Vandaag starten we met een nieuwe rubriek op HiFi.nl, waarin John van Polen periodiek zijn licht zal laten schijnen op trucs en tweaks om audiosystemen beter te laten klinken. John is een zestigjarige natuurkundige annex docent wiskunde met een passie voor high end audio, meer in het bijzonder voor de effecten van accessoires. In de afgelopen tien jaar schreef hij er zo'n 200 artikelen over voor Home Studio, HVT, Qualityhifi.be en Puresound.be.

John vraagt zichzelf regelmatig af hoe hij zijn hifi-systeem optimaal kan laten klinken en is de afgelopen decennia naar eigen zeggen 'nogal obsessief' bezig geweest met het verbeteren van zijn drie installaties. Daar is aardig wat tijd en geld ingestoken, maar ook het nodige door geleerd. De belangrijkste van die lessen is volgens John de enorme 'beïnvloedbaarheid' van de weergave. "Dat 'preciseren van een installatie met accessoires' -de term is van Rob Wilms- kost veel tijd. Die tijd heb ik er in gestoken. Nu wil ik weer eens wat delen met belangstellenden."

In de eerste aflevering vertelt John over zijn ervaringen met Synergistic Research.

Synergistic Research Blue zekeringen

Bijna elk apparaat bevat een of meer zekeringen die doorbranden als de stroomsterkte te hoog wordt; dit om schade en gevaarlijke situaties te vermijden. Het inzicht dat zo’n zekering een soort flessenhals voor de stroomvoorziening vormt en de klankmatige prestaties van het apparaat kan beperken, is van betrekkelijk recente datum. Zelf maakte ik zo’n tien haar geleden kennis met het fenomeen 'audio grade zekering'. Deze speciale zekeringen hebben kapjes en een smeltdraad van edelmetaal en bevatten een vulmiddel. Dit zou thermische en mechanische stabiliteit garanderen: de smeltdraad kan niet meer trillen en de temperatuur blijft min of meer constant, ook bij een sterk veranderlijke stroomsterkte.

Vervolgens ben ik zo’n vijf jaar bezig geweest met het beoordelen van de klankmatige effecten van audio grade zekeringen van vier merken. Deze zijn geplaatst in zo’n vijftien apparaten van mijn drie installaties. Niet alleen vond ik de klankmatige verbeteringen ten opzichte van standaardzekeringen zeer de moeite waard -om niet te zeggen: spectaculair-; ook bleek het mogelijk aan elk merk een zekere klankkarakteristiek toe te kennen. Zekeringen van AHP vond ik vooral warm en vol klinken, exemplaren van Hifi Tuning heb ik als dynamischer en neutraler ervaren en de zogeheten High End Performance-zekeringen van het Duitse merk Padis klonken relatief erg schoon, strak en zuiver, maar ook best wel slank.

Van Furutech naar Synergistic Research Blue

Vervolgens liep ik tegen de High End Performance-zekeringen van Furutech aan; naar verluidt een verbeterde versie van Padis (sterker gedemagnetiseerd en cryogeen behandeld, als ik het goed heb). Deze vond ik simpelweg superieur: mijn systemen klonken als bij toverslag zuiverder, dynamischer, voller en vooral schoner dan voorheen. Harde of scherpe randjes die vroeger aanleiding gaven het volume terug te nemen, waren verdwenen; de verstaanbaarheid van zang was verbeterd en de ruisvloer dook omlaag. Kortom, de Furutech zekeringen waren blijvertjes.

Daarna had ik ook geen behoefte meer om verbeterde exemplaren van Hifi Tuning of nieuwe 'Quantum fuses' van het Amerikaanse Synergistic Research te testen. Die houding veranderde pas toen niet alleen de importeur, maar ook een niet-belanghebbende muziekliefhebber melding maakte van spectaculaire effecten van de nieuwste zekeringen van Synergistic Research, aangeduid met 'Blue'. Nou, vooruit dan maar, proberen kan nooit kwaad; niet goed, geld terug.

Zekeringen moeten inspelen

Zo mogelijk nog vreemder dan het grote effect dat audio grade zekeringen kunnen sorteren, is het feit dat bepaalde typen langdurig moeten inspelen. Zo klonk mijn grote steroset aanvankelijk wat 'klein' en 'puntig' toen ik Furutech zekeringen had aangebracht in de belangrijkste apparaten. Sommige audioscribenten zijn van mening dat het fenomeen inspelen van apparatuur en accessoires niet bestaat; het zou een kwestie zijn van wennen aan een nieuw geluid (niet de apparatuur, maar de toehoorder 'speelt in'). Ik kan dit uit eigen ervaring krachtig tegenspreken: meermalen heb ik vastgesteld dat een accessoire naast positieve effecten zorgde voor bijvoorbeeld een kleinere afbeelding of een 'dunnere' sound en daar wen ik nooit aan.

Het is dus belangrijk dat je terug kunt. In het geval van de Furutech zekeringen begon de soundstage na ongeveer een week doorspelen de oorspronkelijke afmetingen terug te krijgen er kwam er weer meer rust in de sound, met behoud van de genoemde verbeteringen. Oordeel dus niet te snel; ook hier is geduld een schone zaak. Snelle A-B vergelijkingen zijn niet verboden, maar vertellen zeker niet altijd het hele verhaal.

De effecten van de SR Blue

Goed, aan de slag dus met de Blue zekeringen van Synergistic Research. Eerst maar eens twee stuks, voor de voor- en eindversterker van de grote set. Het verschil met de Furutech zekeringen was direct duidelijk. Het podium leek breder, terwijl de instrumenten juist slanker werden afgebeeld. Dat is merkwaardig; normaliter gaat dat juist niet samen. De klankkleuren waren ook anders; specifieker voor het betreffende instrument. Op de een of andere manier was er sprake van de suggestie van een enorme ruimte waarin de muziek zich ontvouwde, alsof de opnameruimte geen muren had

Fraai en aangenaam, maar helaas had het midden toch te weinig 'body'. Zou dit nog goedkomen? Ja dus. Ook weer na ongeveer een week begonnen akoestische instrumenten hun volle klank terug te krijgen. Ik laat mijn apparatuur trouwens altijd aan staan -laat de milieupolitie het maar niet horen!-; als de apparatuur steeds aan en uit wordt gezet, kan het inspelen een langdurige aangelegenheid worden. Een zeer opmerkelijk effect van de SR Blue zekeringen was dat met name het laag bijzonder schoon, diep, strak en snel werd weergegeven; de controle was opeens ongekend. Furutech zekeringen doen dit al veel beter dan de relatief vet, traag en kleurloos klinkende standaardzekeringen; met Synergistic Research Blue maak je nog een keer zo’n stap.

Welbeschouwd zorgen de Blue fuses voor een verbetering op alle parameters: meer rust, lagere ruisvloer, meer dynamiek en betere ruimtelijkheid; het laatste restje scherpte en hardheid gaat de deur uit. Het meest opvallend blijft echter de weergave van de lage tonen: duidelijk meer informatie, kleur en controle; de capriolen van basgitaren en contrabassen zijn beter te volgen en de ene bas is hoorbaar de andere niet.

Het gemak van Murray Perahia

Een eyeopener (of eerder 'earopener') bij deze test was de cd met de Engelse Suites van Bach in de bejubelde uitvoering van Murray Perahia. De pianist speelt bepaalde delen bijzonder snel en met veel dynamiek; een soort 'power play' dat mogelijk niet helemaal correspondeert met wat Bach in gedachten had, maar dat de toehoorder wel in de muziek trekt (althans, zo vergaat het mij). Probleem daarbij is wel dat al dit geweld wat moeilijk is weer te geven; vaak zit er toch wat stress en onrust in de sound, alsof het hoorbaar is dat iets heel hard moet werken om al dit fraais op tijd zonder vervorming uit de luidsprekers te persen (of dat 'iets' de pianist, de piano, de cd-speler, de versterker of de luidsprekers betreft, is dan nog de vraag). Eerst na het plaatsen van de SR Blue zekeringen loopt de muziek moeiteloos de kamer in en is voor het eerst duidelijk hoorbaar dat de pianist geen enkele moeite heeft met het moordende tempo dat hij zichzelf heeft opgelegd. Perahia rammelt de meest complexe passages met speels gemak uit de polsjes en de installatie kan het nu ook helemaal aan. Wow!

Conclusie

Samengevat zijn de SR Blue zekeringen te beschouwen als de nieuwste sensatie op het gebied van accessoires voor high end audio systemen. Wat deze zekeringen kunnen doen voor een set van topklasse, moet je ervaren om het te geloven. De stukprijs van € 150 is stevig, maar in termen van winst aan klankkwaliteit geen euro te veel. Zoals te doen gebruikelijk bij dure accessoires geeft importeur Kemp Elektroniks een niet goed, geld terug garantie. Zou er wel eens een Blue terugkomen?

Kijk voor meer informatie op de website van Kemp Elektroniks.

In zijn columns bespreekt John van Polen zijn persoonlijke ervaringen met diverse tweaks en accessoires. Voor de volgende aflevering die komende maand zal verschijnen is hij aan de slag gegaan met een power conditioner.