Velodyne SPL 1200 Ultra subwoofer

In 2008 heb ik met plezier twee Velodyne subwoofers aan de tand gevoeld. Op het kleinste model, uit de SPL serie R, had ik enige kritiek, die voornamelijk te maken had met de user interface. Deze bestaat uit het tellen, hoeveel keer een LED oplicht om zo te weten komen, welke stand ik selecteer. De sub werkte correct en ik beleefde er veel plezier aan, maar ik heb nooit kunnen wennen aan de wijze van instellen.

Misschien was dat onbedoeld de reden dat ik de kleine sub niet aansloot in een zeer kostbare installatie en alleen liet werken in een bescheidener opstelling. Het kon evengoed te maken hebben met de geweldige kwaliteit van de grote, veel duurdere broer. Ieder apparaat in zijn eigen waarde laten en geen appels met peren vergelijken. Inmiddels heeft Velodyne een upgrade gedaan van de SPL serie R naar de SPL Ultra, en is mijn grote set “een beetje anders”. Reden genoeg voor een hernieuwde korte kennismaking met het merk, als toevoeging aan de eerdere recensie die te vinden is op deze website.

De SPL 1200 Ultra meet 39 x 38 x 41 cm en is daarmee bescheiden van afmeting. Met de stekkers aangesloten hoeft u slechts rekening houden met een diepte van minder dan 50 cm. Het is een gesloten behuizing, die naar achteren taps toeloopt, wat mooi aansluit bij veel moderne speakers, waaronder types van Dali, Focal of Sonus Faber. De kast is afgewerkt in hoogglans zwart of kersen houtfineer.

De motor wordt gevormd door een 12 inch woofer, die achter zich een versterker heeft van 1200 Watt continu, met een piekvermogen van 2400 Watt. De versterker is van signaal te voorzien via een luidsprekeraansluiting of via een lijningang. De woofer heeft een uitgang voor satellietsystemen. In de kast vinden we bovendien een equalizer om de woofer aan te passen aan de luisterruimte. Dat gaat heel eenvoudig. De meegeleverde meetmicrofoon stelt u op, waar uw favoriete luisterplek is. U sluit hem aan op de subwoofer. Op de eveneens meegeleverde afstandsbediening kiest u voor EQ en de woofer gaat nu bastonen uitsturen, meten wat de frequentierespons is en zichzelf in luttele seconden instellen op de luisterruimte. Daarmee worden boembas, staande golven en andere nare verschijnselen voorkomen.

Nog meer inregelen

Met de afstandsbediening is meer te regelen. Het volume van de sub, de fase (0, 90, 180, 270 graden), een nachtstand, mute, dimmen van de display en u kunt kiezen uit vier voorgeprogrammeerde standen: Movies, Rock, Jazz-Classical, Games. Wie nu denkt dat de Velodyne SPL 1200 Ultra niet serieus genomen moet worden voor muziek, vanwege de film- en games-stand, zit er naast. In de stand Jazz-Classical is de sub volkomen neutraal.

In de andere standen versterkt hij bepaalde frequenties en zet hij het volume hoger. Enige andere kenmerken/specificaties zijn: instelbare kantelfrequentie tussen 40 en 120 Hz, met een afval van 12 dB tot 24 dB/octaaf. Het gewicht is 22 kilo en het bereik tussen +/- 3 dB loopt van 22 tot 120 Hz. Het hoogdoorlaatfilter werkt vanaf 80 Hz met een helling van 6 dB/octaaf. De SPL serie Ultra bestaat uit drie types: 800, 1000 en 1200. De twee grootste types zijn magnetisch afgeschermd. Nieuw op de Ultra serie is een twee digit display, die laat zien wat de volumestand is, of wat u zojuist hebt gekozen via de afstandbediening. Permanent of in scrollende tekst. Dat is een hele verbetering ten opzichte van de serie R. Tot slot is er een uitschakelbare automaat die de sub tot leven wekt zodra een muzieksignaal wordt aangeboden.

De sub kreeg tot taak, het beperkte lagetonenbereik van een set Focal Diablo Utopia III luidsprekers naar onderen uit te breiden. Een eerdere poging met een ander merk sub ging totaal de mist in, de Focals begonnen te kleuren en de vaart verdween uit de muziek. Toch wilde ik die lage tonen wel hebben, immers ik ben lang gewend geweest aan grote luidsprekers, met twee woofers per kast plus een losse subwoofer. Dat de nieuwe monitoren op elk gebied beter presteren dan de grote kasten, behalve onder de 60 Hz, heeft me doen besluiten afscheid te nemen van de grote kasten, maar al snel miste ik de diepere regionen.

Met een (te) eenvoudige decibelmeter en een test cd, waarop roze ruis staat, gecentreerd rond 1/3 octaaf tonen van 25, 31, 40, 50, 63, 80 Hz etc., kon ik vrij betrouwbaar meten wat de sub staat te doen en wat de Focals alleen presteren. De Focals leveren bij 31 Hz geen noemenswaardige output. Bij 40 Hz zitten ze op 63 dB gemeten akoestische output. Bij 50 Hz is de output nauwelijks toegenomen, pas bij 63 en 80 Hz leveren ze in deze stand 75 en 79 dB aan lawaai. 80 Hz is het punt waar de ruimte zich laat gelden. Zodra de Velodyne erbij komt, die ik instel op 50 Hz als kantelfrequentie en aanpas op het totaalvolume, zien de waarden er ineens anders uit. Bij 31 Hz zit ik nu al op 61 dB, bij 40 en 50 Hz op 72/73 dB. Terwijl ik bij 63 Hz 76 dB meet, slechts 1 dB meer dan wat de Focals alleen doen. Bij 80 Hz is de invloed van de Velodyne al niet meer te merken. De voorzichtige conclusie die hieruit valt te trekken is:

Vanaf ongeveer 40 Hz is er een volwaardige weergave, terwijl dat met alleen de Focals pas bij 63 Hz het geval is. De Velodyne kapt zó scherp af, dat zijn invloed al rond 63 Hz afneemt. Ik noem de conclusie voorzichtig, omdat ik moet afgaan op een eenvoudige decibelmeter, die geen volledige spectrum-analyse kan geven. Ik moet op het oog de meting interpoleren. Duidelijk is wel, dat de subwoofer tussen 31 Hz en 63 Hz keurig de Focals aanvult.

Adembenemend mooi

Wat doet dat met het totaalresultaat van de weergave, is een terechte vraag. In de eerste plaats hoor ik weer de lage tonen die aanwezig zijn in de muziek. Afkomstig van bas, cello, slagwerk enzovoort. Dat is fijn, want die maken wezenlijk onderdeel uit van het bereik van de instrumenten. Nog belangrijker is wellicht, wat de sub toevoegt aan het gehele frequentiespectrum. Stemmen die voller zijn, meer menselijk, met meer “lucht in de longen”. De weergave komt beter los van de luidsprekers en heeft in de drie dimensies een toename in ruimte.

Instrumenten komen beter tot hun recht. Een vleugel krijgt naast de snaren ook een veel grotere kast, een cello of bas komt tot leven, een drum klinkt door en sterft langzamer uit. Om dat te beluisteren gebruikte ik een variëteit aan muziek, van de cello van Pieter Wispelwey, via de stem van Holly Cole, de vleugel in concerten van Mozart, de jazz van Jacintha tot aan de onaardse muziek van Dead Can Dance. Met alles wat daar tussen zit. Een voorbeeld: Nynke Laverman heeft een geweldige cd volgezongen met fado, in het Fries. Die cd is hard opgenomen en neigt naar een veel te helder geluid. Met alleen de Focals zet je die cd af, met de Focals en de Velodyne luister je ernaar. Dat is geen tekortkoming van de Focals, het is de cd die geen correcte balans heeft. Een ander voorbeeld. Rachelle Ferrell op First instrument gaat met Prayers Dance van "heel erg goed" naar "adembenemend". Echt adembenemend mooi in mijn oren. Zo zijn er legio voorbeelden aan te dragen.

De SPL 1200 Ultra subwoofer van Velodyne is nog steeds geen Digital Drive systeem van hetzelfde merk. Hij kost ook maar de helft van een DD. Wat is de SPL 1200 Ultra wèl? Een erg goede, compacte, vervormingvrije, zichzelf instellende subwoofer van hoge kwaliteit. Ik ervaar duidelijk vooruitgang ten opzichte van de eerdere SPL serie R, in de weergave, in de bediening en qua uiterlijk. Wie net zo min als ik tot het uiterste wil of kan gaan in kosten en weergavekwaliteit, maar toch op zoek is naar een erg goede subwoofer, die zich eenvoudig, snel en correct laat instellen, zal verbaasd zijn over wat een Velodyne in deze prijsklasse weet te bieden.

Hard hoeft hij niet te staan om bij te dragen. Hij behoort zo te staan ingesteld dat hij niet opvalt, dat u hem pas mist als hij uitstaat. Dan mist u hem ook heel erg. De standen Rock en Movies zijn voor mij leuke extra’s, ze geven een extra dimensie. Met film of met rock kan de weergave ongenadig hard en explosief zijn. De instelling met de afstandbediening en de display wil je nooit meer kwijt. De Velodyne SPL 1200 Ultra sluit qua uiterlijk heel fraai aan op mijn hoogwaardige luidsprekers, veel belangrijker nog, hij maakt er een schier onverslaanbaar high end monitorsysteem van. Voor een relatief bescheiden extra bedrag. Om in moderne termen te blijven: “Vet aanbevolen voor gortdroge, boemvrije, diepe bas”.

Aanvullende informatie:

Prijs: 1690 euro
Importeur: Beter Beeld & Geluid, Hilversum