto betaald parkeer werp ik al een blik door de beregende voorruit in de richting van het pand. Boven de ingang hangt tot mijn verbazing een kroonluchter. Iets wat ik niet zou verwachten van een liefhebber van Breuer fauteuils. Na een korte sprint door de regen bereiken we de voordeur en na aangebeld te hebben wordt de deur geopend door een man die mij in niets doet denken aan de uitstraling die ik ken van de foto’s van Gerbrand van Veen. Zelfs de baard lijkt anders. Toch is dat de naam waarmee deze man met gemoedelijk Bourgondische uitstraling zich voorstelt. Hij nodigt ons binnen en geeft meteen aan hoezeer hij het op prijs stelt dat ook mijn echtgenote meegekomen is.

Na de jassen opgehangen te hebben in het voorste gedeelte van het pand waar tevens de werkplaats gevestigd is, gaat hij ons voor door een tussenruimte met luidsprekerkasten in diverse stadia van afbouw en een groot bureau, om ten slotte uit te komen in een ruimte waarvan onmiddellijk duidelijk is dat het hier om een luisterruimte gaat. Maar hoe anders is deze ruimte dan die welke ik ken van oude folders. Op de grond ligt parket en de rest van het interieur ademt een klassieke sfeer met wederom een kroonluchter, bijpassende lampjes langs een met groen behang, bezaaid met Franse leliën, beklede wand waartegen een installatie opgesteld staat en links een grote massieve donkere houten kast met daarin apparatuur, cd’s, lp’s, flessen wijn en curiosa. Boven de installatie hangt en groot olieverfschilderij waarop de vermaarde Amerikaanse pianist van Russische afkomst Horowitz in een voor hem zeer karakteristieke pose aan een vleugel gezeten is. Daaronder de installatie op een grote zwarte granieten plaat welke gedragen wordt door ijzeren pilaren. Ik zie twee voorversterkers van het Chinese merk Vincent. Het blijkt hier te gaan om de in huis gemodificeerde Vincent SA 31. De zwarte cd speler is er een van Sony van het type SCD-XB 770 en het blijkt een sacd / cd speler te zijn. Deze wordt door Gerbrand geprefereerd boven de veel duurdere in een hoek op een console geplaatste Sony SCD 1 omdat deze gewone cd’s beter weergeeft. Kabels die ik zie lopen naar de flankerende actieve Pied Piper Active III zijn van een mij onbekend type maar blijken later van het eigen merk van The Pied Piper te zijn. De actieve Pied Pipers, waarvan de versterkermodules in samenwerking met ingenieur Hans Schipper ontwikkeld zijn, kosten vanaf fl. 7080,- per paar en hebben dezelfde maten als de gewone Pied Pipers; 120 (H) x 22 (B) x 30 (D). Voorversterker, (SA)CD speler en actieve Pied Pipers vormen inclusief interlinks tezamen het concept dat onder de naam “Golden Deal” op de internet site van The Pied Piper voor een totaal prijs van fl. 9500,- aangeboden wordt.

de actieve Pied Pipers

Tegenover de houten kast staan tegen de achtergrond van een groen gordijn twee “gewone” Pied Pipers, prijzen vanaf FL. 3540,- per paar, opgesteld. Zij blijken te spelen op een installatie die zich in de houten kast bevindt. Onderdeel hiervan is ook een door Gerbrand zelf vervaardigde platenspeler met een marmeren plinth waarop ik de naam Aura ontwaar.De arm is van SME en als cartridge doet het fameuze Blue Point Special mc element dienst. Tussen de beide Pied Pipers in opnieuw een olieverf schilderij van een pianist. Ditmaal de Nederlandse pianist Wibi Soerjadi die niet onder stoelen of banken steekt dat hij vindt dat The Pied Piper de luidspreker is waarover zijn cd’s het best klinken. In zijn woning schijnt hij er eenentwintig te hebben staan. Her en der staan foto’s van Wibi of van zijn cd’s. Tegen de wand recht tegenover de installatie hangt nog een groot olieverf schilderij van een violiste waarin ik Emmy Verheij meen te herkennen; ook zij is een groot fan van The Pied Piper. Dit is ook de hoek waarin de Home Theater set opgesteld staat. Twee gewone Pied Pipers met een in een meubel geïntegreerde Pied Piper center speaker en twee Pied Piper achter luidsprekers. Het meubel meet 67 x 95 x 50 cm ( HxBxD ) maar kan ook in andere maten geleverd worden. In het meubel is verder ruim plaats voor vier componenten met standaardmaten. De center luidspreker heeft een impedantie van 6 Ohm, een rendement van 92 dB/1Watt/1m en een frequentiebereik van 28-50000 Herz. De achter luidsprekers hebben een impedantie van 8 Ohm, een rendement van 90 dB en een frequentiebereik van 50-15000 Hz. Afmetingen: 50 x 22 x 30. ( HxBxD) Gerbrand haast zich te vertellen dat de meest optimale home theater opstelling zich bevindt in de kelder van de “Shop” aan de Grote Houtstraat. Deze winkel wordt gerund door de gebroeders Marc en Alexander Nijholt. Aanvankelijk bouwden zij in licentie Pied Pipers in hun winkel in Almere. Nu zijn zij opgenomen in TSN en verkopen zij via hun winkel in een winkelstraat in Haarlem.

Gerbrand nodigt ons uit om te gaan zitten en zet muziek op. Daarbij grijpt hij meteen naar zijn meesterstuk; de actieve Pied Pipers in combinatie met de Sony, waarover hij overigens uitsluitend normale cd’s draait deze middag, en de Vincent voorversterker. Hij vertelt dat hij voor deze voorversterker gekozen heeft omdat er gebruik gemaakt wordt van onderdelen van Europese fabrikanten zoals Siemens en Alps. Zelf vervangt hij enkele weerstanden voordat de voorversterker naar de klant gaat. Terwijl wij genieten van een prima kopje koffie vertelt hij dat hij mijn columns gelezen heeft en dat hij daarin datzelfde aantreft wat hij zo belangrijk vindt; de emotie en de muziek. Hij leest daarin ook dat het gaat om perceptie en dat bij perceptie het visuele het auditieve vooraf gaat. Elektronica is er slechts om de muziek weer te geven. Hij onderkent ook de kracht van de associaties in de muziek. Zo vertelt hij over zijn associatie met het nummer “La fille aux yeux claires”van Michel Sardou. Een beeldschoon nummer voor hem. Waarom? Het herinnerde hem aan zijn dochter met haar mooie heldere ogen. Hij ontpopt zich als een man met een grote passie voor muziek. De ene na de andere cd verdwijnt in de lade en hij verhaalt onderwijl over zijn animositeit met Klaas Feenstra. Ik hoor het aan en verbaas me over zijn coulance jegens deze Fries. Het verhaal klinkt zeer overtuigend. Hij houdt het kort en wil niet dat dit verder naar buiten gebracht wordt.

Vervolgens begint hij aan een sessie zoals hij die bijna dagelijks heeft voor potentiële klanten.Hij begint dan met een opname van Spike Jones uit 1943. Een opname die, zo zegt Gerbrand “beestachtig goed” verdoekt is. Dan stapt hij over naar één van de eerste uitvoeringen van “Ne me quite pas”van Jacques Brel. Ook neemt hij vaak de carrière van “old blue eyes” Frank Sinatra als leidraad.De hele audiofiele geschiedenis is af te lezen uit de carrière van deze Sinatra. In de opnames van net na de oorlog met orkesten van Billy May en Nelson Riddle hoor je dat de entertainer Sinatra en het orkest naar elkaar luisteren en op elkaar reageren. Je hoort diepte etc. door de opname met twee microfoons. Met het kopen van zijn eigen studio en platenlabel Reprise hoor je dat het verandert in meersporen techniek waarna de pingpong effecten optreden. “That’s life” is daar een mooi voorbeeld van.Hammond orgel in het ene kanaal en het achtergrondkoortje in het andere kanaal. Het latere werk van hem is in studio’s opgenomen en daar kwam helemaal geen interactie meer aan te pas. Dit blijkt o.a. uit het feit dat Sinatra in zijn latere opnames alleen nog maar reageert op het orkest terwijl hij in zijn eerste opnames steeds voorloopt op de melodie.

Gerbrand demonstreert

Als wij daar ongeveer een uur zitten komt er een uit Sneek afkomstige potentiële klant binnen waarna mijn vrouw en ik ons naar de zijlijn terugtrekken en wij vervolgens een demonstratie krijgen van hoe Gerbrand zo’n luistersessie opbouwt. De klant heeft enkele cd’s met klassieke muziek bij zich waarvan de eerste, zo valt mij tijdens het beluisteren op, weinig diepte informatie blijkt te bieden. Gerbrand benoemt dit en pakt vervolgens uit zijn immense voorraad cd’s hetzelfde werk maar dan in een andere uitvoering en laat dit klassieke werk horen met als extra informatie een toegenomen dynamiek en diepte. De klant is diep onder de indruk. Ook voorbeelden van andere muzieksoorten, variërend van Herman van Veen tot Ann Burton, weten de klant te overtuigen en aan het eind van de sessie, nadat hij ook nog even de “normale” Pied Pipers gehoord heeft, vraagt hij hoe hij de “Golden deal”combinatie kan bestellen.

Terwijl hij met Gerbrand richting uitgang loopt blijven mijn vrouw en ik achter terwijl wij luisteren naar de muziek. Onderwijl bedenk ik me dat we hier niet te maken hebben met een echte techneut. Deze man gaat niet af op metingen etc. Hij komt uit een zeer muzikaal nest, zijn broer speelt orgel en heeft een eigen muziekschool gehad, en zelf bouwt Gerbrand al van jongs af aan luidsprekers en radio’s waarbij afgaat op zijn oren die prima in orde zijn. Al op 14-jarige leeftijd liep hij met kabels door het Haarlemse concertgebouw en op 16-jarige leeftijd won hij een prijs voor de compilatie geluidsopnames à la André van Duin die hij op dat moment maakte. Dat was zijn grote hobby en ook daarna heeft hij op dat gebied nog enkele belangrijke Europese prijzen gewonnen. Die vaardigheid heeft hij later o.a. nog gebruikt bij zijn werkzaamheden voor de ziekenomroep in Haarlem; radio Parade van Jan Steeman, nu in Hilversum directeur van radio 3. En hoewel hij eerst de grafische school doorlopen heeft en ten gevolge daarvan ook in staat is om schitterende foto’s te maken, hij heeft ook nog gewerkt bij uitgeverij Spaarnestad, is hij, na een onderbreking waarin hij een groothandel voor gereedschappen had, uiteindelijk teruggekeerd op het gebied waar zijn passie ligt; de muziek.

Niet voor niets heeft hij meegewerkt aan het uitbrengen van een aantal cd’s. Zo is zijn meest recente project een samenwerking met Fritz de With van STS. Samen hebben zij een SACD opname uitgebracht van een in een Haarlems jazzcafé opgenomen optreden van een band met de naam Siegfrieds Swingmates. In dit door Philips en Siltech gesponsorde project werd gebruik gemaakt van Siltech kabels en werden ook de gebruikte Pied Pipers intern bekabeld met Siltech bekabeling in plaats van de gebruikelijke 1,5 kwadraat kabels die van Veen normaliter gebruikt. Gerbrand gelooft niet in de kabelgekte en levert zelf zijn eigen interlinks tegen een, zeker wanneer je het afzet tegen kabelmerken als Siltech, schappelijke prijs.

Als hij de man uit Sneek uitgelaten heeft richt Gerbrand zich bij binnenkomst op de twee mannen die inmiddels in de surround hoek plaats genomen hebben. Eén van hen heeft thuis al passieve Pied Pipers en denkt er nu aan om uit te breiden naar een surround opstelling. Gerbrand weet ook ons, hoewel wij inmiddels al drie uur gebruik maken van zijn gastvrijheid, over te halen om nog een stukje van de demo bij te wonen en begint met het draaien van een spiksplinternieuwe dvd van een in het Rotterdamse Ahoy opgenomen concert van Lee Towers waarin ook diens podiumpartner Anita Meyer acte de présence geeft. Gerbrand demonstreert eerst het geluid van zanger en groot orkest via de vijf speakers en vervolgens zonder de achterkanalen. Dit klinkt opeens wel erg kaal. Daarna laat hij een stukje Anita Meyer horen. De beide mannen zijn onder de indruk en maken zich op voor de volgende dvd. Wij moeten echter weer verder. Waarschijnlijk zitten we toch al in de file.