Review McIntosh MS500: prima hardware, nu nog de software afmaken

Streamers, apparaten die muziek kunnen afspelen vanaf een geheugenschijf of internet, waren twintig jaar gelden nog bijzaak in die zin dat het overgrote deel van het muzieksignaal afkomstig was van andere bronnen zoals cd-spelers, draaitafels, cassettedecks en spoelenrecorders. Dat is nu wel anders, immers streamers in allerlei soorten, maten en prijsklassen, zijn de meest gebruikte bron geworden. De meeste audiofabrikanten hebben dan ook één of meerdere streamers in hun portfolio opgenomen of hebben zich volledig toegelegd op de bouw van streamers. Op onze testbank ligt de MS500, een streamer van het Amerikaanse McIntosh. McIntosh is vanouds geroemd om zijn versterkers. Hoe presteert de MS500 in het behoorlijk volle landschap van streamers?

McIntosh: audioapparatuur sinds 1949

De Amerikaanse audiofabrikant McIntosh is opgericht in 1949 door Frank McIntosh en Gordon Gow en is gevestigd in de plaats Binghampton in de VS. Het merk concentreerde zich aanvankelijk vooral op de bouw van versterkers. Dat waren natuurlijk per definitie buizenversterkers want transistors bestonden toen nog niet. Later is het merk transistors in zijn versterkers gaan gebruiken, maar McIntosh bouwt nog steeds buizenversterkers. Ook voor luidsprekers kan een belangstellende terecht bij McIntosh en het merk heeft een portfolio van bronnen opgebouwd bestaande uit draaitafels en (sa)cd-spelers.

De audioapparatuur van McIntosh heeft een zeer kenmerkend uiterlijk. De frontpanelen zijn vrijwel zonder uitzondering gemaakt van glas. De versterkers zijn vrijwel altijd uitgerust met VU-meters, die desgewenst uitgeschakeld kunnen worden. Het uiterlijk van de apparaten van McIntosh is niet ingetogen maar eerder uitbundig te noemen. Voor een minimalistische metalen doos moet je niet bij McIntosh zijn. De ene persoon vindt het mooi en een ander moet er niets van hebben. Wij zijn primair geïnteresseerd in de klank en de bouwkwaliteit van een apparaat en ook in het bedieningsgemak. Een oordeel over het uiterlijk van een apparaat is moeilijk te geven en daar zijn wij dan ook terughoudend in.

McIntosh: lange levensduur en hoog serviceniveau

McIntosh heeft een zeer goede naam als het gaat om bouwkwaliteit en serviceniveau. Volgens de Nederlandse importeur speelt meer dan 95 procent van alle door McIntosh gebouwde en wereldwijd geleverde apparaten nog steeds muziek. Hoewel we geen percentages van andere fabrikanten hebben, lijkt het percentage van McIntosh zeer hoog en dat zegt iets over de bouwkwaliteit van de producten van McIntosh.

Het zegt ook iets over de bezitters van apparaten van McIntosh. De bezitters zijn veelal trotse eigenaren die hun apparaat koesteren. Mocht er onverhoopt toch iets kapot gaan, dan is herstel of een uitgebreide revisie altijd mogelijk. Bijvoorbeeld een McIntosh buizenversterker van veertig jaar geleden kan weer in nieuwstaat gebracht worden, terwijl de meeste merken de ondersteuning tien à twintig jaar na de lanceerdatum van een product wel zo ongeveer staken, of al gestaakt hebben.

McIntosh: prettige eerste kennismaking

De eerste kennismaking van schrijver dezes met versterkers van McIntosh was enkele jaren geleden op de audiobeurs in het AZ-stadion in Alkmaar. Op de beursvloer stonden twee mono-eindversterkers met buizen alsmede een voorversterker die uit twee kasten bestond, één kast voor de voeding en de andere voor de versterkerschakelingen, ook met buizen (nee, helaas, geen typenummers genoteerd). De gebruikte luidsprekers waren het duurste model van het eveneens Amerikaanse Klipsch. En hoe klonk dat? Van alle demo’s op de beursvloer is schrijver dezes het langst bij de demo van McIntosh en Klipsch blijven hangen. En dat was niet uit ergernis of leedvermaak. Zowel McIntosh als Klipsch waren een prettige oorstrelende verrassing.

Toen dan ook de vraag gesteld werd of er belangstelling was voor een test van de MS500 van McIntosh was het antwoord “ja graag, ik heb altijd al iets van McIntosh in huis willen hebben, zelfs al is het maar voor een korte periode”. Enkele weken later stond de MS500 opgesteld in de woonkamer.

De MS500 is te koop voor 8.399 euro. We gaan kijken naar de hardware en de klank van de MS500. Een streamer moet echter ook prettig in de bediening zijn en de kwaliteit van de software is een belangrijk item bij streamers, veel meer dan bij andere apparaten. Wij zullen dan ook uitgebreid stilstaan bij de softwarematige kant van de MS500.

McIntosh: lange historie van versterkers, sinds kort ook streamers

Zoals hiervoor reeds gesteld is McIntosh primair een versterkermerk want met versterkers heeft McIntosh zichzelf aanvankelijk op de kaart gezet. Sinds enkele jaren bouwt McIntosh ook streamers. De behuizing van de streamers sluit netjes aan bij het design van de overige apparaten van McIntosh. McIntosh lijkt zich dan ook een beetje te richten op klanten die al apparaten van McIntosh bezitten.

Iedere streamer is voorzien van digitale techniek die met software wordt gestuurd. Streamers zijn wat dat betreft goed vergelijkbaar met computers. Net als een computer moet een streamer voorzien worden van een besturingssysteem. Voor een computer is dat Windows, Linux of iOS. Het besturingssysteem van een streamer kan door de fabrikant volledig zelf geschreven worden, maar een fabrikant kan ook een daartoe aangepaste en op maat gesneden versie van Windows of Linux gebruiken om zijn streamer te besturen.

Het maken van goede, stabiele en functionele software is een tijdrovende klus waar heel veel manuren in gaan zitten. Deze kosten moeten terugverdiend worden en het maken van software heeft dan ook alleen zin als na voltooiing substantiële aantallen softwarepakketten of apparaten worden verkocht.

McIntosh heeft zelf geen softwareontwikkelaars in dienst en heeft de ontwikkeling van de software van zijn streamers uitbesteed aan het bedrijf Autonomic. Autonomic heeft een op Linux gebaseerd besturingssysteem voor de MS500 gebouwd. McIntosh neemt zelf het ontwerp van de DA-converter en de analoge schakelingen voor zijn rekening. Deze scheiding is tamelijk strikt. Wie de kap van de MS500 verwijdert ziet een tweetal printplaten. De ene is van Autonomic en heeft heel veel weg van het moederbord van een computer. De andere printplaat is van McIntosh en bevat de DA-converter en de analoge schakelingen.

McIntosh MS500: gebouwd na voortschrijdend inzicht

De eerste streamer van McIntosh was de MB100 Streaming Bridge. Kopers van de MB100 waren niet gecharmeerd van de koelingventilator aan boord van de MB100. Ook de interne harde schijf van 1 TB was hoorbaar in stille muziekpassages. In die zin was de MB100 geen onverdeeld succes.

McIntosh heeft zich deze kritiek aangetrokken bij de bouw van de MS500. De MS500 heeft geen draaiende of anderszins bewegende delen aan boord. De koeling is geheel passief en de harde schijf is vervangen door een SSD van 500 GB. Dit is weliswaar de helft van de capaciteit van de harde schijf in de MB100, maar de SSD is geluidloos en 500 GB zal voor veel gebruikers ook voldoende zijn. Bovendien kan de capaciteit gemakkelijk worden uitgebreid door een usb-schijf aan te sluiten op één van de drie beschikbare usb-poorten op de achterzijde. Ook is de MS500 voorzien van een snellere processor dan de oudere MB100.

McIntosh MS500: aansluitingen en specificaties

De MS500 maakt verbinding met een netwerk via een RJ45 LAN-aansluiting. Wifi wordt niet ondersteund. Is dat een probleem? Nee, want wij sluiten bij voorkeur streamers met een kabel aan. Een bekabelde verbinding is stabieler en storingvrijer dan een wifi-verbinding.

Verder heeft de MS500 een VGA-aansluiting en een hdmi-aansluiting. De MS500 heeft geen display en een computermonitor of tv kan worden gebruikt als display indien de gebruiker de MS500 wil bedienen met de meegeleverde IR-afstandbediening. Daarover straks meer.

Ter uitbreiding van de interne opslagcapaciteit zijn een drietal usb-poorten op de achterzijde van de MS500 gemonteerd. Eventueel kan één van deze poorten gebruikt worden als uitvoer naar een usb-dac. Verder heeft de gebruiker de beschikking over een tweetal digitale uitgangen, een optische en een coaxiale. De verbinding met een analoge versterker gaat via XLR of cinch. De MS500 heeft ook een triggeringang en uitgang en kan dus mee aan/uitschakelen met andere daarvoor geschikte apparaten. Op de voorkant van de MS500 is alleen een aan/uitknopje aanwezig. Ingeschakeld licht het McIntosh-logo in het midden van het frontpaneel groen op.

De MS500 heeft geen digitale ingangen en kan dus niet als DA-converter voor een ander apparaat dienen.

Voordat we gaan inschakelen, bedienen en luisteren, geven we nog enkele door McIntosh opgegeven specificaties. De signaal/ruis-verhouding is 102 dB, het dynamisch bereik 96 dB. De totale harmonische vervorming is 0,005 procent. De kanaalscheiding is 95 dB bij 1 kHz. De uitgangsspanning is de gebruikelijke 2 Volt voor cinch en 4 Volt voor XLR. De uitgangsimpedantie is 600 Ohm.

Dit soort cijfers zeggen niet zoveel over de klank van een apparaat. Het zegt iets over de kans dat de luisteraar ruis of vervorming zal waarnemen. Volgens de door McIntosh opgegeven cijfers speelt de MS500 zonder waarneembare ruis of vervorming. Tijdens de testperiode is geen waarneembare ruis of vervorming geconstateerd.

Bediening met de IR-afstandbediening, web browser of app

De MS500 kan op drie manieren worden bediend. McIntosh levert een duidelijk geschreven handleiding mee die beschrijft hoe de MS500 met de IR-afstandbediening of een web browser bediend kan worden. De handleiding besteedt geen aandacht aan de app voor iOS of Android.

1. Bediening met de IR-afstandbediening. Om de MS500 met de IR-afstandbediening te kunnen bedienen, zal de gebruiker een computerscherm of tv moeten aansluiten. Het voordeel is dat er niets geïnstalleerd hoeft te worden. De gebruiker hoeft zich niet te verdiepen in IP-adressen of netwerkinstellingen. We hebben deze methode verder niet onderzocht.

2. Bediening met een web browser. De MS500 kan met een computer met daarop een web browser zoals Internet Explorer of Chrome bediend worden. In de test is de MS500 met verschillende Windows laptops bediend, zowel met IE als met Chrome. Wederom hoeft er niets geïnstalleerd te worden. Tik het IP-adres van de MS500 in de adresregel van de browser en vrijwel direct staat het bedieningscherm van de MS500 in het browser venster. Dit is volgens de handleiding hetzelfde bedieningsscherm als op een computermonitor of de tv zou verschijnen.

Indien IP-adres/config wordt ingevoerd, verschijnt het configuratiescherm. Bediening en configuratie vinden dus plaats via twee aparte vensters. Wie de MS500 bedient, komt dus niet per ongeluk in het configuratiescherm terecht. Handig voor huisgenoten die niets hebben met configuratieschermen.

Via het configuratiescherm kunnen usb-schijven of sticks worden gekoppeld. Ook kan verbinding met een NAS worden gelegd. USB-schijven worden niet automatisch geïndexeerd na aansluiting. De gebruiker moet zich even verdiepen in de handleiding en kan onder andere kiezen tussen de functies “Import” en “Mount”. Import staat ongeveer gelijk aan kopiëren van de hele inhoud van de usb-schijf naar de interne SSD en daarna indexeren van de SSD. Er kan geen selectie van te importeren muziek worden gemaakt. Het is alles of niets. Mount staat ongeveer gelijk aan koppelen en indexeren. Het indexeren kan even duren als de muziekverzameling groot is.

3. Bediening met een app op een tablet of smartphone. Om de MS500 met een app te bedienen dient een app geïnstalleerd te worden op een smartphone of tablet. In de test is een Samsung tablet gebruikt voorzien van de Android app voor de MS500. Installatie was simpel en verbinding maken ook.

McIntosh MS500: bediening in de praktijk

De MS500 is met een computer bediend en met een tablet. Daarbij vielen een paar dingen op, nog voor dat muziek werd gekozen en geluisterd.

Configureren kan niet met de IR-afstandbediening of de app. Het koppelen van usb-schijven of een NAS kan alleen met een web browser. Met de IR-afstandbediening en de app kan alleen muziek worden gekozen en geluisterd. Om iets te configureren zal de gebruiker dus een computer moeten pakken. In die zin lijkt het alsof de app niet af is. Aan de andere kant, een minder handige huisgenoot kan met de app geen instellingen wijzigen, ook niet per ongeluk.

Nadat de inhoud van een usb-schijf met daarop 16-bit/44,1 kHz WAV-bestanden en DSD-bestanden met verschillende sample rates was geïmporteerd naar de lokale SSD, volgde helaas een teleurstelling. Vanwege het ontbreken van metadata waren de meeste WAV-bestanden en DSD-bestanden niet zichtbaar in het muziekselectiescherm. De bestanden stonden wèl op de SSD, want dat kon worden vastgesteld in Windows Verkenner (netwerkomgeving), maar waren niet zichtbaar in het bedieningscherm van de MS500. De MS500 biedt de mogelijkheid om te selecteren op artiest, album, genre of componist. Scrollen door een mappenstructuur bleek niet mogelijk.

Schrijver dezes heeft McIntosh gemaild en gevraagd of het niet tóch mogelijk was om WAV-bestanden en DSD-bestanden zichtbaar te maken. Het antwoord was helaas negatief. Het scrollen door een mappenstructuur is niet mogelijk. De gebruiker kan zoeken op artiestnaam, albumnaam, genre of componist en dit is een grote beperking. Immers WAV-bestanden zijn vaak niet voorzien van metadata. Dat hoeft ook helemaal niet want de meeste streamers (in elk geval de streamers van Sonos, Lumin, Oppo Digital  en Moon) bieden de mogelijkheid om door een alfabetisch geordende mappenstructuur te scrollen, alsof de gebruiker door zijn bestanden in Windows Verkenner grasduint.

Een klein aantal WAV-bestanden was wel voorzien van metadata, evenals enkele DSD-bestanden. Deze bestanden konden dan ook wel geselecteerd en geluisterd worden. Gek genoeg zette de MS500 dan wel de volgorde op zijn kop. Het laatste nummer van een album stond bovenaan en werd als eerste gespeeld. De MS500 werkte een cd-album in omgekeerde volgorde af. De logica hierachter hebben wij niet kunnen ontdekken.

De slotsom was dat slechts een beperkte hoeveelheid muziek geluisterd kon worden met de MS500.

McIntosh MS500: streamen via Tidal

De MS500 ondersteunt onder andere ook de streamingdiensten Deezer, Spotify en Tidal en internetradio. Omdat de Nederlandse importeur een Tidal-account had geconfigureerd, is daar dan ook gretig gebruik van gemaakt. Gebruik van Tidal en selectie van muziek kan echter wel wat handiger.

Het bedieningsscherm van de MS500 heeft verschillende tabbladen of subschermen. Muziek kiezen in Tidal gaat via een tekstgebaseerde menustructuur. CD-hoesjes krijgt de gebruiker niet te zien. Na het invoeren van de artiestnaam kunnen albums worden gevonden en vervolgens kunnen liedjes aan de wachtrij worden toegevoegd, of direct worden afgespeeld.

Het Tidal-subscherm heeft echter geen geheugen. Wie dus even naar een ander subscherm gaat, bijvoorbeeld “Now Playing” en daarna terug naar het muziekselectiescherm, moet opnieuw Tidal selecteren, artiestnaam invoeren, album selecteren, etc.. Dit is omslachtig en kan beslist handiger.

McIntosh MS500: geen ondersteuning van gapless playback

Wat is gapless playback? Gapless playback is het naadloos in elkaar overlopen van twee muziekstukken die in elkaar over horen te lopen. Wie bijvoorbeeld een cd met een liveconcert luistert, hoort doorgaans alleen aan de muziek of ziet op het display van zijn cd-speler dat het volgende nummer is begonnen. Op veel live albums of studio albums van bijvoorbeeld Pink Floyd of Ayreon lopen nummers naadloos in elkaar over. Een streamer die gapless playback ondersteunt, laat twee gekoppelde muziekstukken naadloos in elkaar overlopen, net zoals iedere cd-speler dat doet.

De MS500 ondersteunt helaas geen gapless playback. Er vallen stiltes tussen de overlopende muziekstukken als bestanden op de SSD of een NAS worden gekozen. Ook als een cd-album op Tidal wordt gekozen vallen er hinderlijke stiltes tussen de nummers die bij het afspelen van het cd-album met een cd-speler niet te horen zijn. Dit is zodanig storend dat vrij snel is besloten om geen albums meer te luisteren waarbij gapless playback een rol speelt. Er is immers ook een heleboel muziek waarbij het ontbreken van gapless playback niet opvalt omdat de nummers niet in elkaar overlopen en er dus sowieso een korte stilte tussen de muziekstukken valt.

Het ondersteunen van gapless playback is voor schrijver dezes een vanzelfsprekendheid en het is jammer dat McIntosh daar kennelijk een andere visie op heeft. Streamers van onder andere Sonos, Bluesound, Moon en Lumin ondersteunen wèl gapless playback. McIntosh kon desgevraagd wel aangeven dat gapless playback inderdaad niet wordt ondersteund, maar kon niet aangeven of en wanneer ondersteuning toegevoegd zou gaan worden. McIntosh zou er ons inziens goed aan doen om ondersteuning van gapless playback z.s.m. toe te voegen.

Laten we gaan luisteren naar de MS500.

Geluidskwaliteit en conclusie

McIntosh MS500: de klank van WAV-bestanden

Kort gezegd, de software en de bediening kunnen beter en zijn vaak beter geregeld bij andere merken, in elk geval bij Sonos, Bluesound, Lumin, Moon en Oppo Digital. Ook het ontbreken van gapless playback is een gemis (NB: de Oppo Sonica Dac ondersteunt ook geen gapless playback en Oppo maakt alleen nog maar telefoons.). We zetten ons over bedienings- en softwareperikelen heen en concentreren ons voor nu even op de klank.

Tja, daar kunnen we dan vrij kort in zijn. De klank van lokale WAV-bestanden of WAV-bestanden op de NAS is prima. Er is geen verschil waarneembaar tussen muziek vanaf de lokale SSD of muziek op de NAS. De MS500 klinkt kamerbreed en diep. Muziek komt los van de luidsprekers. Instrumenten staan los in de ruimte en het geluidsbeeld loopt niet dicht, ook niet als de band of het orkest fortissimo speelt. Het geluid is coherent en er zijn geen pieken of dalen waarneembaar in het frequentiespectrum.

De MS500 heeft over het hele spectrum een heel licht vleugje warmte dat overigens niet altijd opvalt. Nergens is sprake van wolligheid. Hoge tonen zijn zijdezacht. Lage tonen zetten een uitstekend fundament neer. Het hele lichte vleugje warmte geeft de muziek een aangenaam randje en voorkomt eventuele luistermoeheid. Zolang geen albums worden gekozen waarbij gapless playback een rol speelt, is het genieten geblazen.

McIntosh MS500: de klank van DSD-bestanden

De MS500 kan muzieksignaal tot 24-bit/192 kHz afspelen en heeft dan ook wat bestanden met deze sample rate gevoerd gekregen. Het verschil met bitperfect geripte cd’s die als 16-bit/44,1 kHz zijn weggeschreven is niet of heel moeilijk vast te stellen. Hi-res en MQA (dat niet wordt ondersteund) worden door sommigen als een wereld van verschil aangeprezen, maar dat is ons inziens hooguit een wereld van verschil in vergelijking met mp3-bestanden, niet met WAV-bestanden. Bovendien is 99 procent van alle muziek opgenomen en weggeschreven in 16-bit/44,1 kHz-formaat en omzetting naar een hoger formaat is zinloos, net zoals het zinloos is om een mp3-bestand om te zetten naar een WAV-bestand. Een goede weergave van het WAV-formaat  is kerntaak en hoofdzaak. Hi-res en MQA is “nice to have” en bijzaak.

McIntosh MS500: de klank van Tidal

Als dezelfde muziek die op de SSD staat op Tidal wordt gekozen, is een kleine stap terug in geluidskwaliteit waarneembaar. Tidal beweert in hi-res te streamen, maar lokale 16-bit/44,1 kHz WAV-bestanden verslaan de streams van Tidal. De sample rate van de stream van Tidal is niet zichtbaar en het is dan ook de vraag wat je als luisteraar krijgt voorgeschoteld. Het klinkt niet slecht via Tidal, maar hier en daar klinkt enige scherpte of wordt een soort rafelrandje aan de muziek toegevoegd. Een wegstervende en steeds zachter wordende toon is sneller weg als hij van Tidal afkomstig is. Het verschil is overigens niet heel groot en valt niet bij alle muziek op. De mindere weergave van Tidal in vergelijking met WAV-bestanden zegt meer over Tidal dan over de MS500. Als het om de klank gaat doet de MS500 niets fout. Dat bewijst de uitstekende weergave van WAV-bestanden.

McIntosh MS500: concurrenten en plaats in de markt

De MS500 heeft geen echte concurrenten. Wie niets heeft met het merk McIntosh, bijvoorbeeld omdat hij zich niet kan vinden in het uiterlijk en de stijl van McIntosh, zal de MS500 ook niets vinden. Veel bezitters en liefhebbers van McIntosh zullen de MS500 kopen, domweg omdat hij goed past bij de andere apparaten van McIntosh. Wie geen WAV-bestanden wil afspelen en geen albums luistert waarbij gapless playback een rol speelt, zou prima uit de voeten kunnen met de MS500.

De klank van de MS500 is van een hoog niveau. Overigens, dat mag ons inziens ook wel voor een verkoopprijs van 8.399 euro. De vraag of de MS500 dit bedrag waard is, moet een belangstellende voor zichzelf beantwoorden. Feit is echter dat het merendeel van de streamers voorzien is van betere en handiger software. Een merk als Lumin heeft zich volledig toegelegd op de bouw van streamers en heeft goedkopere en duurdere streamers dan de MS500. Alle streamers van Lumin en ook van bijvoorbeeld Moon ondersteunen gapless playback en hebben een bediening die handiger en intuïtiever is dan de bediening van de MS500 van McIntosh.

McIntosh MS500: conclusie

De test van de MS500 is afgesloten met een gemengd gevoel. De bouwkwaliteit van de hardware is goed. Audiofiele apparaten horen geen ventilators aan boord te hebben of andere bewegende delen die hoorbaar zijn op de luisterpositie en McIntosh heeft met de MS500 een stille en trillingvrije machine gemaakt. De klank van de MS500 is zeer goed. Een heel licht maar niet altijd waarneembaar vleugje warmte zorgt ervoor dat niet snel luistermoeheid op zal treden.

Als het gaat om de software van de MS500, dan heeft McIntosh nog een inhaalslag te maken in vergelijking met andere fabrikanten van streamers. Gapless playback zou geen onderwerp van gesprek moeten zijn want dat is het bij de concurrenten ook niet. De bediening van de MS500 kan handiger en intuïtiever en selecteerbaarheid van muziekbestanden zou niet afhankelijk moeten zijn van de aanwezigheid van metadata. Als gebruiker wil je kunnen scrollen door een mappenstructuur, net als bij andere streamers.

McIntosh bouwt uitstekende versterkers en deze versterkers verdienen een uitstekende streamer. McIntosh en Autonomic moeten aan het werk om de MS500 uitstekend te maken. De basis van de MS500 is uitstekende hardware, nu nog even de software afmaken. We zouden de MS500 graag een herkansing geven nadat McIntosh de onvolkomenheden in de software heeft weggewerkt.