Review: Mirror Image Sapphire-stereobuizeneindversterker

Mirror Image is het eigen elektronicamerk van de befaamde Nederlandse audio-ontwerper Rick Paap. Een persoon die velen misschien beter kennen als de geestelijk vader van de bekende Master-luidsprekers en inmiddels al 25 jaar lang het Nederlandse audiolandschap met uitmuntend goed klinkende ontwerpen heeft weten te verrijken.

De Aemulus-buizenvoorversterker beet een jaar geleden als eerste Mirror Image-ontwerp het spits af en hoe! Vooral de bijna achteloze wijze waarop deze minimalistische voorversterker in korte tijd verschillende (veel) hoger geprijsde concurrenten wist te verschalken, maakte diepe indruk. Bijna simultaan met de ontwikkeling van deze voorversterker, liep op dat moment ook in het diepste geheim een gloednieuwe stereo-eindversterker van referentiekwaliteit mee. Een ontwerp van werkelijk reusachtige afmetingen waarbij de vermogenstransistoren van de voorgaande Mirror Image-eindversterkers, plaats moesten maken voor een hele reeks aan warmbloedige eindbuizen! 

Vind u het tegenwoordig ook zo storend dat eigenlijk te veel recent uitgebrachte audiocomponenten de muzikale beleving van een borrelnootje lijken te hebben? Een soort van muzikale uniseks eenheidsworst die vormloos, inspiratieloos en kleurloos het aanbod lijkt te dicteren. Vooral voor de naar eigen identiteit en eigenheid snakkende muziekconsument, is onze hobby door dit gebrek aan onderscheid inmiddels al een heel stuk minder leuk en interessant geworden. Als ik dit voor mijzelf eens probeer te analyseren heeft het met de volgende zaken te maken:

1) De industrie schenkt steeds meer aandacht aan zaken als comfort, bedieningsgemak en vormgeving, terwijl aan de andere kant de weergavekwaliteit inmiddels naar het tweede plan is verwezen.

2) Het leeuwendeel van het ontwerpproces vindt plaats met behulp van computers (multiphysics ontwerpsoftware). Daarbij worden er door toenemende tijds- en financiële druk (investeerders en aandeelhouders), steeds minder of soms zelfs helemaal geen(!) tussentijdse 'luisterfasen' meer ingebouwd. Gevolg is producten die steeds meer louter technisch zijn georiënteerd en gehoormatig ongeacht het merk meer op elkaar zijn gaan lijken.

3) De tijdspanne waarin een product actueel is wordt met het jaar korter. Met als negatief gevolg dat ook de beschikbare tijd voor het ontwikkeltraject bedoeld voor verbeteringen of veranderingen, verder in de knel komt. Door deze vervelende commerciële spiraal krijgen consumenten die hier gevoelig voor zijn, een toenemend gevoel om bijna continu met ‘achterhaalde’ spullen te spelen.

Aan bovenstaande cyclus kunt u behalve met uw bestaande spullen stug doorspelen, zelf helaas maar bar weinig doen. Maar wel is het goed om te weten dat er ook nog steeds fabrikanten bestaan die wel gewoon in één keer hun werk honderd procent goed willen doen. Bedrijven die graag willen dat u tien jaar of zelfs nog langer met hun producten kunt spelen en daarbij door hun consistente werkwijze een grotere eigenheid aan hun producten mee kunnen geven. Ook Rick Paap van de Mirror Image elektronica- en Master-luidsprekerlijn is zo’n persoon en ook nog eens één met de bekende gouden oren en een geheel eigen kijk op de materie.

Mirror Image

Naast het produceren van zijn twee eigen bijzondere merken, verdient Rick verder zijn boterham met het importeren en distribueren van mooie audiomerken als Aesthetix, Basis Audio, Mimetism Audio, European Audio Team, Brain Power, Graham, Phonomena, Shelter, Sign Audio en niet te vergeten Magnepan. Het is dus zeker niet zo dat hij voorafgaande aan het Mirror Image-project op nog een elektronicamerk zat te wachten.

Waar hij inmiddels alweer zo’n negen jaar geleden echter wel op zat te spinzen, was een elektronicamerk dat over dezelfde unieke eigenschappen als zijn befaamde Master-luidsprekers zou beschikken. Kort gezegd hebben we het dan over een weergave voorzien van een zeer realistisch, expressief en dynamisch karakter, aangevuld door een fenomenaal gelaagde 3D-presentatie en zo open, ongekleurd en transparant als maar mogelijk.

Maar in plaats van dun, hard en schril is het Rick met Master gelukt dit te combineren met behoud van de natuurlijke volheid, vloeiende omlijning en levensechte klankkleuren. Alle merken die hij onder zijn hoede heeft, bezitten trouwens één of meerdere van bovengenoemde eigenschappen. Alleen was dit nog niet voldoende naar zijn zin. Tijdens vele luistersessies en tijdrovende onderzoeken in de zoektocht naar geschikte ontwerpprincipes, lukte het hem uiteindelijk door het combineren van eigenlijk vooral ‘vintage’ schakelingen, de pluspunten te behouden zonder meteen weer nieuwe minpunten te introduceren!

Mirror Image was hiermee geboren en de inmiddels beroemde Aemulus buizenvoorversterker was de eerste daadwerkelijke verwezenlijking van deze denk- en werkwijze. Na de Aemulus ontstonden verder nog een mono transistor eindversterker, dedicated cd-speler, de bijzondere Innerstage (een uniek product om bij de basisgeluidskwaliteit van iedere set, op volstrekt natuurlijke wijze, grootser, rijker, krachtiger en meer betrokkenheid te genereren), een phono voorversterker en als nieuwste project, de trotse Sapphire stereo buizen eindversterker als absoluut referentieproduct.  

Reïncarnatie onder Mirror Image-vlag

Muziekliefhebbers die al langer bekend zijn met de producten van Dynamic Solutions, zullen vast nog wel herinneren dat Rick zo’n zeven jaar geleden het schitterende merk Hovland Audio voerde. Prachtige buis- en transistorsculpturen die op dat moment zowel visueel als gehoormatig, wereldwijd als behoorlijk grensverleggend te boek stonden.

Het hoogtepunt van mijn eigen ervaringen met dit merk vond plaats tijdens de VAD-show van 2004. Rick speelde op dat moment met zijn pas geïntroduceerde Master Perception high-end monitorluidsprekers op een Hovland HP-100 voor- en Sapphire stereobuizeneindversterker. Daarbij gebruikmakend van een Basis Debut-platenspeler met Graham Phantom en Van den Hul Grasshopper III MC-element als analoge bron en een volledige dCS Scarlatti-opstelling als digitale aangever. Nirvana SX, Sign Audio en Hovland kabels maakten het geheel tenslotte perfect af.

Hoewel ik tijdens die periode zelf nog maar weinig ervaring met buizen had opgedaan, was ik al bij het horen van de eerste muzieknoten meteen verkocht. Want wat een kracht, natuurlijkheid en muzikale integriteit en wat een souplesse en zeggingskracht! Dit aangevuld met het mooiste visuele schouwspel wat ik op dat moment ooit bij een buizenversterker had gezien, bepaalde zo ongeveer deze eerste verpletterende indruk. Zelfs vandaag de dag is een Hovland Sapphire nog steeds een klassieke schoonheid. Een voorkomen wat door de strategisch aangebrachte hypermoderne stijlelementen zijn tijd ver vooruit was. Door dit samenspel van visuele en muzikale eigenschappen, zou deze combinatie al snel de geschiedenis in gaan als één van de beste Dynamic Solutions demonstraties ooit!

Reïncarnatie onder Mirror Image-vlag

Maar zelfs zo’n mooi merk als Hovland kon het helaas ten tijde van de laatste recessie niet meer bolwerken en was uiteindelijk genoodzaakt om zelf de stekker eruit te trekken. Door de opvallende dynamische drive en het brede klankkleuren pallet in combinatie met een bijzonder verfijnd oplossend vermogen, ging Rick al snel aan de slag om onder zijn eigen Mirror Image-vlag een soortgelijke reïncarnatie uit te brengen.

Een buizenontwerp op basis van dezelfde typen buizen als het origineel (4x EL34, 2x 12AU7 en 1x 12AX7), voorzien van grotendeels dezelfde push-pull-schakeling en een vermogen van 2 x 40 Watt. Maar uiteraard bleef het hier niet bij en werd het ontwerp van de nodige Mirror Image-‘twists’ en compleet ander componentgebruik voorzien. Zo zijn de uitgangstrafo’s in de MI-variant afkomstig van de beroemde Hammond-ontwerpen. Een onderdeel dat normaal gesproken vooral in gitaarversterkers en natuurlijk de Hammond-orgels wordt toegepast en met een reden, vertelt Rick.

"Wat mij bij veel conventionele audioproducten vaak opvalt en uiteindelijk ook stoort, is dat de weergave vaak zelfs al bij gering volume de muziek in de weg zit. Het overheerst op een onprettige manier je kamer en door het ontstane schrale, kale en soms zelfs schrille, karakter wil je het vaak al weer snel zachter gaan zetten. Maar zet je in diezelfde ruimte een gitarist met een goede buizengitaarversterker neer, dan merk je meteen dat de weergave helemaal niet overheersend, onprettig, dun of schril is. Nee, het is eerder juist vol, rijk, betrokken en toch ook heel open! Dat zette mij aan het denken en deze gedachtegang is uiteindelijk de hoofdinsteek van alle Mirror Image-producten geworden. Deze Sapphire is mijn eigen ode aan het origineel. Daarbij ben ik er enorm trots op het feit dat door ontzettend veel luisteren en vergelijken, de Mirror Image variant het origineel uiteindelijk in eigenlijk alle gehoormatige facetten voorbij heeft weten te streven."

Individueel afstembare verlichting

"Door de omvang van de gekozen onderdelen (o.a. trafo’s) bleek het uiteindelijk noodzakelijk het geheel in een enorme behuizing (45 cm breed, 53,5 cm diep en 23 cm hoog) met het zeer substantiële gewicht van 36 kg onder te brengen. Maar samen met het typisch drie cm dikke in massief walnotenhouten uitgevoerde frontpaneel en het uitgefreesde Mirror Image-logo (denkbeeldige vuist), komt er wel iets werkelijk fraais op je versterkerplateau te staan." Wat Rick dan nog gemakshalve vergeet te vertellen is dat pal achter dit werkelijk schitterend uitgevoerde front, een vijf mm dikke transparante acryl plaat met gekleurde LED-verlichting is aangebracht! Dit lijkt in eerste instantie misschien een wat vreemde gadget, maar blijkt in de praktijk wezenlijk aan een intensere luisterervaring bij te dragen.

Vooral wanneer van de eigen Mirror Image-systeemafstandsbediening gebruik wordt gemaakt, is het mogelijk een eigen kleur met de gewenste lichtintensiteit te kiezen. Dat kan een tint zijn die perfect aansluit bij uw stemming, maar kan er ook één zijn die optimaal bij de tinten van uw interieur harmonieert. Voor wie dat overigens wenst behoort ook wit tot de mogelijkheden of kan de verlichting onafhankelijk van de versterker in zijn geheel worden uitgeschakeld. Net zoals bij eigenlijk het gehele apparaat, toont ook de achterzijde bijzonder verzorgd en mooi compleet. Daarbij voorzien van een uitstekende kwaliteit (WBT-topline) RCA en gebalanceerde ingangschassisdelen, terwijl een drietal soort vleugelmoeren een afzonderlijke 4 en 8 Ohms luidsprekerconnectie bieden. Een drukknop aan-/uitschakelaar en euronetstekker aansluiting completeren tenslotte het klassieke totaalbeeld. De Sapphire is overigens inwendig niet gebalanceerd opgebouwd en gebalanceerd aansluiten dient in deze vooral als extra mogelijkheid.

Conclusie

Om de Sapphire adequaat aan te sturen is tijdens de test naast enkele andere topvoorversterkers, uiteraard vooral veel gebruik van de Mirror Image Aemulus gemaakt. Niet alleen vanwege het feit dat deze voortrap in heel veel situaties enorm goed weet te presteren, maar ook doordat er tijdens de ontwikkeling van de Sapphire veelvuldig gebruik van is gemaakt. In tegenstelling tot de eerdere modellen van Rick valt deze nieuwe superbuizeneindversterker in een aanzienlijk hogere prijsklasse. Iets wat dit apparaat al vanaf de eerste seconde door de zeer robuuste en vooral zeer eigen vormgeving uitstraalt.

De basisgedachte achter dit ontwerp is dat zowel het karakter van veel moderne luidsprekersystemen, de vaak overmatig briljant klinkende digitale software als de moderne inrichting in veel huizen tot problemen kunnen leiden. Kort gezegd is de klank in veel hedendaagse woonomgevingen vaak dun, schraal tot zelfs schreeuwerig en erg onrustig aan toe. Met deze nieuwe Sapphire biedt Rick zijn nieuwste antwoord op deze problematiek. Want buiten de nog immer levensechte Mirror Image muziekbeleving, presenteert deze eindversterker juist een opmerkelijk zachte en rijke tonale balans. Een presentatie met in plaats van de bekende strak getekende MI omlijning, nu ineens hele vloeiende en organische contouren. Daarbij aangevuld door mooi volle en rijk verzadigde klankkleuren en een balans die met name het middenlaag en midden volop de ruimte geeft en de frequentie uitersten nooit en te nimmer benadrukt.

Luisteren naar de Mirror Image Sapphire

Hoewel het bovenstaande voor de echte Mirror Image liefhebber zo’n beetje als een kleine aardverschuiving over zal komen, blijkt het in de praktijk meer op een natuurlijke evolutie dan een confronterende revolutie uit te draaien. Gebruikmakend van een hele reeks aan mooie luidsprekers maar wel bewust de nadruk op Ricks zelf ontworpen Master Contemporary C-luidsprekers leggend, komt de Sapphire al vanaf het eerste moment bijzonder uitgerijpt en volwassen over. Daarbij toont hij buizen typisch veel krachtiger dan je van de ogenschijnlijk maar modale 2 x 40 Watt zou verwachten.

Wat echter ook meteen weinig aan de verbeelding overlaat is de op het eerste gezicht onverbloemd klassieke en organische ‘buizensound’. Het verschil met het andere uiterste in de vorm van bijvoorbeeld klasse D-versterkers, is hier zelfs zo groot dat het bijna lijkt of je in plaats van een rondborstige rode wijn dan ineens gedistilleerd kraanwater aan het drinken bent! Het knappe wat Rick daarbij voor elkaar heeft gekregen, is dat ondanks al deze robuuste klankkleuren en het volle, rijke tonale karakter, deze Sapphire ook in staat blijkt te zijn tot een hoge mate aan fijnzinnigheid en een opvallend hoog oplossend vermogen. Er is hier dus sprake van zowel een bovengemiddeld hoge informatiedichtheid, maar ook één die daarbij volstrekt ontspannen en zonder enige nadruk wordt gepresenteerd.

Net nieuw binnen is de schitterende Oxygene Trilogy cd box (Colombia 8985361862) van synthesizer pionier Jean-Michel Jarre. Dit visuele en muzikale meesterwerk bevat drie cd’s met daarop drie delen waaronder zijn oorspronkelijke doorbraak Oxygene uit 1976. Deze Trilogy cd box die overigens ook als lp is uitgebracht, start met hetgeen het allemaal is begonnen - Jarre’s meesterwerk Oxygene. Het verschil is dit keer dat voor deze Trilogy de originele analoge mastertapes door Dave Dadwater geheel opnieuw zijn gemasterd en dat levert zelfs totaal nieuwe inzichten op. Al bij de allereerste zeer herkenbare klanken die zo bepalend zijn geworden voor het latere Jarre geluid, hoor ik al dat er heel bijzondere dingen in de muziek plaatsvinden.

Zo zijn de gelaagdheid, rust en transparantie enorm toegenomen en wordt eigenlijk nu pas de werkelijke muzikale boodschap volledig duidelijk. Hoewel niet het laatste woord in absolute snelheid en laagdefinitie, zet de Mirror Image Sapphire wel de toon door het ongeremd doorlaten van bovenstaande indrukken en natuurlijk ook door zijn prachtige klankkleuren, grootsheid en het daadwerkelijk beleven van deze muziek. Door de verder indrukwekkend mooie gelaagdheid van deze muzikale stroom, wieg je als het ware mee op het constant bewegende klanklandschap. Daarbij het tijdsbesef verder weg dan ooit achterlatend.

Wanneer ik bij het wisselen van de software vervolgens achter elkaar Random access Memories van Daft Punk (Colombia 8883-71686-2), Wim Kegels Drumwise (Turtle Records ZZ 76117), Everybody had a plan until they get punched in the mouth van Charlie Hunter (Ground Up Music 0254793980) en Horns for the Holidays van de Dallas Wind Symphony (Reference Recordings RR-126) afspeel, weet ik het helemaal zeker. Want wat ik ook draai, iedere keer opnieuw treedt onafhankelijk van de muziekstijl de kenmerkende enorm gelaagde en super vloeiende organische signatuur meteen op de voorgrond. Een zeldzame kwaliteit waardoor muziek haar gevoel en bezieling terugkrijgt en de luisteraar een hoge mate aan betrokkenheid en genot oplevert. De Sapphire bewandelt daarbij een mooie gulden middenweg tussen muzikale spanning, een hoge mate aan betrokkenheid en tegelijkertijd ook ontspanning in combinatie met een bijna extreme afwezigheid van reproductie artefacten.

Je hoort dus heel veel informatie, maar altijd volstrekt vanzelfsprekend en nooit op de zo bekende geforceerde hifi wijze. Qua audiofiele eigenschappen is deze Sapphire in staat om een mooi holografisch 3D-ruimtebeeld neer te zetten. Niet het beste wat ik ken op buizengebied, maar wel beter dan het leeuwendeel waar transistor eindversterkers toe in staat zijn. Alleen wie van serieus luid spelen houdt, luidsprekers heeft met een laag rendement (< 87 dB) of grillig impedantieverloop en een akoestiek die van nature al neigt naar vol en rijk, kan deze Sapphire beter laten staan. Voor alle andere muziekliefhebbers en zeker diegene die binnen hun weergave al lang betrokkenheid vinden missen, zouden wel eens enorm gecharmeerd van deze prachtig nieuwe Nederlandse eindversterker kunnen zijn!

Conclusie

Het is ontwerper Rick Paap wederom gelukt om mij muzikaal te verrassen en verbazen. Niet alleen door een nieuw en afwijkend product op de markt te brengen wat daadwerkelijk in een behoefte kan voorzien. Maar daarbij ook de bestaande Mirror Image genen van levensechte expressiviteit en muzikale drijfkracht, met een nieuwe vorm van ontspanning en een hoge mate aan tonale verzadiging weet te verenigen. Ja, deze nieuwe Sapphire is buizen typisch vol, rijk verzadigd en betrokken. Maar hij is tegelijkertijd ook hoogoplossend, transparant en op natuurlijke wijze ongekleurd en dat maakt hem meteen opvallend onderscheidend.

Hoewel ik Mirror Image al sinds jaar en dag als uitgesproken merk beschouw (dynamisch, betrokken, duidelijk omlijnt en expressief) en vooral bedoeld voor de meer actieve muziekliefhebber, slaat de nieuwe Sapphire hier een nieuwe brug. Want met behoud van alles wat Mirror Image al sinds jaar en dag zo aantrekkelijk maakt, is deze nieuweling aanmerkelijk milder, vloeiender en waag ik het te zeggen, misschien ook wel meer volwassen geworden. Echt een product om jarenlang met volle tevredenheid van muziek te kunnen genieten en daarbij de knagende jaarlijkse ‘vervangingsdrift’ volledig aan je voorbij te kunnen laten gaan.

Prijs:

Mirror Image Sapphire 17.500 euro.