Audio Analogue Bellini & Donizetti


Jan de Jeu | 07 maart 2002 | Audio Analogue

“Grandi Emozioni”

Wanneer ik in mijn, uiteraard rood gekleurde, Alfa Romeo 155 over de snelweg rijd kan ik soms ineens intens genieten van het specifieke geluid van de Twin Spark motor, de actieve zit van de stoel en de aanblik van het compleet uitgevoerde dashboard met in de toerenteller het trotse logo. Op zo’n moment voel ik me één met dit merk en zijn roemruchte historie en neem ik me eens te meer voor om de eerstvolgende zomervakantie door te brengen in Italie en dan onder andere een bezoek te brengen aan het Museo Alfa Romeo in Arese (Milano). Sinds kort verbind ik daar dan de gedachte aan om, wanneer ik toch in die streek ben, via het aan de Italiaanse bloemen rivièra gesitueerde Genova 330 kilometer door te rijden naar het nabij Firenze gelegen Monsummano Terme (Pistoia). Want daar bevindt zich één van de audio fabrikanten die bewijst dat het genoemde automerk niet het enige interessante voorbeeld is van een Italiaanse firma die hoogwaardige techniek met aantrekkelijk design en emotie weet te combineren.

Audio Analogue

Ik heb het dan over Audio Analogue dat inmiddels wereldwijd naam gemaakt heeft. Het merk is, zoals ze zelf op hun internet site aangeven, “gecreeerd” in 1995 door een groep van hifi professionals en elektronica experts. Het streven is om High End audio producten te produceren die zich zowel op instap- als op referentie niveau kenmerken door een excellente geluidskwaliteit. Zij omschrijven zichzelf eerder als muziekliefhebbers dan als hifi enthousiasten. Met hun producten willen ze de Italiaanse muzikale traditie eren en het is dan ook geen toeval dat zij het overgrote deel van hun producten noemen naar de “Grandi Compositori”.

Het instap model van de componisten serie is de Puccini met een vermogen van twee maal 40 Watt en een prijs van 720,- euro. Opvallend is dat alle typen van deze geïntegreerde versterker standaard uitgerust zijn met een MM/MC phonotrap. Iets dat deze analoog liefhebber deugd doet. Maar hoe kan het ook eigenlijk anders wanneer je bij de naamgeving van je bedrijf kiest voor “Audio Analogue”. Direct daarop volgt de twee maal 50 Watt biedende Puccini Remote die, zoals de naam zegt, geleverd wordt met een afstandsbediening en daarvoor 899,- euro op de kassa aan laat slaan. De 1225,- euro kostende Puccini SE Remote levert twee maal 60 Watt en is dual mono opgebouwd. De voorversterker uit deze lijn, de Bellini Remote van 885 Euro, volledig discreet opgebouwd en compleet met afstandsbediening en MM/MC phonotrap, staat in deze test centraal. Dat doet hij samen met twee exemplaren van de Donizetti Mono, die als mono eindversterkers elk goed zijn voor 100 Watt en per stuk 765 euro. Niet te verwarren met de eveneens dual mono opgebouwde Donizetti eindversterker van 930 Euro die twee maal 60 Watt levert. De 24 bits CD speler Paganini met upsampling naar 24/96 van 1248 Euro en de binnenkort leverbare Cherubini tuner, prijs nog niet bekend, completeren de componisten lijn die zowel in zwart als in zilver uitvoering geleverd kan worden.

Verder is er nog de, alleen in zilver uitvoering leverbare, Maestro serie die gevormd wordt door een geïntegreerde versterker, de Maestro Integrated van 4050,- euro en een CD speler; de Maestro MK-II met een prijs van 2269,- euro. De CD speler is uitgerust met 24/96 upsampling, zowel XLR als RCA connectoren en heeft twee voedingen. De geïntegreerde versterker biedt twee maal 150 Watt en heeft, uiteraard zou ik inmiddels bijna zeggen, standaard een MM/MC phonotrap.

Audio Analogue Bellini & Donizetti

Bellini Remote

De hier geteste zilver uitvoering van deze 7 kilo zware voorversterker met de maten 445 mm (B) 318 mm (D) en 85 mm (H) is een elegante verschijning. Een deel van het gewicht komt voor rekening van het fraaie, 1 cm dikke, aluminium front met afgeronde hoeken. Door de grijstint waarin de belettering uitgevoerd is dringt de tekst zich niet op. In mijn USM Haller audiorack past het goed bij de daar aanwezige North Star model 3 en 4. Niet verwonderlijk overigens wanneer je je bedenkt dat Audio Analogue en North Star onderlinge banden hebben. Op het front zit links de opening voor de signalen van de infrarood afstandsbediening en een led dat, afhankelijk van de status waarin het apparaat verkeert, groen of rood op kan lichten. Een overigens prachtig gestileerde, prettig zwaar in de hand liggende, op het oog in staal maar volgens de gebruiksaanwijzing in brass uitgevoerde afstandsbediening die je eerder zou verwachten in combinatie met apparatuur uit een hogere prijsklasse. De meest essentiële functies, te weten mute, bronkeuze +, bronkeuze -, volume + en volume -, zijn ermee te bedienen.

Het rechterdeel van het front wordt gesierd door twee kleine, en een rechts daarvan gesitueerde wat grotere knop. Met de linkerknop, record selector, wordt een input geselecteerd die opgenomen wordt. De met deze linker knop geselecteerde input licht rood op in de met de inputs corresponderende verticaal tussen de beide kleine knoppen geplaatste serie leds. De bovenste led is die van de phono input. De tweede knop, de source selector, selecteert de bron die op dat moment voor het signaal naar de luidsprekers zorgdraagt en laat de in de daarmee corresponderende led groen oplichten.Wanneer er dus naar de ene input geluisterd wordt terwijl de andere input opgenomen wordt, dan zullen er twee leds branden; één in groen en één in rood. De grotere knop daarnaast is de volumeknop; een Alps. Het is een knop die, wanneer je er aan draait, je het gevoel geeft dat je aan een massief vormgegeven onderdeel draait. Ik zelf ervaar dat als een prettige sensatie en ik heb dan ook nauwelijks gebruik gemaakt van de bijgeleverde afstandsbediening. De knoppen zijn evenals de rest van de versterker prachtig afgewerkt.

Op de achterkant van links naar rechts het aansluitpunt voor de van de draaitafel afkomstige aardedraad gevolgd door de phono input, vier line inputs, de tape input en de tape output. Daarnaast de twee line outputs die bi-ampen mogelijk maken. Geheel rechts zit dan nog de IEC connector voor het bijgeleverde standaard netsnoer en de power schakelaar. Alle RCA connectoren zijn gold plated en het geheel ziet er verzorgd uit.

Wat bij opening opvalt is dat het apparaat er aan de binnenkant net zo verzorgd uitziet als aan de buitenkant. De input selectie geschiedt via relais die, teneinde een zo kort mogelijke signaalbaan te kunnen realiseren, dicht bij de input sockets geplaatst zijn. Er wordt gebruik gemaakt van FET transistors en de bandwijdte loopt van 5 Hz tot 200 Khz. De phono voorversterker is door de fabriek in de MM stand gezet. Daar ik gebruik maak van een MC element heb ik de benodigde omzetting van twee jumpers uitgevoerd. In de door een helder taalgebruik gekenmerkte gebruiksaanwijzing wordt de locatie van deze jumpers zo duidelijk aangegeven dat zelfs een technische nitwit als ik die ingreep aankan.

Donizetti Monoblock Power Amplifier

Het uiterlijk van dit mono block lijkt in visuele zin perfect afgestemd op de Bellini Remote voorversterker en dit komt denk ik met name doordat de hoogte van voorversterker en mono blocks, in tegenstelling tot wat je bij veel andere merken ziet, exact gelijk is; 85 mm. Breedte is 220 mm en diepte 380 mm. De mono blocks zijn iets zwaarder dan de voorversterker; 8,1 kilo. Het front is zo mogelijk nog soberder uitgevoerd dan dat van de voorversterker. Alleen de beschaafde belettering, die net als bij de voorversterker van enige afstand bezien nog nauwelijks opvalt, en een minuscule led doorbreken het rustige, in zilver uitgevoerde en van geborsteld aluminium vervaardigde vlak.

De zwarte achterkant heeft links twee inputs. De onderste ontvangt het signaal van de voorversterker terwijl de bovenste gebruikt kan worden om het signaal door te geven aan een volgend mono block in geval van bi-amping. Hierdoor is waarschijnlijk een korte interlink reeds voldoende waardoor er meer geld overblijft om uit te geven aan de kwaliteit van de verbinding. Daarnaast de in plastic uitgevoerde aansluitpunten voor de luidsprekerkabel die zowel spades als banaanstekers als blanke draad accepteren. Rechts bevindt zich dan nog de power schakelaar. Intern valt direct de grote aan de voorkant geplaatste toroïdale, met 350 VA ruimschoots bemeten, transformator op. Op de stroomvoorziening na is er geen kabeltje te bekennen; alle verbindingen lopen via de printplaat. Ook hier FET transistors.

Audio Analogue Bellini & Donizetti

Testopstelling en aansluiten

De Donizetti heeft een automatische stand-by functie die hem ideaal maakt voor liefhebbers van home theater. Door intern een jumper om te zetten kan deze, voor de puristen onder ons storende, functie opgeheven worden en wanneer ik de mono blokken zelf aan zou schaffen dan zou ik dat ook zeker doen. Voor de test heb ik ze echter niet aangepast. De fabrikant adviseert een burn-in periode van minstens 100 uur en geeft aan dat de voorversterker 40 en de eindversterkers 20 minuten opwarmtijd nodig hebben alvorens zij op de optimale luistertemperatuur aangeland zijn. Tevens wordt aangegeven dat , omwille het gevaar van blikseminslag, men niet aan kan raden om de apparatuur constant op het lichtnet aangesloten te laten blijven. Uiteraard heb ik dat wel gedaan. Alle drie de componenten zijn met behulp van de van Medevoort polechecker in fase aangesloten en hebben enkele dagen in mijn installatie gespeeld alvorens ik met de eerste luistersessie begonnen ben.

Als analoog frontend is de Clearaudio Champion Limited Edition draaitafel middels Clearaudio Sixstream op de phono input van de Audio Analogue Bellini Remote aangesloten. Als digitale bron dient het CEC TL5100 CD loopwerk dat met de beide NorthStar componenten verbonden is door gebalanceerde Gotham GAC-2 kabels. De NorthStar model 3 is met de voorversterker doorverbonden middels een Siltech G3 SQ80 interlink. Tussen de Bellini en de beide Donizetti’s zet ik, met dank aan René van Es, voor deze gelegenheid de mij tijdelijk ter beschikking staande fraaie Siltech ST48 G3 in. De Sonus Faber Concerto’s worden in dit geval single wired aangestuurd met mijn eigen StraightWire Encore luidsprekerkabels.

Luisterimpressie

Trouwe lezers van mijn columns en recensies weten dat ik tegen de druk van alle digitale formats in trouw blijf aan het analoge medium LP. Ik blijf het analoge geluid vooralsnog prefereren boven het digitale. Vandaar dat bij het beschrijven van mijn luisterimpressies altijd weer een groot deel op het conto van het zwarte goud komt. Dat ik er ditmaal mee begin is, op het gevaar af vervelend te worden, met name een manier om mijn waardering uit te drukken voor een fabrikant die, als één van de weinigen, in deze componistenlijn zowel zijn geïntegreerde versterkers als zijn voorversterker standaard uitrust met een MM/MC phonomodule. Een tweede reden ligt in een recente aanschaf van het Clearaudio Victory H MC element. Deze test is de perfecte gelegenheid om beiden eens nader aan elkaar voor te stellen.

En hoe kan dat dan beter dan met een prachtige uitvoering van Boccherini’s strijkkwartetten? Natuurlijk ligt het meer voor de hand om een compositie van Bellini of Donizetti te gebruiken. Helaas heb ik van deze beide heren echter niets op lp. Vandaar de keus voor de authentieke instrumenten van het Esterhazy Quartet. Deze heerlijke muziek kan mij altijd bekoren op een zondagmiddag waarin zoals nu een winterse zon laag door de schuifdeuren naar binnen valt. Teneinde de Italiaanse sfeer wat beter op te kunnen snuiven, om niet te zeggen proeven, staat er naast me een dubbele espresso. Ik ben voornemens om het eerste deel van kant 1 van plaat 1 te draaien; het eerste strijkkwartet. De twee violini, de viola en de violoncello zijn duidelijk gepositioneerd in het brede beeld. Er is lucht om de instrumenten en ik hoor een warme, vloeiende klank. Met name dat laatste is het eerste wat me opvalt. Mijn eigen Clearaudio Basic voorversterker heeft een wat helderder, meer onderscheidend karakter dan deze MC module van de Bellini. Wat de Bellini aan discriminerend vermogen wat minder benadrukt compenseert hij met een wat meer presente vloeiende muzikale warmte. Ook lijkt het of de uitvoerenden op het podium een pasje naar achteren gemaakt hebben.

Dit effect is terug te voeren op de combinatie van Audio Analogue versterkers met Sonus Faber Concerto luidsprekers afgezet tegen het mij meer vertrouwde beeld van de Densen Beat B100 & B300 in combinatie met dezelfde Sonus Faber Concerto’s. Met andere luidsprekers zou je wederom een ander effect kunnen krijgen. Welk beeld je prefereert is een kwestie van smaak. Feit is wel dat ik er op een gegeven moment achter kom dat ik ongemerkt steeds weer een nieuwe kant opgezet heb waardoor ik uiteindelijk alle zes de strijkkwartetten beluisterd heb. Luisterend beoordelen is naadloos als vanzelf overgegaan in genietend beluisteren.

Opvallend zijn, naast het vloeiende karakter van de muziek, de grote transparantie en de vaak met buizen geassocieerde klank die ik veelal pleeg te omschrijven in termen van los, open en warm. Let wel; warm in de zin van emotievol en niet in de zin van wollig. Wollig is al evenmin de term die past op de bas in het nummer “Sad old Red”van Simply Red. Strak en doortekend zijn eerder kwalificaties die naar boven komen bij het horen van dit nummer dat altijd weer een uitstekende indruk geeft over de mate waarin de installatie in staat is om een overtuigende baspartij zonder resonanties neer te zetten. Bij dit nummer ben ik me er helaas ook altijd van bewust dat mijn eigen Sonus Faber Concerto’s, naast hun sterke kanten, in het doorlopen van het laag tevens een beperking hebben.

“Sure Thing”, het zesde nummer van de CD “Tourist”begint met een aantal aan een gitaar ontlokte tonen. Bij het maken van de mix is, zo staat in het booklet van de CD vermeld, gebruik gemaakt van elementen uit “Harry’s Philosophy”van Miles Davis en John Lee Hooker. De ritme sectie klinkt heerlijk dynamisch en heeft een hoge “air guitar factor” zoals de ontwerper van mijn eigen versterkers dat pleegt te noemen. Dit ondanks het feit dat het door de Audio Analogue combo gepresenteerde beeld iets verder naar achteren geplaatst klinkt dan ik gewend ben. Al even dynamisch klinkt de strakke bas die George Michael begeleidt in het nummer “Roxanne”; waarschijnlijk beter bekend in de uitvoering van “The Police”. Ook de macrodynamiek van de bigband in het op dezelfde CD te vinden “Secret Love” klinkt overtuigend. Opnieuw is duidelijk wat voorafgaand aan de echte luistersessies al opviel; koper klinkt prachtig via deze Audio Analogue versterkers.

Het wat meer “laid back” karakter van de weergave gaat niet ten koste van de betrokkenheid en meeslependheid. Dit komt waarschijnlijk voor een groot deel voor rekening van de twee maal 100 Watt die de mono blokken eruit gooien. Wel mis ik persoonlijk een tikkeltje venijn. Dat ervaar ik bijvoorbeeld wanneer ik Linda Ronstadt hoog uit hoor halen in het nummer Ït’s too soon to know”. Normaliter klinkt het iets puntiger. Het hogere “smoothness”gehalte van deze versie doet echter wel de emotie in haar stem goed tot zijn recht komen. Italianen en emotie; mama mia! Ook Al Jarreau illustreert dit smooth en fijnzinnig doortekende karakter van het hoog. Hij doet dat op een door de fameuze Doug Sax van “The Mastering Lab” gemasterde en door mij gekoesterde LP bijvoorbeeld aan het begin van “Lock all the gates”waar hij zijn prachtige stem laat klinken als een instrument. Een verdere instrumentale tekening in het hoog brengt het Dave Brubeck Quartet aan dat meer mooie nummers gemaakt heeft dan het overbekende “Take Five”. De cymbals van Joe Morello in “Blue Rondo a la Turk” klinken telkens wanneer ze in dit nummer bespeeld worden weer net even iets anders doordat hij ze aanslaat met een steeds variërende nadruk. Ook via de Audio Analogue versterkers is dit goed te horen. Daarbij klinken ze zoals het hoort; of er een klap op een metalen deksel gegeven wordt en niet of er een dun stukje blik begint te suizelen. Van de twee CD’s die ik van Sara K. bezit geef ik de voorkeur aan “Closer than they appear”. De CD is werkelijk subliem opgenomen en zowel de stem van deze bevallige dame, als de diverse instrumenten; zoals gitaren, bas, drums & percussie, alt- tenor- & sopraansax alsmede een “hammered dulcimer” (whatever that may be!) , klinken zeer fraai in een mooi gedefinieerde ruimte. Mijn favoriete nummer “Jasmine” bezorgt me ook via de Audio Analogue combinatie weer kippenvel. Puur emotie!

Aan het eind van de luistersessies heb ik ook nog even het standaard netsnoer van de Bellini verwisseld met een exemplaar van Lavardin, de CMR 150, dat importeur AudioClassics tijdelijk bij mij achter heeft gelaten. Dit 230 euro kostende netsnoer (van een fabrikant die, voor zover ik weet, voor haar eigen versterkers altijd adviseert om het standaard meegeleverde netsnoer niet te vervangen) brengt een verbetering in de zin dat er een marginale hoeveelheid meer rust, autoriteit en openheid optreedt. Te verwachten is dat dit effect nog sterker op zal treden wanneer alle drie de apparaten uitgerust worden met een netsnoer van betere kwaliteit. Mijns inziens voor de (toekomstige) bezitter van deze Audio Analogue versterkers een goede reden om er eens serieus mee te experimenteren. Een tweede manier voor die consument om nog verdere winst te behalen is mogelijk de upgrade van twee naar vier mono blokken. Het lijkt me voor hem in ieder geval de moeite waard om te zijner tijd via zijn dealer tijdelijk twee extra mono blokken ter beoordeling in huis te halen.

Audio Analogue Bellini & Donizetti

Conclusie

Sommige mensen kopen een auto omdat zij een vervoermiddel nodig hebben. Anderen zijn echte automobilisten en zij kiezen zeer gericht voor kenmerken die een bepaald merk karakteriseren of onderscheiden. Binnen die groep is een kleinere kern van rijders die een emotionele band hebben met het voorwerp van hun keuze. Alfa Romeo rijders zijn gepassioneerde liefhebbers en vormen als zodanig samen een dergelijke kern van automobilisten die o.a. sportief rijden en fraaie styling hoog in het vaandel hebben. Er is zelfs een naam voor hen; Alfisti.

Veel consumenten schaffen een audio installatie aan omdat ze overdag op de achtergrond een radiostation willen horen of omdat ze ’s avonds het geluid van hun televisie over meerdere luidsprekers willen weergeven. Anderen zijn in de markt omdat ze bepaalde gerichte, voor hen belangrijke, eisen stellen aan de kwaliteit van de apparatuur en de weergave. Tot deze groep behoren onder andere diegenen die houden van deze fraai vormgegeven componenten van Audio Analogue met hun doordachte ontwerpen, degelijke bouwkwaliteit, hoogwaardige onderdelen en goede prijs / kwaliteit verhouding. Ze houden van het muzikale, warme, vloeiende buisachtige geluid dat gekenmerkt wordt door een fijnzinnig hoog, een open midden en een strak doortekend laag in een beeld dat elke vorm van hardheid of agressiviteit mist. Er is bij mijn weten alleen nog geen naam voor hen.

Gebruikte apparatuur

CEC TL 5100 belt drive CD transport
North Star model 3 24/96 DAC in gebalanceerde modus
North Star model 4 24/96 upsampler / anti jitter device in gebalanceerde modus
Clearaudio Champion Limited Edition draaitafel met Clearaudio Sixstrem interconnect
Clearaudio Victory H MC element
Clearaudio Basic phono voorversterker in MC stand
Audio Analogue Bellini Remote preamplifier serie nummer D01H0343R13Q
Audio Analogue Donizetti monoblock power amplifiers serie nummers C01D0419R13B en C01D0420R13B
Densen Beat B100 geïntegreerde versterker
Densen Beat B300 eindversterker
Sonus Faber Concerto luidsprekers
Sonus Faber fixed luidsprekerstands
Interlinks: Siltech G3: ST18, ST48, SQ80, StraightWire Encore
Digitale interlinks: Oehlbach,, Audioprism Digital Rx
Gebalanceerde digitale interlinks: Gotham GAC-2
Speakerkabel: StraightWire Encore
Accessoires: USM Haller audiorack, Standesign muurbeugel met Creaktiv absorbtieplaat, Harmonix tuning feet, rubber dempers, Audioprism Blacklight, Purist audio design system enhancer, Artspeak De Mat, Ortho Spectrum AV Harmonizer HM8, granieten platen, Master Wire Tweak, Gryphon Exorcist, AH! AC noise killer, Audio Agile Clear 2 lichtnetfilters, Schaffner filter, Lapp netsnoeren, van Medevoort polechecker, aparte audiostroomgroep.

Gedraaide LP’s

Luigi Boccherini (1743-1805). Sechs Streichquartette op.32. Telefunken. Das Alte Werk. Quartetto Esterhazy. 1977. 6.35337. 2 LP’s.
Simply Red. Picture Book. 1985. Elektra. UK:EKT 27.
Dave Brubeck Quartet. Dave Brubeck’s Greatest Hits. CBS. 1967. S 62710.
Al Jarreau. We Got By. 1975. Reprise. REP 54045.

Gedraaide CD’s

St. Germain. Tourist. 2000. Blue Note. 7243 5 26201 2 8
George Michael. Songs from the last Century. 1999. Virgin. 7243 8 48740 2 5.
Linda Ronstadt. Winter Light. 1993. Elektra Entertainment. 7559-61545-2.
Sara K. Closer than they appear. 1992. Chesky Gold CD JD 67.
Sting. All this time. A&M Records. 2001. 493 156-2.
Ernie Watts. Reaching Up. JVC. 1994. JVC-2031-2.
Clark Terry / Frank Wess / Bob Lark / DePaul University Jazz Ensemble 1. Big Band Basie. Reference Recordings. 1995. RR-63CD.
Rebecca Pidgeon. Four Marys. Chesky Records. 1998. JD 165