Dat films gebaseerd zijn op een boek, een toneelstuk of een andere film is de gewoonste zaak. Een schilderij verfilmen tot een speelfilm, dat is minder alledaags. De Poolse filmmaker Lech Majewski deed het met De kruisdraging van Pieter Breugel uit 1564. Op unieke wijze komt het bekende, rijk gevulde paneel tot leven.
Door in te zoomen op de verschillende delen van het schilderij en enkele van de meer dan 500 mensen die er op zien zijn, wordt het schitterende werk op een aantrekkelijke manier uitgelegd. Uitgangspunt is daarbij de minutieuze, diepgravende studie die de Amerikaanse kunstkenner Michael Gibson aan het schilderij weidde.
De verhaallijnen van de personages, waarin de wrede onderdrukking van de Vlaamse boeren door de Spanjaarden centraal staat, worden afgewisseld met het verhaal van het ontstaan van het schilderij, waarbij Breugel, gespeeld door Rutger Hauer, de locatie onderzoekt en voorstudies maakt. Steeds te zien is de steile rots met daar bovenop een molen.
Midden in het schilderij draagt Jezus zijn kruis naar zijn bestemming. Bijzonder is dat dit ondanks de centrale plaats en het belang van het gegeven niet opvalt. De drukke taferelen rond de kruisdrager ontnemen het bijna aan het zicht. Niemand heeft er ook aandacht voor.
The Mill & the Cross is geen film met een conventionele plot. Gesproken woord beperkt zich tot enkele monologen van Breugel en gesprekken met zijn financier, kunstliefhebber en bankier Nicolaes Jonghelinck (Michael York). Charlotte Rampling spreekt als Maria haar gevoelens uit over de situatie met haar zoon.
Vooral dwalen we in deze film rond in de wereld van het schilderij, dat met ultramoderne middelen werd samengesteld uit opnamen gemaakt in verschillende delen van de wereld. Zo komen de luchten uit Nieuw-Zeeland. Dat het resultaat er wel spectaculair maar niet altijd natuurlijk uitziet is geen bezwaar. Het is een geconstrueerde wereld, dat hoeft niet gecamoufleerd te worden. De trailer geeft een mooie indruk.
De spectaculair mooie, in perfecte kwaliteit op blu-ray gecodeerde beelden gaan vergezeld van een buitengewoon interessante making of, de drie kwartier durende documentaire The World According to Bruegel. Interviews afgewisseld met beelden van het opnameproces. Dat klinkt standaard maar is het hier allesbehalve. Beetje Droste effect natuurlijk, toelichting op de toelichting op het schilderij, maar de film is een kunstwerk op zich met een eigen verhaal. Op deze manier wordt kunstgeschiedenis wel erg leuk.
Aanvullende informatie:
Polen, Zweden, 2011
Speelduur: 96 minuten
Regie: Lech Wajewski
Scenario: Michael Francis Gibson, Lech Wajewski
Productie: Lech Majewski, Dorota Roszkowska
Camera: Lech Majewski, Adam Sikora
Montage: Eliot Ems, Norbert Rudzik
Art direction: Marcel Slawinski, Katarzyna Sobanska
Muziek: Lech Majewski, Józef Skrzek
Met: Rutger Hauer, Charlotte Rampling, Michael York
Extra: The World According to Breugel, 45 minuten; 2 trailers
Beeld: 16:9 1080p
Geluid: Dolby SR 5.1Uitgave: Contact film
Distributie: de Filmfreak
Officiële website
