Noot van de redactie
Het onderstaande artikel is deel 4 uit een 5-delige artikelenreeks van HiFi.nl auteur Jan Luijsterburg over het Filmfestival van Rotterdam 2003. Voor de andere delen kunt u op de onderstaande links klikken.
Verslag 1 Arm van Jezus en Trilogie
Verslag 2 Choses secrètes en Journey of the Grey Men
Verslag 3 Deux, Het Stenen Vlot, Ten, Le Fils, Le chignon d`Olga, Music for Weddings and Funerals en The Good Girl
Verslag 4 With Love, Lilja, The Principles of Lust, Woman of Water, Oasis en Russian Ark
Verslag 5 The Death of Klinghoffer, Beneath Clouds, Pleasant Days + slotbeschouwing

Donderdag, uitputtingsslag

Vijf films binnen twaalf uur, met korte pitstops. Dank zij een afwisselend en boeiend programma heb ik het doorstaan. Maar een beetje wiebelig ben je achteraf wel. Hier het verslag.

With Love, Lilja

Wie net als ik veel spam in zijn mailbox krijgt kent misschien wel de smachtende brieven van alleenstaande Russische vrouwen, op zoek naar de rijke Amerikaan die ik ook niet ben. De bevolkingssamenstelling kent daar een chronisch tekort aan mannen. Daarbij komt dat veel die weinige mannen ook nog niet willen deugen. Lilja is een van de vele zoekende vrouwen. Liefs, Lilja, staat op alle kaartjes die ze verstuurt. Ze werkt in een kippenslachterij en verzorgt haar grootvader. Haar jachtmethodes zijn nogal onbeholpen, en een pianist blijkt niet gemakkelijk te verleiden met een kippenpoot. Deze tweede film van Larisa Sadilova uit Rusland won een van de drie VPRO Tiger Awards. Naast een geldbedrag houdt die prijs een vertoning op de tv in. Het is een ontroerend en humoristisch portret van een vrouw die goedgemutst volhardt in het nastreven van een bijna onbereikbaar ideaal. Een nogal onwaarschijnlijk happy end geeft eigenlijk aan hoe onmogelijk het is dit ideaal te verwezenlijken. Mooie subtiele film, met fraai spel door niet-professionele acteurs.

The Principles of Lust

Het (niet zo succesvol verfilmde) boek van A.F.Th. van der Heijden, De advocaat van de hanen, gaat het over een man die van tijd de onbedwingbare neiging heeft uit zijn dagelijkse sleur moet stappen, waarbij hij nogal excessief aan het drinken slaat. In The Principles of Lust zijn de ontsnappingswegen van de werkloze schrijver Paul wat talrijker: seks, drugs, geweld, spelletjes, grote risico`s nemen en al je bezit in de waagschaal stellen. Opnieuw beginnen, is het romantische streven. Paul raakt door twee ontmoetingen in een emotionele dollemansrit. Het idee en de sfeer deden me sterk aan het betere Fight Club van David Fincher denken. Een vreselijk nihilistisch tijdsbeeld eigenlijk, je innerlijk zo doods en afgestompt te voelen dat je alleen door zeer grove middelen nog wat `leven` kunt voelen. Een bekend fenomeen, die behoefte aan kicks. Mijn probleem met de film is dat alles zo heftig en expliciet verbeeldt wordt, dat identificatie met de personen bijna onmogelijk wordt. Het laat je dan op een gegeven moment onverschillig, en dat lijkt me nu precies niet de bedoeling. Hoe kun je nog verder gaan, zonder in splattermovie of porno te belanden, vraag je je af. Bewondering wekt de film wel door de enorme overgave waarmee hij gemaakt is. Regisseuse Penny Woolcock maakte al veel televisiefilms in Engeland, maar omdat dit haar eerste speelfilm is doet ze toch mee aan de Tiger competitie. Er is ook een andere film van haar te zien, waarover in het volgende verslag meer.

Woman of Water

Na al die hectiek was ik hard toe aan wat `chillen`. Het debuut van Sugimori Hidenori is een soort meditatie over de mens en de natuur, met name de elementen water en vuur. De jonge vrouw Ryo vertegenwoordigt het water. Bij iedere emotionele gebeurtenis in haar leven begint het acuut te regenen. Een getrokken verstandskies geeft een waar noodweer, waarin haar vader en vriend verongelukken. Met de mysterieuze Yusaku, die zich ontpopt als een gezocht pyromaan, heropent ze het prachtige badhuis dat ze erft. Water als reiniging. Vuur om het water te verhitten, water om het vuur te doven, verbeeld in prachtige, typisch Japanse beelden, woordloze confrontaties in het fraai beschilderde badhuis.

Oasis

Zuid-Korea is een van de meest vooraanstaande filmlanden van het moment. Oasis van Lee Chang-Dong is een goed voorbeeld van het hoge niveau van de filmproductie aldaar. Een warm pleidooi voor wat meer menselijkheid, en kritiek op het hedendaags egoïsme. Het verhaal draait om de zwakbegaafde kruimeldief Jong-Du, die gekleed in een zomerbloesje vrijgelaten wordt uit de gevangenis, midden in de winter. Zijn familie blijkt verhuisd en wordt pas na lang zoeken gevonden. Welkom is hij niet bepaald. Hij gaat op bezoek bij de nabestaanden van de man die hij doodgereden zou hebben. Hij raakt daar in contact met een zwaar spastisch meisje, waarmee hij stiekem een relatie opbouwt. Hun band wordt fraai verbeeld door een wandkleed van een oase in haar kamer. Ze is bang voor de schaduw van een boom die erover valt. Hij doet alles om die schaduw weg te krijgen. Prachtige film.

Russian Ark

Met enige moeite en via slinkse wegen bemachtigde ik een kaartje voor het spektakelstuk van het festival, de nieuwe film van de Russische meester van de ontoegankelijke film, Alexander Sokurov. Het is een rondleiding in een van de beroemdste musea ter wereld, de Hermitage in St. Petersburg. Met een Franse markies en de stem van Sokurov wandelen we niet alleen langs schilderijen, maar ook door de geschiedenis. We zien historische gebeurtenissen, ontmoeten Catherina de Grote en maken het bal van Nicolaas II mee in 1913. Er werken honderden acteurs en figuranten mee in prachtige kostuums. Het meest bijzondere aan Russian Ark is echter de montage. Die ontbreekt namelijk. De film is opgenomen in één adembenemende take van 96 minuten, waarbij de cameraman ongeveer anderhalve kilometer aflegde door de gangen en zalen. Massascènes, dansen, drie orkesten (onder leiding van Valeri Gergjev), allemaal in één keer goed. Er is lang voorbereid, maar de totale take kende geen generale repetitie. Werkelijk ongelofelijk, en binnenkort in de filmhuizen te zien. Sokurov heeft aangegeven alleen nog maar films in één take te willen maken.

Klik op de volgende link voor het volgende deel: (5/5) The Death of Klinghoffer, Beneath Clouds, Pleasant Days + slotbeschouwing