De nieuwe film van Paul Thomas Anderson, bekend van Boogie Nights, Magnolia, Punch Drunk Love en There Will Be Blood, riep bij de release extreem verschillende reacties op. Briljant volgens de een, saai en structuurloos volgens de ander. In ieder geval is het een volstrekt originele film, die - als je open staat voor de ongebruikelijke spanningsopbouw - veel losmaakt en oproept.
Het eerste half uur maken we kennis met Freddie Quell, een marinier die na de tweede wereldoorlog gestaag aan zijn trauma’s ten onder aan het gaan is. Het begrip posttraumatische stressstoornis bestond nog niet, maar de diagnose ligt er bovenop. Opvliegend en seksueel gefrustreerd maakt de briljant door Joaquin Phoenix vertolkte Freddie zich overal waar hij komt onmogelijk. Zich drogerend met zijn met verfoplosser gebrouwen drankjes, even explosief als zijn karakter, houdt hij zich op de been, maar in zijn omgeving valt het brouwsel minder goed.
Voor de zoveelste keer op de vlucht belandt hij op een boot met daarop de leider van een kleine sektarische beweging rond leider Lancaster Dodd (Philip Seymour Hoffman) met zijn familie en discipelen. Dodd raakt gefascineerd door de labiele Quell, en er ontwikkelt zich een bijzondere, zeer ongelijke vriendschap, meer een soort vader-zoon relatie. Quell fungeert daarin als proefkonijn, protegé en waakhond. De hypno-therapeutische sessies waaraan Quell zich overgeeft zijn adembenemend. Meer nog dan de oorlog blijkt een tragische liefdesgeschiedenis Quell parten te spelen. Zoals het gaat bij vaders en zonen prikt Quell geleidelijk door de charismatische buitenkant van Dodd en ontstaat er spanning, gevolgd door afstand.
The Cause, de beweging van Dodd, doet sterk denken aan L. Ron Hubbards Scientology kerk. Het narcistische, megalomane karakter van de leider wordt schitterend geschetst, waarbij hij er maar net in slaagt de indruk te wekken dat hij zelf gelooft in zijn uit de duim gezogen filosofieën over reïncarnatie. Liever geeft hij zich over aan overspel, feestjes en de drankjes van Quell. Zijn vrouw, gespeeld door Amy Adams, houdt de boel maar net op de rails.
De confrontaties tussen meesteracteurs Phoenix en Hoffman van een zeldzame intensiteit, vaak gefilmd in lange, ononderbroken shots. Ze maken hun waanzin ieder op hun eigen manier op aangrijpende wijze voelbaar.
Visueel trekt Anderson alles uit de kast, door een razendknappe montage en schitterende beelden, oorspronkelijk gefilmd op 70mm breed celluloid, het zelden gebruikte summum van de analoge beelddragers. Ook op Blu-ray ziet The Master er fantastisch uit. De geluidskanalen worden gedomineerd door een bijzondere, door Radiohead-gitarist Jonny Greenwood gecomponeerde soundtrack, aangevuld met enkele nostalgische liedjes uit de tijd van het verhaal, begin jaren `50.
De haast maniakale gedrevenheid van P.T. Anderson blijkt ook uit de manier waarop hij niet in de film gebruikt materiaal monteerde tot de als extra meegeleverde fascinerende, experimentele film Back Beyond, ook voorzien van een eigen soundtrack van Greenwood. Heel anders vormgegeven maar even vreemd is een Behind the scenes item. Tot slot voegde Anderson ook de documentaire Let there be Light van John Huston uit 1946 toe, over de psychische klachten van oorlogsveteranen uit de tweede wereldoorlog. Een inspiratiebron voor het personage Freddie Quell.
Aanvullende informatie:
VS, 2012
Speelduur: 137 minuten
Regie en scenario: Paul Thomas Anderson
Camera: Mihai Malaimare Jr.
Montage: Leslie Jones, Peter McNulty
Art direction: David Crank, Jack Fisk
Muziek: Jonny Greenwood
Met: Joaquin Phoenix, Philip Seymour Hoffman, Amy Adams
Extra’s: Back Beyond (20 min), Behind the Scenes Unguided Message (8 min), Let There Be Light (1946), docu van John Huston
Beeld: 16:9 1080p
Geluid: DTS HD master 5.1
Uitgave: A-film
