Cinemateq picture optimizer plus
Bij de naam van dit product zult u zich afvragen wat het precies is. Om het u makkelijker te maken zal ik zeggen dat we hier te maken hebben met een ‘video scaler’. Aangezien de meesten van u nu nog steeds niet zullen weten wat de functie is van zo’n apparaat zal ik dat uitgebreid uitleggen.
Interlaced, progressive, scalen…
De beperkingen van interlaced zijn tegenwoordig niet meer relevant en daarom zijn er sinds kort zogenaamde ‘progressive scan’ DVD-spelers op de markt, die de twee halfbeelden (‘fields’) met de even en oneven beeldlijnen slim weten te combineren tot 1 beeld (‘frame’). Dit noemt men ook wel ‘line-doubling’. De resolutie wordt hiermee niet echt vergroot, hoewel er per verversing van het beeld 2x zoveel beeldlijnen worden geschreven, wat praktisch gezien de resolutie verdubbelt en een trillingsvrijer beeld oplevert. Het progressive scan signaal is alleen beschikbaar via een component uitgang (meestal uitgevoerd als 3x RCA/tulp uitgangen met de aanduiding ‘Y/Pb/Pr’). De benodigde bandbreedte voor het weergavetoestel dient 625 lijnen x 50 Hz = 32 kHz te zijn.
Dat is allemaal mooi, maar geeft een progressive scan speler altijd een beter beeld? Het antwoord is: niet persé… Op normale beeldbuistelevisies zit vaak geen progressive ingang, dus hier kan zo’n speler dus niet eens gebruikt worden. Op vrijwel alle plasma en LCD televisies en LCD/DLP projectoren zit echter een component ingang die ook geschikt is voor progressive scan signalen. Toch geeft een progressive scan speler nog steeds niet in alle gevallen dan een beter beeld… Plasma en LCD televisies en projectoren werken per definitie progressive. Ergens in de keten van beeldweergave moet dus van het interlaced signaal een progressive signaal worden gemaakt. Het is nu de vraag of dit beter gebeurt in de speler of in de weergever. Het is ook mogelijk dit proces plaats te laten vinden in een externe video processor, ofwel ‘line doubler’.
Een ‘line doubler’ is echter nog geen ‘scaler’, aangezien het videosignaal nog steeds zijn standaard resolutie heeft, hoewel het progressive is gemaakt. Omdat moderne displays een veel hogere resolutie hebben dan de resolutie na line-doubling, moet er gerekend (‘gescaled’) worden. Alle digitale weergevers, waaronder alle LCD, DLP en plasma producten hebben zelf ook een scaler ingebouwd, die het aantal pixels/lijnen vergroot naar gelang de resolutie van de gebruikte beeldpanelen. Een externe scaler zoals de Cinemateq kan echter zowel het ‘de-interlacen’ als ‘scalen’ uit handen nemen, met hopelijk een beter beeld. Verder wordt er slim gekeken of het beeld van oorsprong als video, film of iets anders was de beeldbewerking wordt hier dan vervolgens ook op aangepast.
Hoewel de Cinemateq in principe op alle moderne projectoren en plasma/LCD displays kan worden aangesloten, zullen vooral diegenen met wat oudere projectoren (zowel LCD, DLP als CRT) baat hebben bij het gebruik van de picture optimizer.
Algemene beschrijving picture optimizer
Cinemateq maakt de picture optimizer en picture optimizer plus op basis van de ontwikkelingen die een tijd terug door Cinematrix werden gestart met hun PSM-1 (Progressive Scan Module 1). Dit was een kaart die in een DVD-speler werd geplaatst en direct zijn beeldsignaal DIGITAAL aangereikt kreeg van de MPEG2 beelddecoder en zo in staat was verliesvrij het videosignaal te de-interlacen en scalen. De PSM-1 had vele mogelijkheden en vrijwel iedere denkbare resolutie was in te stellen. Een prima product, dat toentertijd vrijwel onverslaanbaar was qua prijs en prestaties, maar niet zonder nadelen was: de beeldkwaliteit liet vooral met PAL wel eens te wensen over. Verder was de unit moeilijk in te stellen, omdat alle instellingen via een PC en beperkt aantal dip-switches moesten worden gedaan en er geen sprake was van een on-screen menu. De PSM-2 zou veel verbeteringen brengen t.o.v. de PSM-1, maar dit product heeft nooit het levenslicht gezien. De Cinemateq producten zijn echter gebaseerd op de technologie van de PSM-2 en zijn gehuisvest in een fraaie kleine moderne behuizing. De picture optimizer plus heeft t.o.v. de standaard uitvoering meer mogelijkheden en een display op de voorzijde van de behuizing. Er wordt een afstandsbediening meegeleverd, die echter niet altijd even handig werkt (sommige knoppen hebben een dubbelfunctie) en ook niet verlicht is. Bediening via het frontpaneel is niet mogelijk. De scaler kan ook worden bediend via RS-232.
Cinemateq picture optimizer plus
In- en uitgangen
Belangrijk bij een apparaat als deze is uiteraard het aantal en de soorten in- en uitgangen. Hier een opsomming van de ingangen: 2x Scart, 2x S-Video, 2x Composite en 2x Component (Y,Pr,Pb). Een dubbele SDI-ingang is te verkrijgen voor meerprijs. Qua uitgangen zijn beschikbaar: RGBHV (VGA) op 5x BNC en mini D-sub15, component (Y,Pb,Pr) en DVI-D. RGB kan worden uitgegeven als RGBHV (H en V sync), RGBs (combined sync) en RGsB (sync on green). Ook is een ‘pass through’ mogelijk van VGA-signalen. De standaard picture optimizer heeft ten opzichte van de ‘plus’ minder ingangen (3, namelijk 1x Scart, 1x S-Video en 1x component) en 1 VGA uitgang (mini D-sub15).
Mogelijkheden
De picture optimizer plus kan in principe iedere resolutie uitgeven tussen 480 en 1200 beeldlijnen, met vrijwel iedere horizontale resolutie. Er zijn namelijk 2 ‘custom’ instellingen aan te maken, maar dat is werk voor specialisten. De meesten zullen genoeg hebben aan de resoluties die standaard in de plus zijn geprogrammeerd, Doubling (480p voor NTSC/576p voor PAL), Tripling (720p/864p), Quadrupling (960p/1152p), SVGA (800x600), XGA (1024x768), SXGA (1280x1024) en UXGA (1600x1200). Naast al deze resoluties kan ook de ‘frame rate’ worden aangepast (deze regelt hoe vaak het beeld wordt ‘ververst’, wat handig kan zijn om flikker te voorkomen bij CRT-apparaten). Voor NTSC is het mogelijk te kiezen uit 60, 90 en 120 Hz en voor PAL uit 50, 75 en 100 Hz. De plus doet ook een 2:2 en 3:2 pulldown voor respectievelijk PAL en NTSC films en heeft een ‘Adaptive Motion Control’ voor video. Verder behoort een adaptief kamfilter, een ruisfilter, tijdbasiscorrectie voor slechte videobronnen zoals VHS en een prima werkende ‘sharpness’ regeling. Uiteraard kunnen ook contrast, brightness, kleur en tint worden bijgeregeld. Bijzonder zijn de gammaregeling (in stapjes van 0,05) en kleurtemperatuurregeling (in stapjes van 250K). Tot slot heeft de scaler de mogelijkheid om de verhouding van het beeld aan te passen, zoals een conversie van non-anamorphic ‘letterboxed’ bronnen naar anamorphic of het weergeven van een 16:9 beeld op een 4:3 paneel. De standaard picture optimizer heeft ongeveer dezelfde mogelijkheden als de ‘plus’, alleen is de hoogste resolutie tripling/XGA (720p, 1024x768) en zijn er geen gamma en kleurtemperatuurregelingen. Ook heeft de plus als extra een backlight LCD-display op de voorzijde.
Bij beide scalers wordt een afstandsbediening meegeleverd die helaas niet verlicht is en door zijn dubbelfunctie op een aantal toetsen wat onhandig kan werken. De on screen menu’s zijn duidelijk en eenvoudig te begrijpen. Bij de units wordt een externe universele 110/230V voeding geleverd.
Technische prestaties
Ik heb de scaler behoorlijk op de proef gesteld met diverse ‘moeilijke’ titels. Testapparatuur was mijn Sony DVP-S7700 DVD-speler op mijn Barco Cine 8 CRT-projector. De scaler werd ingesteld op ‘quadrupling’, wat resulteert in een resolutie van 720x960p, een prima resolutie voor de gebruikte projector. Zowel de composite, S-Video als component ingang werd getest.
Begonnen werd met diverse testpatronen van de ‘AVIA’ DVD. Het 200TVL resolutiepatroon laat altijd goed zien hoe goed een scaler of DVD-speler in staat is de volledige resolutie van DVD weer te kunnen geven. In dit geval viel het resultaat iets tegen: op de component ingang en in zijn geheel gezien was het beeld weliswaar vrij van moirée en line-straddle, maar het 6,75 MHz testpatroon werd behoorlijk soft en onduidelijk weergegeven. Ik heb dit beter gezien. In de praktijk zal dit betekenen dat de kleinste details in het beeld iets minder scherp worden weergegeven dan mogelijk is. De composite ingang laat op dit zwart-wit patroon veel moirée en ‘regenboogkleuren’ zien, hetgeen wijst op een kamfilter dat niet geweldig zijn werk doet. Bij instellen van contrast en brightness blijkt dat zelfs op de laagste contrast-stand van de scaler het wit wordt afgekapt boven een bepaald niveau ( ‘white clipping’). Dit zal betekenen dat wit-detail weg kan vallen. Ook is het beeld uit de scaler niet diep zwart bij de laagst toelaatbare brightness-instelling (daarbeneden valt zwart-detail weg). Het weergeven van testpatronen zegt niet altijd alles over de werkelijke beeldkwaliteit (wel veel), dus wordt er begonnen met het kijken naar normale DVD-beelden. De genoemde nadelen in de resolutiepatronen zouden wel eens opgelost kunnen zijn door de scaler te voeden met digitale videosignalen, maar dit heb ik helaas niet kunnen testen.
Cinemateq picture optimizer plus
Subjectieve prestaties
Wordt er naar goede kwaliteit transfers gekeken (Hollow Man, Fifth Element) is het beeld op zich fraai, met vooral prima kleurovergangen en een zeer mooie subjectieve diepte-indruk in het beeld. Ook is het beeld, ondanks de eerdere meting, behoorlijk scherp te noemen.
Bekeken op de RGBHV uitgang, valt op dat het niveau van het uitgestuurde beeld een beetje laag is (omdat ik tegen het clippende wit het contrast van de scaler laag moest zetten). Hierdoor heeft het beeld niet de ‘punch’ en dynamiek die ik zou willen in combinatie met een CRT-projector. Met andere projectoren, plasma of LCD is dit een minder groot probleem. Waar de Cinematrix PSM-1 (waarvan de Cinemateq een doorontwikkeling is) nogal eens behoorlijk wat beeldfoutjes kon hebben (vooral op PAL-gebied), heeft de picture optimizer deze een stuk minder, hoewel PAL videoregistraties nog steeds een probleem vormen, wat zich uit in staircasing. Met filmmateriaal doet de scaler prima zijn werk, hoewel de hooibergen en daken van het begin van Star Trek Insurrection niet zo rustig worden weergegeven als met Faroudja DCDi of Silicon Image SI504 de-interlacing.
De ‘Montage of Images’ op de originele Video Essentials laat precies zien wat er fout kan gaan in een scaler. Zo worden de wapperende vlag en de op en neer bewegende bevroren tak niet volledig zonder kartels weergegeven, hoewel ik weet dat dat mogelijk is (met DCDi bijvoorbeeld). Snelle bewegingen zijn moeilijk voor veel scalers, zo ook de Cinemateq. Zo is er wat meer ‘judder’ te zien in NTSC pans van links naar rechts.
Gebruik ik LaserDisc als bron, dan zie ik de beeldfoutjes (vooral staircasing en line twitter) wat toenemen. Het beeld is wat mat, door de nog wat lagere output van LD t.o.v. DVD. Al met al niet meer dan een bevredigend resultaat met LD.
Conclusie
Deze scaler is zeker interessant voor de mensen met wat oudere projectoren (zowel DLP, LCD als CRT) of plasma/LCD televisies van de eerste of tweede generatie. Alle producten met Faroudja DCDi zullen echter weinig baat hebben bij de Cinemateq.
De prijs van de Cinemateq is fair en het uiterlijk, gebruiksgemak en mogelijkheden zijn behoorlijk indrukwekkend en compleet. Minpuntjes zijn de afval van het frequentiebereik van de scaler en zijn moeite met zeer moeilijk of slechter beeldmateriaal. Voedt de scaler met een goede bron en dito transfer en geniet van de mooie subjectieve beelddiepte, het scherpe beeld en de uitstekende kleurscheiding.
Prijzen:
picture optimizer: 895 euro
picture optimizer plus: 1895 euro
picture optimizer plus met SDI: 2.695 euro
SDI Upgrade Kit (zonder installatie) voor de picture optimizer plus: 795 euro
Zilverkleurige frontplaat+cover voor de picture optimizer plus 129 euro
Importeur:
VariTech
Prunuslaan 52
6921 EM DUIVEN
Tel. 0316 - 540522
Fax. 0316 - 540527
E-mail: info@varitech.nl
Internet: http://www.varitech.nl