Het woord Samsara is Sanskriet voor ‘het eeuwig draaiende rad van het leven’. Ron Fricke componeerde een visueel geleide meditatie op dit thema, met beelden die hij over een periode van vijf jaar in 25 landen opnam. (Kijk hier voor een overzicht van de belangrijkste opnamelocaties) In de best denkbare beeldkwaliteit, met prachtige muziek, maar zonder een woord tekst. Een belevenis.
De cyclus van leven en dood staat op vele manieren centraal in Samsara. Niet alleen in de fragmenten, maar ook de structuur van de film zelf is cyclisch. Hij begint en eindigt met een aaneenschakeling van religieuze uitingen, vooral in mooie gebouwen. Tempels, kathedralen, de een nog indrukwekkender dan de ander. Dwars daar doorheen zie je de kracht van de natuur zelf, in vulkaanuitbarstingen en de resultaten van orkaan Katrina.
Het daarmee contrasterende middendeel laat zien hoe de mens als een grote mier de aarde bewerkt en zich verliest in uitwassen. Grote steden bij nacht, vuilnisbelten, bio- en seksindustrie, robotisering, wapenmisbruik, massaconsumptie, natuurrampen. Alles op dezelfde overrompelend esthetische manier in beeld gebracht als de sacrale hoekdelen, met een voortdurend traag bewegende camera en duizelingwekkend versnelde ‘time lap’ opnamen. Dit lelijk vinden is iets wat puur in de eigen vooroordelen en associaties geworteld is. Op zich al een confronterende gedachte.
Beeld- en geluidskwaliteit van deze dvd zijn extreem goed. Fricke filmde op het weinig gebruikte, want zeer kostbare 70mm celluloid, en hield daarna volledige controle over de digitalisering van zijn materiaal, via een 8K scan naar 4K bioscoopformaat en 1080p blu-ray formaat. Alles met het doel het maximaal haalbare de huiskamer in te krijgen. Stellen dat dit gelukt is, is een understatement.
Al in een heel vroeg stadium van de montage werd een muzikaal team van Michael Stearns, Lisa Gerrard en Marcello De Francisi ingeschakeld, waardoor beeld en muziek een volmaakte, hypnotiserende eenheid vormen.
Dit alles wordt prachtig uitgelegd in een zeer uitvoerige making of van 52 minuten, die helaas, in tegenstelling tot buitenlandse versies, hier niet meegeleverd is als extra. Gelukkig biedt Youtube tegenwoordig een meer dan redelijke beeldkwaliteit.
Ron Fricke en zijn vaste producer Mark Magidson hebben de woordloze meditatieve film met spectaculaire natuurbeelden haast tot een genre gepromoveerd en leggen na Koyaanisqatsi, Chronos en Baraka de lat weer een stuk hoger. Met Samsara hebben ze een punt bereikt waarop je niet anders kunt denken: kan het nog mooier dan dit? Ik kan me er niks bij voorstellen.
Aanvullende informatie:
VS 2011
Speelduur: 100 minuten
Regie en camera: Ron Fricke
Productie: Mark Magidson
Montage: Ron Fricke, Mark Magidson
Muziek: Michael Stearns, Lisa Gerrard, Marcello De Francisi
Uitgave: Homescreen / Cinemien
