Arcam D33 - Française met Britse ouders

Het was tijdens een internationale persbijeenkomst van GPA (de Duitse importeur voor onder andere KEF en Arcam) in Dortmund dat ik voor het eerst hoorde over een nieuwe SuperDAC van Arcam.

Een enthousiaste engineer van het merk sprak tijdens het diner over "De beste DAC die we ooit gemaakt hebben. Een echte Giant Slayer." Begin dit jaar kon ik tijdens de CES in Las Vegas de Arcam D33 - want over deze DAC gaat het - voor het eerst aanschouwen en beluisteren. Die eerste indruk was bijzonder goed, dus was de logische vraag aan de Nederlandse importeur wanneer ik hem thuis aan de tand mocht voelen.

Een paar weken geleden was het dan zover, importeur Audiac bracht een spiksplinternieuwe D33 en nam voor de zekerheid maar meteen een Arcam A38 geïntegreerde versterker, een paartje Wilson Audio Duette luidsprekers en een flinke kist met allerlei soorten Transparent kabels mee. Als alternatief voor de Wilson Audio Duette met Transparent bekabeling kan ik ook nog een paartje Dynaudio Focus 160 monitoren verbinden met een AudioQuest CV-4.2 luidsprekerkabel. Het feestje kan beginnen.

Want het luisteren naar de Arcam D33 is een feest! Vergeleken met mijn eigen referentie - de Naim DAC - wordt al snel duidelijk dat de D33 vooral anders is. Lezers van mijn recensies weten wellicht dat ik gecharmeerd ben van muzikale producten, de beleving is voor mij belangrijker dan het vinden van de absolute waarheid. Analytische, koudbloedige, boekhouder-types worden gerespecteerd - ze kunnen zelfs uitermate nuttig en handig zijn - maar zullen nooit een vast plekje veroveren in mijn muziekinstallatie. De muziek moet me meevoeren, laten dansen, huilen, me laten grijpen naar de luchtgitaar.

De Arcam D33 is dus zo’n uitermate muzikaal apparaat. Vergeleken bij het uitbundige, haast Ierse karakter van mijn Naim DAC is de Arcam D33 eerder een frivole Française die lieve woordjes in het oor fluistert. Veel nauwkeuriger en subtieler dan de Naim, maar lichtelijk afgerond in het hoog en slanker in het laag. Ze - ik weet zeker dat de D33 vrouwelijk is - bouwt mooie plaatjes in de breedte en de diepte op, kleurt ze met pastelkleuren in, en laat je urenlang heerlijk ronddwalen door het geluidsbeeld.

Ik laat haar Voir un Ami Pleurer van Jacques Brel zingen. Zijn gedragen voordracht is mooi op hoogte temidden van een enorme stage. Afgebakend in de breedte en de diepte en met een duidelijk lijf eronder. De aanslagen op de vleugel kleurrijk en subtiel, de strijkers zacht en vol detail. 'Sterk spul, dat Fisherman's Friend!' Tijd voor wat anders. De elektronische muziek van Subheim dan maar. Industriële geluiden gevangen in sfeervolle soundscapes, alsof je in een Science Fiction film verzeild bent geraakt. Hush van het album Approach opent langzaam met een geluid dat nog het meest lijkt op bloed dat door de aderen stuwt. Flarden van stemmen dwarrelen door het geluidsbeeld, ijl en vervreemdend, ondersteund door die elektronische hartslag. De D33 plaatst breed en diep, weet de sfeer perfect te pakken en laat de tonen slechts langzaam uitsterven.

A case of you

Als Prince bekent dat hij wel 'A Case of U' kan drinken - een geweldige Joni Mitchell cover - moet ik weer even slikken. Prince tapt duidelijk hoorbaar met de voeten op de grond terwijl hij zichzelf op de piano begeleidt. Het percussieve karakter van het instrument is duidelijk hoorbaar. In de achtergrond klinkt een subtiel door John Blackwell bespeeld ride-bekken, de heldere, warme klank van het brons is zelfs op dit zachte niveau goed te onderscheiden. De D33 ontrafelt de opname feilloos - zo is de stem van Prince duidelijk in drievoud aanwezig - maar weet het te presteren om coherent, muzikaal, maar absoluut niet analytisch te klinken. Een geweldige prestatie.

Tot nu toe luisterde ik via de coaxiale digitale ingang van de D33, overschakelen naar optisch laat een minimaal verschil horen in het 'gewicht' van de weergave, alsof stemmen en instrumenten net wat minder substantie hebben. Maar de verschillen zijn uiterst minimaal. Ik probeer ook nog de twee usb-ingangen op de achterzijde, de ene een galvanisch gescheiden standaard (Class I) usb-poort, de andere (high-speed, Class II) poort is weliswaar niet galvanisch gescheiden is - dat was technisch niet mogelijk volgens de al eerder genoemde Arcam engineer - maar kan wel echte hires bestanden (tot 24-bit/192kHz) afspelen. PC gebruikers moeten daarvoor wel eerst een aparte ASIO driver installeren, maar mijn Macbook Pro heeft de vereiste drivers al aan boord. Wel moet je bij het afspelen via iTunes de uitvoer van de Mac per sample-rate instellen.

De Missa in Nativitate Domini van Solvguttene in een 24-bit/96kHz resolutie (HDtracks download) klinkt overweldigend goed via de high-speed usb-ingang van de Arcam D33. De lage registers van het kerkorgel rollen werkelijk de luisterruimte in en met de ogen dicht waan je je in een enorme kathedraal, zo tastbaar is de akoestiek. Met een specialistisch programma als Audirvana, Amarra of Pure Music kun je de output van iTunes omzeilen en een nog hogere geluidskwaliteit krijgen. Bijkomend voordeel is dat deze programma’s wél automatisch de juiste sample-rate instellen, maar dat terzijde. Als laatste probeer ik nog de iPod ingang op de achterzijde...maar die geeft geen geluid. Blijkbaar komt hier nog een software update voor beschikbaar, zodat deze ingang het digitale signaal van een iDevice kan benaderen.

Onze Française met Britse achtergrond is zeer begerenswaardig, maar niet perfect. Gelukkig maar, perfectie is saai. En saai is ze zeker niet. Als ik wil - en mag - zeuren dan zou ze net een ietsje meer vlees op de botten mogen krijgen, waardoor ze ook in de lage registers wat meer autoriteit uit zou stralen. Maar haar gevoel voor timing en ritme is zo bewonderenswaardig, en ze is bovendien zo ongelooflijk soepel en muzikaal dat ik haar dat graag vergeef.

Met een minder romantische blik had ik de iPod ingang graag op de voorzijde van het apparaat gezien en mis ik ook een usb-ingang om snel even een memory-stick in te prikken. Ook de keuze tussen de twee beschikbare digitale filters had wat mij betreft achterwege gelaten mogen worden: filter nummer 2 klinkt zoveel dynamischer en spannender dat ik betwijfel of iemand ooit voor de andere optie zal kiezen. De afstandsbediening is natuurlijk een erg praktische feature.

Als ik op de achterkant ook nog een gebalanceerde uitgang - die weer erg handig is voor de Mark Levinson voorversterker die ik momenteel ook ter test heb staan - en zelfs een gebalanceerde digitale AES/EBU ingang aantref, dan blijft er natuurlijk nog maar verdomd weinig te wensen over. Nou ja...deze Franse schone zou een wat eleganter uiterlijk van de Britse ontwerpers meegekregen mogen hebben. Het design sluit naadloos aan bij de rest van de Arcam FMJ-lijn, maar wat mij betreft is het niet het mooiste meisje van de klas. Maar ja, zoals de Engelsen zeggen 'beauty is only skin deep' of 'in the eye of the beholder.'

Conclusie

Als je de recensie helemaal gelezen hebt, zul je inmiddels wel aanvoelen dat ik erg gecharmeerd ben geraakt van de Arcam D33. De afgelopen twee jaar ben ik overspoeld met DAC's in allerlei prijsklassen, maar slechts een handvol wist mijn muzikale snaar te raken. De Arcam D33 weet echter als enige perfect te balanceren op die dunne scheidslijn tussen een analytische en een muzikale weergave. Bij Arcam noemen ze de D33 liefkozend de SuperDAC en ik kan niet anders dan ze gelijk geven. Beter bestaat...maar binnen deze prijsklasse kan ik er geen bedenken.

Kijk ook eens op de Special van importeur Audiac