Onder liefhebbers van progressieve rock en in het kleinere clubcircuit is Daniel Cavanagh al lang geen vreemde artiest meer. Het Liverpoolse multitalent staat al sinds de jaren negentig op het podium met zijn succesvolle band Anathema en bezocht ook vaker kleine clubs en podia voor intiemere concerten. Met Monochrome levert Cavanagh zijn eerste officiële solowerk af.

Monochrome is eigenlijk niet het eerste album dat Daniel Cavanagh maakt. Al eerder speelde hij samen met diverse artiesten, waaronder Anneke van Giersbergen. Met haar bracht hij zelfs in eigen beheer een album uit (In Parallel), waarop hij in een akoestische setting op een avond in Tilburg het aanwezige publiek vergastte op werken van Anathema, The Gathering en diverse covers. De samenwerking met Anneke moet hem goed zijn bevallen, want op het eerste officiële solo album van Daniel mag zij een flinke rol innemen. Wie Cavanagh al langer volgt, heeft waarschijnlijk ook het via crowdfunding bekostigde digitale album Memory and Meaning uit 2015 in bezit, waarop Cavanagh op zeer innemende, begaafde (en ronduit audiofiele) wijze diverse covers solo en akoestisch ten gehore brengt.

Dat het schrijven van pakkende muziek met vaak een melancholische ondertoon Daniel Cavanagh in het bloed zit, is allang geen geheim meer. Of hij nou samen met de rest van de familie- en vriendenband Anathema de progressieve reis vervolgt of met alleen zijn broer op een podium met een paar instrumenten en een looping device speelt, de nummers blijven fier overeind staan. Toch staat Monochrome verder af van het tijdens de 2017 Progressive Music Awards voor Album of the Year genomineerde jongste Anathema-album The Optimist dan de doorgewinterde fan van die groep zou verwachten. 

Nee, zijn komaf verloochenen doet Cavanagh niet op Monochrome. Maar waar Anathema als band evolueert, laat de 45-jarige gitarist/componist/zanger/toetsenist op dit album horen dat al het moois dat Anathema in de rustigere tracks van albums als A Natural Disaster, We’re Here Because We’re Here en natuurlijk Weather Systems wist te steken ook evolueert. En als er binnen de band geen plek voor kan zijn wegens het gekozen pad, dan is de stap naar een eigen release snel genomen. Verwacht van Monochrome dus niet een toevallige evenknie van het jongste album van Anathema, maar een logisch gevolg op persoonlijk werk dat de wat perfectionistisch ingestelde Daniel niet los kon laten.

Met zeven tracks en flinke speeltijd wordt meteen duidelijk dat Monochrome zich niet richt op de commercie of de grote massa. Elke track ontvouwt zich langzaam in een serene, maar enorm pakkende atmosfeer, waarbij er naast gitaar ook veelvuldig gebruik wordt gemaakt van nogal fraai toetsenwerk. De combinatie van de vocalen van Daniel en Anneke zorgt ervoor dat de ietwat minder krachtige stem van Daniel op subtiele maar onmiskenbare wijze wordt gecompenseerd en de toevoeging van de door Anna Phoebes viool op drie nummers vergroot de beleving van de luisteraar.

Dat Daniel Cavanagh letterlijk zijn ziel en zaligheid in de tracks heeft gestoken wordt duidelijk aan de ronduit filosofische teksten op Monochrome, die net als de muziek weliswaar spanning met zich meebrengen maar nooit volledig tot eruptie komen. In plaats daarvan wisselt Cavanagh stijlen af (er wordt flink geflirt met post-rock in combinatie met vrij klassieke invloeden (op het met toetsenwerk doorweekte The Silent Flight Of The Raven Winged Hours), natuurlijk ontbreekt de met reverb gevoede feedback gitaar niet en wisselt Cavanagh veel met de dynamiek. Het draagt bij aan de atmosfeer van het album, dat op prettige maar niet onontkoombare wijze onder de huid van de luisteraar kruipt.

Op tracks als The Exorcist, Oceans Of Time of This Music laat Cavanagh zich (al dan niet bijgestaan door een erg open en soms zelfs fragiel klinkende Van Giersbergen) diep in de ziel kijken en het is dan ook logisch dat hij de luisteraar na de instrumentale afsluiter Some Dreams Come True oprecht geraakt achterlaat. Hongerend naar meer. Want Monochrome is het intieme toonbeeld van een geslaagde combinatie van stijlen, perfect spel en verder durven kijken dan je eigen beperkingen. Dat is net zo gedurfd als bewonderingswaardig en maakt dat Monochrome keer op keer weer beluisterd kan worden zonder vermoeidheid.

Het door Daniel Cardoso (Anathema’s vaste toetsenist) gemasterde album klinkt daarnaast ook erg fraai, waarbij wel gezegd moet worden dat de dynamiek in het toetsenwerk af en toe wat aan de enthousiaste kant is. Maar dat is dan ook echt de enige kritiek die ik op Monchrome heb, want hiermee scoort Daniel Cavanagh hoge ogen en niets minder. Perfecte muziek om tijdens deze steeds donkerder wordende periode te luisteren. Nee, te beleven. Jaarlijstmateriaal.

Muziek: 9 ½
Klank: 8 ½
Label: Kscope
Speelduur: 47:45 minuten
Website: www.anathemamusic.com