Klipsch KF-28 vloerstaande luidspreker
Zegt er iemand "Klipsch", dan zeg ik: "Hoornluidspreker". De naam Klipsch staat namelijk min of meer synoniem voor dit luidsprekerprincipe.
Ondanks dat oprichter Paul Klipsch niet de bedenker is van het hoornprincipe, heeft hij wel een grote bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van deze techniek. Het merendeel van de ontwerpen van zijn hand maakt dan ook volledig of gedeeltelijk gebruik van een hoorn.
Zijn meest beroemde ontwerp is een volledig hoornontwerp en heeft de toepasselijke naam Klipschorn. Dit model ontwierp Klipsch reeds in 1943, en in 1947 verwierf hij er zelfs een patent voor.
In 2002 overleed Paul Klipsch op 98-jarige leeftijd. Hij had 23 octrooien op zijn naam staan, binnen de akoestiek, de ballistiek en de geofysica.
Hoornluidsprekers
De werking van een hoorn is heel simpel. Zodra je tijdens het roepen even je handen rond je mond vouwt, maak je in feite al een soort hoorn. De toetervorm van een hoorn zorgt voor een versterking van het geluid. Tegelijkertijd wordt het geluid ook meer gebundeld. De hoorn voor een luidspreker is in feite een akoestische versterker en werd als zodanig al gebruikt bij oude koffergrammofoons. In de tijd dat het creëren van elektrisch vermogen zeer moeilijk was, was het gebruik van een hoornluidspreker een handige manier om een hoger luidheidniveau te produceren.
Tegenwoordig is het creëren van veel elektrisch vermogen allang niet meer zo ingewikkeld en is de noodzaak van akoestische versterking dus ook minder relevant. Het belang van hoorns is daarmee echter niet afgenomen. Lage tonen hoorns, zoals in de Klipschorn, zie je in de hifi maar zelden - maar binnen de PA-wereld worden midden en lage tonen hoorns nog veel gebruikt. In de hifi-wereld is het gebruik van een hoorn voor een tweeter bovendien nog steeds een veel geziene techniek.
Klipsch Icon
Voor Klipsch is het allemaal begonnen met de Klipschornm maar sindsdien is het bedrijf uitgegroeid tot een grote luidsprekerfabrikant met een breed programma. Het hoornprincipe zie je nog steeds in veel modellen terug zoals ook in de Icon-serie.
De Icon-serie bevat verschillende modellen zoals een compleet home cinema systeem, een soundbar, maar ook een gewone klassiek gevormde boekenplankspeaker en twee vloerstaande modellen. De KF-28 is de grootste van deze twee vloerstaanders.
Icon KF-28
De KF-28 is meer dan 1 meter hoog (hxbxd: 1100x241x406mm) en weegt bijna 27 kilo. De luidspreker is een 2-weg basreflex systeem en is uitgerust met een 1 inch aluminium tweeter en twee 8 inch grafiet membraan woofers. De woofers worden volledig parallel aangestuurd en het cross-over punt tussen de woofers en de tweeter ligt op 1800 Hz. De 1 inch tweeter is geconfigureerd als een compression driver en is voorzien van een zogenaamde 90°x90° Tractrix hoorn. Het principe van een Tractrix hoorn is vergelijkbaar met dat van een klassieke exponentiële hoorn. De Tractrix variant heeft een bredere afstraling wat vooral bij hifi luidsprekers heel interessant is.
Een essentiële eigenschap van een hoorn is de akoestische versterking en die eigenschap zie je terug in het rendement van de luidspreker. De KF-28 heeft een rendement van 98dB/w/m. Dat cijfer geeft het luidheidsniveau aan dat de KF-28 kan produceren op 1 meter afstand zodra je hem met 1W elektrisch vermogen aanstuurt. Een waarde van 98dB is hoog en geeft aan dat je reeds met een heel klein versterkertje een hoog audiovolume kunt creëren. Een zware versterker heeft de KF-28 niet nodig, hoewel hij dat vanuit elektrisch oogpunt overigens wel kan hebben. Zo'n hoog rendement is heel gunstig omdat de versterker relatief weinig werk hoeft te verrichten en dat hoor je doorgaans terug in een heel soepel, dynamisch en makkelijk geluid.
De basreflex poort van de KF-28 zit aan de voorzijde en dat is gunstig als de luidspreker in de buurt van een wand geplaatst moet worden. De vormgeving van de KF-28 is verder vrij klassiek en simpel. De hoeken van de MDF behuizing zijn niet afgerond en dat is jammer in verband met diffractie. De luidspreker is verder afgewerkt met een vrij saaie zwarte houtnerf vinyl. Aan de onderzijde staat de luidspreker op kleine uitstekende pootjes. Deze leveren overigens verder geen bijdrage aan het gedrag van de luidspreker.
Weergave
Klipsch luidsprekers hebben doorgaans een hoog rendement en bij de KF-28 gaat die regel weer volledig op. De luidspreker bouwt heel makkelijk een groots geluidsbeeld op en reeds met een kleine draai aan de volumeknop raakt de kamer volledig gevuld met geluid. Ik heb voor de goede orde een aantal versterkers geprobeerd, inclusief een kleine triode-buizenversterker. De KF-28 blijkt wat betreft versterkers absoluut niet kritisch.
Wat je in combinatie met alle versterkers creëert, is een heel dynamisch geluidsbeeld. Spetterende blazerssecties worden zonder enige moeite op volle oorlogssterkte de kamer ingeblazen. Met de KF-28 krijg je al heel snel het gevoel alsof Chet Baker of Miles Davis recht voor je neus staat. Het 'erbij gevoel' is met deze luidspreker heel sterk en is uiteraard vooral bij live opnames erg leuk. De live-registratie van een concert van Bootsy Collins 'Keepin' Dah Funk Alive' is geen geweldig mooi opgenomen plaat, maar met deze luidspreker komt hij toch wel weer erg goed uit de verf.
De luidspreker kan door het hoge rendement zonder moeite heel hard spelen. Het geluid is ondanks het niveau echter heel soepel en makkelijk waardoor het ook op hoge volumes niet direct vermoeiend wordt. In het laag is de KF-28 stevig en ietwat aan de zware kant, maar het geheel staat toch redelijk goed in verhouding. Speel je doorgaans niet zo luid, dan is de KF-28 een minder geschikte partner. Op lage niveaus komt het geluid namelijk wat minder makkelijk los en trekt het geluidsbeeld meer naar de speakers. In combinatie met mijn triode buizentrap (max. 18W) is dat effect wat minder, maar nog steeds aanwezig. De KF-28 is echt een luidspreker die je de ruimte moet geven maar dan geeft hij je ook wel het gevoel dat je erbij bent.
Conclusie
Van hoornluidsprekers is bekend dat ze heel dynamisch zijn en dat is bij de KF-28 dus absoluut het geval. Een typerende hoorneigenschap is de bundeling van het geluid. De Tractrix hoorn specificeert een grote spreidingshoek en die blijkt in de praktijk te werken. De typische hoornbundeling is in de KF-28 niet echt een probleem.
Een andere typerende eigenschap van een hoorn is het soms nasale gedrag in het middengebied van de weergave. Die eigenschap hoorde je vroeger inderdaad vaak terug bij hoornluidsprekers. Bij de KF-28 is dit echter geen punt van orde.
Conclusie
Een hoornluidspreker als de KF-28 kan hard en dat is mede het gevolg van het hoge rendement van maar liefst 98dB. Door dat geweldig rendement speelt de KF-28 heel dynamisch en geeft hij je ook het gevoel dat je echt bij het concert zit. Houd je van live-muziek dan is deze luidspreker zeker de moeite waard om eens te proberen. Ben je meer een type van in de studio opgenomen muziek dan is de KF-28 nog steeds interessant. Hij kan je namelijk ook de indruk geven dat je erbij was in de studio. Dat is misschien wel minstens zo leuk.
HiFi.nl plus- en minpunten
+ Hoog rendement
+ Dynamische weergave
- Ietwat saaie vormgeving
Adviesprijs: € 399,- per stuk
Aanvullende informatie:
Importeur: Mika Distribution (NL) en Audioscape (BE)
En kijk hier voor een overzicht van de dealers.