Review: Totem Tribe III & Sub

Sinds we de Tribe V op ISE gedemonstreerd kregen, hebben we deze bijzondere muurspeakers naar onze testruimte willen krijgen. Tijd om de iets compacter Tribe IIIÕs te testen, in combinatie met een huiskamervriendelijke sub.

Het heerlijke aan de hifi-wereld is dat er nog plaats is voor merken die de zaken anders aanpakken. Dat is zeker niet het geval in alle industrie‘n. Totem Acoustics is er een mooi voorbeeld van wat nog kan in hifi. Het merk heeft speakers in zijn assortiment die serieus afwijken van wat de norm heet te zijn. Zoals de Tribe-reeks, waarvan we hier het hoger middenmodel bekijken. Het zijn speakers gemaakt om op te hangen en uitgerust met full-range drivers Žn geen woofer-crossover bezitten.

Verrassende impact

EŽn van de Ôperks of the jobÕ van het testen van AV-materiaal is dat je regelmatig demoÕs bijwoont die al dan niet indruk maken. Soms is de demoruimte ver van optimaal en klinkt het ondanks de beste inspanningen van de merkvertegenwoordiger gewoon niet zo fantastisch. Vooral op beurzen heb je af en toe medelijden met de mensen die demoÕs moeten geven in rammelende demokamers. Het zijn proÕs, dus je weet dat zij weten dat het niet goed zit.

De ervaring met Totem is echter anders. Toen we in februari op de ISE-beurs de compleet open stand van importeur Joenit betraden, samen met een aantal HiFi.nl- en FWD-lezers, vreesden we al het ergste. Met snel-snel muren en een plafond dat tien meter plus hoger lag, kon het niet goed komen. Maar hallo: toen Totem-oprichter Vince Bruzzese wat muziek speelde via de Tribe V met bijhorende subwoofer stond bijna iedereen in het gezelschap paf. Zelfs in die rumoerige omgeving viel het meteen op dat uit de smalle muurgemonteerde speakers er een open en dynamisch geluid rolde. En krachtig dat het klonk. Door omstandigheden duurde het tot het najaar eer we een set Tribe-speakers naar ons testruimte konden brengen. Omdat de Tribe V behoorlijk premium is (kostprijs: 3.500 euro/stuk) werd er geopteerd voor Tribe III-speakers. Aan 2.200 euro per stuk niet bepaald budget, maar iets haalbaarder. De Tribe III-speakers duiken tot 40 Hz, maar rollen toch wel af in de lagere frequenties. Zeker voor gebruik in een setting rond een tv voeg je er best de Tribe Sub bij. Ook dat is een heel bijzonder ding.

Mooi aan de muur

Een Tribe III is gemaakt om op de muur te hangen. Dat is een manier van opstellen dat relatief weinig wordt toegepast. De meeste hifi-liefhebbers opteren voor losse speakers, anderen gaan voor inbouw. Die laatste optie wordt overigens populairder en we zien daar ook steeds vaker audiofielere opties verschijnen, onder meer bij KEF en DALI. Maar opbouw is niet totaal onbekend en heeft toch ook zijn voordelen. DALIÕs Rubicon LCR blijft een van onze favoriete speakers en is eveneens ontworpen om op de muur te plaatsen.

In een zekere zin verenigen on-wall speakers de voordelen van inbouw met die van losse speakers. Je moet niet de muur breken om ze te plaatsen, maar je hebt wel het voordeel dat ze door de plaatsing tegen een muur weinig last hebben van weerkaatsing van achterwaarts gereflecteerde geluidsgolven. Muurplaatsing is ook netter dan losse speakers, zeker in een thuisbioscoop waar vijf of meer luidsprekers veel ruimte veronderstellen. Je moet immers losse speakers een zekere afstand van de muur cadeau geven, waardoor je weer dichter bij de luisterpositie komt. Wat muurspeakers niet hebben, is veel volume. Je kunt niet zomaar de behuizing van een losse speaker nemen en die aan de muur hangen. Dat oogt lelijk en dan zit het zwaartepunt verder van de muur, met alle ophanguitdagingen die daar uit volgen. De Tribe III is met zijn 15 cm echter wel hŽŽl dun. Als we hem naast onze Samsung 55-incher hangen (die gemonteerd is op een kantelbare en dus bredere beugel) komt de voorzijde van de speaker gelijk met het tv-scherm. Dat ziet er wel mooi uit.

Over mooi gesproken: de Tribe-speakers zijn in verschillende afwerkingen beschikbaar. Zwart en wit kun je zowel in een satijn- als glazende designafwerking krijgen, en dan is er nog die knalrode editie voor extravagante types. De Tribe-speakers kunnen zowel verticaal als horizontaal geplaatst worden, dankzij de ingenieuze houder die je op de muur vast maakt. De speakers schuif je dan op dit hulpstuk. Je kunt dus ook met Tribe III-speakers een surroundopstelling bouwen waarbij een horizontaal geplaatste Tribe de rol van centerspeaker opneemt.

Stevige magneet

Dat de Tribe III-speaker zo dun blijven, is te danken aan de innovatieve Torrent-woofer. De speaker heeft er zo twee, ŽŽn boven en ŽŽn onder de centraal geplaatste tweeter. Door gebruik van een zeer krachtige magneet is het magneetgedeelte relatief klein gebleven, waardoor de voice-coil een grote heen-weer bewegingsvrijheid etaleert. Dat zou de woofer wollig en traag kunnen maken, maar omdat de magneet een sterk magnetisch veld opwekt reageert de speaker toch heel lineair. Dat die magneet bijzonder is merk je ook wel als je een losse Torrent-woofer in handen krijgt. Het weegt heel wat meer een doorsnee driver. Vanwege dit en omdat de Torrent-woofer ontworpen is om zonder cross-over te werken, vindt Bruzzese dat je zijn uitvinding geen driver maar wel een transducer moet noemen.

In bijna alle luidsprekers zijn cross-overs voorzien die het inkomende signaal opsplitsen zodat de tweeters enkel hoge frequenties, de midrangers enkel de middenfrequenties en de woofers en het (midden) laag ontvangen. Zo werken die verschillende drivers effici‘nter. Ze spelen enkel af waarvoor ze ontworpen werden. Maar cross-overs hebben ook hun nadelen. Een goede cross-over bouwen is niet eenvoudig. Het is een onderdeel dat dikwijls onderbelicht blijft, maar vaak is een betere cross-over net het kenmerk van betere luidsprekers. De man achter Totem is vooral tegen crossovers vanwege faseproblemen aan de luisterpositie, waarbij het stukje geluid van ŽŽn driver niet op hetzelfde moment arriveert als de frequenties van een andere driver. De verschillen zijn nooit gigantisch groot, maar kunnen er wel zorgen dat muziek niet strak klinkt en filmsoundtracks hun edge verliezen.

Review: Totem Tribe III & Sub

Wat een gekke sub

Wie de recensie van de Teufel LT5-set las, vermoed wellicht dat bij deze Tribe III-speakers een immense subwoofer past. Ter compensatie van die slanke speakers heb je een dikke sub nodig, toch? Maar de Tribe Sub is allesbehalve groot. Het is zelfs een vrij apart model die je ongeveer in elke opstelling mogelijk kunt toepassen. De behuizing is nog geen 10 cm dik en kan rechtop staan met de meegeleverde standaard, aan de muur hangen of onder een zetel worden geschoven. De achterkant wordt dan de onderkant, wat geen probleem is omdat Totem de nodige voetjes voorzien heeft. De Sub bevat twee 8 woofers met een frequentiebereik van 26 tot 200 Hz. Tijdens onze tests hadden we wel de neiging de cross-over nog wat lager in te stellen. Wij stelden de Sub rechtopstaand op, weg van een muur.

De meeste subwoofers hebben het actieve gedeelte mee in de behuizing steken. Maar Totem kiest ervoor alle elektronica onder te brengen in een aparte Tribesubwooferversterker op hifi-componentformaat. Hij kan ook in een rack passen. Zo blijft de Sub zelf uiteraard dunner. Een ander voordeel is dat je dan heel gemakkelijk kunt spelen met de instellingen zoals de levels, via de grote draaiknoppen vooraan. De versterker heeft een vermogen van 500 watt, genoeg om desgewenst twee Tribe Subs aan te sturen.

Cinema kan ook in 2.1

Als je een beetje filmfanaat bent, dan droom je van een surroundopstelling. Misschien wel van een 7.2.4-configuratie, met die hoogtekanalen voor Dolby Atmos en DTS:X en twee subs voor een ultrastrak resultaat. Maar wat deze test ook aan ons weer aantoonde, is dat je met een 2.1-opstelling ook best wat plezier kunt beleven. Je verliest wel het gevoel omhuld te zijn door geluid, maar de brede uitstraling van de Tribe IIIÕs en de verrassende krachtige Sub dompelt je toch onder in films. Vooropgesteld dat je de twee Tribes op gelijke afstand van het scherm zet en de receiver goed instelt, mis je door die uitstraling niet meteen een centerspeaker. We moeten toegeven dat we als surroundfans toch best onder de indruk zijn van deze 2.1-opstelling.

Helaas voor de buren hadden we bij het bekijken van ÔThe Dark KnightÕ (via Dolby Digital 5.1, door een Denon AVR-X6300H naar 2.1 teruggebracht) wel de neiging om het volume hoger te zetten. Daardoor dat deze Christopher Nolan-film ons af en toe uit ons vel doet springen, bijvoorbeeld als openbare aanklager Harvey Dent geconfronteerd wordt met een grapje van de Joker, in de vorm van een Batman-kloon die voor zijn raam bengelt. Het klinkt ook extreem machtig, met dank aan die Sub, als rond 1:15 de Joker een politietransport probeert te onderscheppen en Batman met zijn Batmobile tussenkomt. Ook als het wat subtieler moet zijn, zoals de aanvang van ÔWar HorseÕ, laten de TribeÕs zich van hun beste kant tonen. Dialogen zijn helder en goed onderscheiden van de instrumentale soundtrack in de achtergrond. In de dramatische ploegscne begint het te regenen en hoor je die regendruppels druppelen. Wederom, dit is 2.1 en toch vrij ruimtelijk.

Als we luisteren van ÔAinÕt it a sinÕ van Charles Bradley via Tidal op de HEOS-functie van de Denon komt de stem van de croner helemaal los van de speakers. Het is echt genieten van hoe de Tribe III-speakers in een hele brede zone weten te bekoren, niet enkel in een kleine sweet spot. Dit nummer blijft lekker funky en speels op de Totem-speakers. Als we blijven hangen bij onze vertrouwde afspeellijst, waar Daft Punk altijd in aanwezig is, dan stellen we ook weer de strakke bas op prijs die uit die dubbele Sub rolt. Een must toch als je een aantal Tribe IIIÕs opstelt, lijkt het ons. Het handgeklap in het begin van Sun RaÕs ÔKingdom of NotÕ klinkt alsof het van achteraan het podium komt, zoals het hoort. Dit jazznummer klinkt heerlijk live hier.

Zeker bij het beluisteren van muziek is het wel duidelijk dat je de tijd moet nemen om de Sub goed te plaatsen en af te regelen. Door zijn flexibiliteit heb je de neiging wat minder na te denken over waar je hem juist zet, maar dat is geen goed idee.

Conclusie

De Tribe III met bijhorende subwoofer moet je zeker eens bekijken als je een luisterruimte of thuisbioscoop wil uitrusten met goed geluid, verpakt op een handige wijze. Muurspeakers zijn doorgaans niet het eerste waar veel AV-liefhebbers meteen aan denken, maar dat is eigenlijk wel spijtig. De Totem-speakers bewijzen dat muurmontage en een compacte bouw samen iets heel fijn kunnen opleveren. Zelfs in een 2.1-opstellling klinken ze heel goed, zeker bij films, terwijl de speakers en de sub behoorlijk onopvallend en compact zijn. Verbazend wat uit deze dingen komt.