Toen de Compact Disc ruim 25 jaar geleden in één grote zwiep de langspeelplaat van de markt veegde, waren er zelfs onder verstokte hifi-fanaten veel mensen die geen cent meer gaven voor de toekomst van die kwetsbare, maar prachtig klinkende zwarte schijven. Met hele verhuisdozen tegelijk werden platenverzamelingen letterlijk bij het grof vuil gezet. Inmiddels heeft de geschiedenis ons geleerd dat de lp een taaiere rakker was dan iedereen dacht.
Er worden vandaag de dag steeds meer nieuwe albums op vinyl uitgebracht, en de verkoop van platenspelers is volgens internationale marktcijfers spectaculair gestegen. Maar waarom zou je in deze tijd van oneindig gebruiksgemak en mp3-spelers, waar duizenden tracks op passen, nog kiezen voor die armzalige 45 minuten muziek, die je op één langspeelplaat kunt beluisteren? En waarvoor je halverwege ook nog eens uit je luie stoel omhoog moet komen? Het antwoord op die vraag is zowel simpel als gecompliceerd.
Als deze site alleen maar over hifi zou gaan, was ik snel klaar. De keus voor vinyl kan (en mag) worden samengevat met één woord: geluidskwaliteit. Een goed afgestelde platenspeler maakt gewoon erg lekker muziek. Voor ondergetekende betekent een avondje naar vinyl luisteren de ultieme ontspanning. Maar het gaat hier niet alleen over hifi. Goed, wat is er dan nog meer te vertellen in het voordeel van de goeie, ouwe langspeelplaat? Ik zou willen beginnen met de vormgeving. Een cd is handzaam en klinkt op zich prima, maar de standaardverpakking is niet bepaald mooi. Een plastic doosje met een klein boekje er in. Een zware uitdaging voor de designers om er nog iets toonbaars van te maken. Want wees nou eens eerlijk: zo`n grote platenhoes van dertig bij dertig centimeter is toch veel fraaier? De Nachtwacht van Rembrandt ziet er op een postzegel tenslotte ook niet uit.
De uitgebreide handeling die het opzetten van een lp vereist, is ook niet onbelangrijk. Wat door de één omslachtig genoemd wordt, is voor de ander juist een belangrijk onderdeel van de pret. Het is geen kwestie van laatje open, schijfje erin kwakken en op play drukken. Een langspeelplaat moet met zorg worden gehanteerd, want vette vingers en de groeven van de plaat zijn elkaars natuurlijke vijanden. Bij de randen vasthouden dus. Dat vergt enige oefening, maar als je die kunst beheerst voelt het eigenlijk wel lekker. Bovendien zorgt de relatieve omslachtigheid er voor dat je bewuster kiest waar je naar wilt luisteren. Even naar het volgende nummer skippen met de afstandsbediening is er namelijk ook niet bij, dus je gaat beter nadenken over wat je gaat opzetten. De vluchtigheid waarmee moderne muziekconsumenten hun `collectie` beheren grenst aan onverschilligheid, en dat kan nooit de bedoeling van de artiest geweest zijn.
En de geur. Jazeker! Steek je neus maar eens in een verse cd-verpakking. Wat ruik je dan? De zurige drukinkt van het boekje, en de weeïge geur van gestold plastic. Een pas uitgepakte langspeelplaat ruikt aards, een beetje houtig vanwege de kartonnen hoes. Veel lekkerder en minder steriel. Bij tweedehands platen is het geurgenot nog groter. Ik geef toe dat niet iedereen hier gevoelig voor zal zijn, maar we hebben het hier wel over alle facetten van de beleving... Liefhebbers van langspeelplaten zijn vaak te vinden in van die lekker ouderwetse platenzaken. Ja, die bestaan nog, al staan ze op de rode lijst van bedreigde soorten. Zodra je daar een voet over de drempel zet, vult de geur van oud vinyl je neus, en maakt een sluimerende heimwee naar vroeger in je wakker. Het grote grasduinen kan dan beginnen. Iedere muziekliefhebber heeft wel een verlanglijstje. Muziek van vroeger waar je zoete herinneringen aan hebt. Als er flink wat in zo’n winkel staat, kun je er gerust een hele middag rondhangen, en als je aan het einde van de dag moe maar voldaan met een flinke stapel platen thuiskomt weet je weer waarom muziek zo leuk is.
En dan wil ik toch nog even terugkomen op de geluidskwaliteit. Toegegeven, een plaat vol ruis en tikken is niet ideaal, maar een schone langspeelplaat heeft iets speciaals. Vanaf het eerste moment dat de naald in de groef zakt, daalt er een weldadige rust over de weergave. Niets ten nadele van de cd overigens; ik heb meer van die kleine zilveren schijfjes dan van die grote zwarte, en ik ben er gelukkig mee. Maar als ik heel eerlijk ben, moet ik toegeven dat ik na een avondje cd`s draaien vermoeider ben dan na een avondje vinyl. Op de één of andere manier is het geluid van de lp warmer, natuurlijker, vanzelfsprekender. Lp`s kosten wat meer moeite, maar de opbrengst is echt groter. Voor de mensen die spijt hebben dat ze hun oude collectie en afspeelapparatuur hebben weggedaan is er goed nieuws: alles is nog te koop. Nou ja, bijna alles. Als er iemand nog ergens een gaaf (en betaalbaar!) exemplaar van het album Camino del Águila van de Spaanse band Imán Califato Independiente voor mij weet, dan houd ik me aanbevolen.
