Een ontluisterende blik in de wereld van zigeuners in Slowakije. Adam van 14 is een intelligente knaap die graag wil ontsnappen aan het bouwvallige wereldje van werkloosheid, criminaliteit en lijmsnuiven waarin hij opgroeit. Als zijn vader onder verdachte omstandigheden overlijdt wordt dat er niet gemakkelijker op.

Moeder trouwt namelijk vrijwel onmiddellijk met de broer van haar man. Dat is een smeerlap eerste klas die de gemeenschap domineert. Hij probeert Adam te betrekken bij zijn louche zaakjes en waarschuwt hem tegen de ‘blanken’. Die discrimineren en verdenken de Roma bij voorbaat. Hij leent geld tegen woekerrente en organiseert illegale houtkap.

Adam is verliefd op Jula, maar die wordt uitgehuwelijkt aan een rijke Tsjech. Ook een manier om te ontsnappen. De priester, die tevens boksles geeft, probeert de jongeren op het rechte pad te houden en stimuleert Adam om op school te blijven. Uiteindelijk kan ook hij weinig uitrichten en is een confrontatie van Adam met zijn oom onvermijdelijk.

Onlangs besprak ik hier Martin Sulíks klassieker The Garden, waarin magische elementen een grote rol spelen. Dat is in mindere mate ook in Cigánhet geval. Herhaaldelijk verschijnt Adams vader aan zijn zoon, waarbij telkens iets meer duidelijk wordt over de toedracht van zijn dood.

Het zijn prachtig gestileerde scènes in een film die verder vooral confronteert met de ontluisterende lelijkheid van de leefwereld van de Roma. Huisjes van cementblokken met satellietschotels erop in een modderige chaos. Een contrast dat nog wordt versterkt door de hemels mooie muziek van Vladimir Godár.

Sulík filmde op authentieke locatie met niet-professionele acteurs uit de Roma gemeenschap, gesproken in hun eigen taal. Het geeft de film een enorm echtheidsgehalte. Vooroordelen worden niet doorbroken, maar de situatie van de Roma wordt wel verklaard als uitzichtloos probleem. Prachtige, aangrijpende film.

Aanvullende informatie:
Tsjechië/Slowakije, 2011
Speelduur: 107 minuten
Regie: Martin Sulik
Scenario: Marek Lescák, Martin Sulik
Productie: Rudolf Biermann, Martin Sulik
Camera: Martin Sec
Montage: Jiri Brozek
Art direction: Frantisek Lipták
Muziek: Vladimir Godár
Met: Jánko Mizigár, Martinka Kotávová, Attila Mokos, Miroslav Gulyas
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: DD 2.0
Uitgave: Contact Film
Distributie: de Filmfreak