Bowers & Wilkins heeft recentelijk haar nieuwe Formation Suite geïntroduceerd. Hierbij is een belangrijke rol weggelegd voor de Formation Bar en de Formation Bass; een soundbar en subwoofer speciaal gericht op de liefhebber van film en muziek. HiFi.nl kreeg de primeur, dus bij dezen de eerste review. Klinkt deze combinatie echt zo goed als de fabrikant beweert?
Formation Bar & Bass
De Formation Bar is niet de eerste soundbar van Bowers & Wilkins, en ook de Formation Bass is niet de eerste actieve subwoofer van de fabrikant. Wel zijn dit de eerste wireless streaming multiroom producten die de fabrikant introduceert. We hebben hooggespannen verwachtingen. Deze geheel nieuwe Formation Suite vervangt de Panorama soundbars en actieve luidsprekersystemen (zoals de Zeppelin-serie) die de fabrikant tot dusverre heeft gevoerd, en die niet over multiroom technologie beschikken. Het is voor de fabrikant dus een belangrijke nieuwe lijn, die de keiharde concurrentie aangaat met onder meer Bluesound, Harman Kardon, Yamaha en Sonos. Als we Bowers & Wilkins een beetje denken te kennen kunnen we voorzichtig aannemen dat deze productgroep de komende jaren flink in omvang zal gaan toenemen.
Formation: Look & Feel
De Formation Bar is een stijlvol ontworpen soundbar met een prachtige slanke vormgeving. Met name het golvende patroon van het met doek beklede rooster geeft deze Formation Bar een unieke uitstraling. Wij ontvangen de Formation Bar in combinatie met de Formation Bass.
De optiek van de compacte maar loeizware Formation Bass maakt deze subwoofer tot een aantrekkelijk ogende designfeature, maar door zijn geringe grootte schuif je deze ook gemakkelijk ergens onzichtbaar in een hoek.
Ook de grootte van de Formation Bar is niet buitensporig. Deze matcht perfect met een televisie van zo’n 55-inch beeldformaat. Zet u de televisie en de Bar echter samen op een kastje, dan kan het zijn dat de onderste centimeter van het beeld wordt afgedekt. Zo ook in onze setup. De ondertiteling blijft hierbij echter prima leesbaar en we hebben niet de drang gevoeld om tijdens de reviewperiode iets aan de setup aan te passen.
Was de Formation Bar van onszelf geweest, dan zouden we deze beslist samen met de televisie aan de wand bevestigen. De wandbeugel voor de Formation Bar wordt overigens netjes door Bowers & Wilkins in de retail verpakking meegeleverd. Geheel kosteloos.
Formation: Eenvoud
De Formation Bar heeft slechts drie aansluitingen: een aansluiting voor de netspanning, een netwerkaansluiting en een optische digitale ingang. De oplettende lezer zal opmerken dat de Formation Bar geen HDMI-aansluiting heeft. Gezien de meeste moderne televisies een Toslink aansluiting hebben, zal het ontbreken van een HDMI-aansluiting voor de meeste gebruikers geen heel groot gemis zijn. Maar meer hierover later in deze review.
De Formation Bass is uitsluitend voorzien van een netwerkaansluiting. En beide Formation producten hebben uiteraard Wi-Fi functionaliteit.
De bediening van de Formation producten geschiedt via de Formation app of via de remote van de televisie. Bovenop de Formation Bar zijn als extra een viertal handige toetsen geplaatst om het volume te regelen, de muziek te pauzeren en een ‘Formation toets’. De Formation Bass heeft slechts een Formation toets. Deze is gemakkelijk toegankelijk bovenop de Bass geplaatst.
Achterop beide Formation producten is bovendien een kleine onopvallende resettoets geplaatst waarmee deze terug kunnen worden gezet naar de fabrieksinstellingen.
Formation: Vlotte installatie
Het installeren van de Formation producten is echt super eenvoudig en kan door elke niet-techneut succesvol worden afgerond. Nadat we de Formation Bar op het lichtnet en via de Toslink kabel op onze televisie hebben aangesloten downloaden we de Formation App voor iOS. Deze app is uiteraard ook beschikbaar voor Android. Vervolgens starten we de app op en niet veel later wordt de Bar in de lijst met gedetecteerde Formation devices getoond.
Na het selecteren van de Formation Bar wijzen we deze eenvoudig toe aan een ruimte. Bij ons is dit de woonkamer. Hierna is het een kwestie van de Formation toets op de Bar indrukken om het juiste apparaat in de woonkamer ‘aan te wijzen’, het juiste Wi-Fi netwerk selecteren en het bijbehorende Wi-Fi wachtwoord ingeven. Wanneer u ervoor kiest om de Bar met een netwerkkabel aan te sluiten, wordt deze netwerkidentificatiestap overgeslagen. Het indicatielampje achter de Formation toets geeft bij de installatie en tijdens het gebruik de actuele status van de Formation producten aan.
Tijdens het aanmelden van de Bar en vanuit de Formation App kunnen we de volumeregeling van de Formation Bar heel handig koppelen aan de afstandsbediening van de televisie. Bij onze bejaarde Samsung UE46C8700 gaming televisie krijgen we dit echter niet voor elkaar. Helaas heeft onze splinternieuwe LG televisie een Bluetooth remote en hierbij gaat dit feest ook niet op. Voor alle gebruikers van LG smarttelevisies: voor een paar Euro levert LG ook een optionele infrarood afstandsbediening. Wij hebben deze niet en gebruiken hierom de Formation app van Bowers & Wilkins voor de volumeregeling.
Hierna herhalen we de procedure voor de Formation Bass. Wanneer de Bar doormiddel van een kabel met het netwerk wordt verbonden, bouwt de Formation Bar zelf een wireless verbinding op met de Bass en hierbij kan de netwerkkabel bij de Bass dus achterwege blijven. Het insteken van de netstekker is dus voldoende. Via de Formation app wijzen we de Formation Bass toe aan dezelfde ruimte als de Formation Bar waarna beide Formation producten automatisch met elkaar synchroniseren. Na ongeveer een halve minuut melden de Bar en Bass zich met een geluidssignaal. De combinatie is nu klaar voor gebruik.
Geluidskwaliteit
De muziekweergave van de Formation Bar wordt verzorgd door negen speciaal voor de Formation Bar geoptimaliseerde drivers uit eigen huis. Hierbij zijn er voor het linker kanaal, center kanaal en het rechter kanaal elk een dubbele 65 millimeter woofer met een glasfiber conus en een 25 millimeter ‘Double Dome’ tweeter gebruikt. Hierbij worden de woofers en tweeter per kanaal aangestuurd door een eigen versterker met een muziekvermogen van elk 40 Watt. Hiermee levert de soundbar van Bowers & Wilkins kristalheldere spraak vanuit het midden van het geluidsbeeld en worden de kleinste details in stereo weergegeven.
Door de lichte curve waarin de luidsprekers zijn gepositioneerd, wordt het stereo effect ongeveer een halve meter breder dan de televisie. De Formation soundbar klinkt ‘standalone’ uitstekend. Zonder toevoeging van de Formation Bass loopt het hoorbare frequentiebereik van 40Hz tot 28kHz. Hierbij gebruikt Bowers & Wilkins uiteraard DSP-techniek en een dynamische equalizer om de laagweergave in de compacte klankkast te compenseren.
Persoonlijke instellingen
De klankkleur van de Formation Bar kan via de toonregeling in de Formation app naar smaak worden afgesteld. Ook zal de synchronisatie tussen beeld en geluid in de praktijk een beetje fine-tuning nodig hebben. Na installatie bemerken wij dat dit tussen onze LG OLED65C8PLA en de Formation set direct uit de doos niet honderd procent gelijkloopt. De meeste televisies hebben hiervoor een ingebouwde functie om de synchronisatie tussen beeld en geluid in hele kleine stapjes bij te stellen. In ons geval hebben we met slechts een enkel stapje een perfecte synchronisatie te pakken.
3.1 stereo en 5.1 surround configuratie
Samen met de Formation Bass transformeert de set tot een indrukwekkend 3.1 luidsprekersysteem. De Formation Bass is voorzien van twee flinke 165mm langeslag woofers en worden aangedreven door een krachtige versterker met een uitgangsvermogen van 250 Watt. De laagweergave begint bij 20Hz en loopt door tot 150Hz. Het laag is niet alleen voelbaar, de Bar en de Bass sluiten door het gebruik van DSP en de dynamische equalizer perfect op elkaar aan. Hierbij hoeven we geen rekening te houden met frequentie of fase instellingen op de subwoofer. Bowers & Wilkins verzorgt dit alles geheel automatisch tijdens de synchronisatie met de Formation Bar.
Ook tijdens de weergave van muziekvideo’s en concerten blijft alles netjes in balans. De muziek wordt mooi gelaagd opgebouwd en door de geweldige definitie in de midrange en het krachtige sublaag horen we zoveel meer aan muziekinformatie terug dan dat we voorheen via de televisie konden waarnemen. Wij hebben tijdens de reviewperiode dan ook vele live concerten via Netflix bekeken. Iron Maiden, The Tragically Hip, Kraftwerk, Hans Zimmer en Jean Michel Jarre; we worden met deze Formation producten weer helemaal gelukkig met onze oude muzikale helden.
Ten tijde van schrijven introduceert Bowers & Wilkins bovendien de Formation Flex luidsprekers. Deze zijn behalve als losstaande draadloze Formation luidsprekers ook te configureren als surround luidsprekers. Wanneer je dus twee Formation Flex luidsprekers aan dezelfde ruimte toevoegt als de Formation Bar en Bass, dan creëer je in een oogwenk een geheel draadloos 5.1 surround systeem. Helaas hebben we deze 5.1 configuratie met de Formation Flex luidsprekers niet meer voor u kunnen meenemen in deze review.
Streaming Audio
We hebben de Formation soundbar en subwoofer vooral als muzikale home cinema oplossing gebruikt, maar deze combinatie is ook heel goed te gebruiken voor multiroom muziekweergave. Met de Formation technologie zet Bowers & Wilkins een stabiel draadloos MESH-netwerk op dat speciaal voor streaming doeleinden is ontworpen. Alle muziekstreams worden met eigen algoritmes naar 24 bits en 96 kHz gesampled en hiermee kan muziek via Spotify Connect, vanuit een willekeurige smartphone app via Bluetooth (AptX HD, AAC, SBC) en via Apple Airplay 2 in highres geluidskwaliteit worden gestreamd.
De producten in de Formation Suite zijn bovendien allemaal Roon Ready en hiermee is ook de streamingdienst Tidal via Roon naar de Formation Bar te streamen. Roon biedt een optimale streaming beleving en voegt online en offline streaming content naadloos samen. Wat u ook wilt streamen, met Roon werkt het altijd overzichtelijk en heel intuïtief.
Wilt u graag muziek via de Formation Bar afspelen vanaf een cd-speler of platenspeler, dan kunt u hiervoor de Bowers & Wilkins Formation Audio in dezelfde ruimte opnemen. Hierop kunt u zowel analoge als digitale bronnen aansluiten en deze behalve naar de Formation Bar ook naar elk Formation product in het Formation MESH-netwerk streamen. Deze Formation Audio kunt u ook gebruiken als een multiroom ontvanger waarmee u elke ‘normale’ hifiset transformeert tot een Formation multiroom ruimte.
Oordeel
Met de Formation Bar en Bass heeft Bowers & Wilkins twee hele fijne producten in de Formation Suite opgenomen. We hebben deze combinatie meerdere weken gebruikt en moeten bekennen dat we onder de indruk zijn van de beleving die deze combinatie toevoegt. Door de vormfactor en het unieke design passen deze twee Formation producten uitstekend in elk interieur. Met de geluidskwaliteit van onze LG OLED zijn we al zeer in onze nopjes, maar op het gebied van stem, definitie, laagweergave en het opbouwen van atmosfeer presteert de Formation combinatie duidelijk op een niveau hoger.
Ten opzichte van onze premium televisie klinkt deze Formation set ‘schoner’, dynamischer en vooral minder ‘nasaal’ dan het geluid via de luidsprekers van de televisie.
Ook voor diegenen die via de soundbar muziek in de achtergrond willen luisteren vinden met de Formation Bar en Bass een uitstekende muzikale combinatie. Het geluidsbeeld is logischerwijze niet kamerbreed, maar dat is iets dat onlosmakelijk is verbonden met het concept soundbar.
Met de klank zit het wel goed. Het eerste dat ons opvalt is de perfecte verstaanbaarheid van zang en dialogen. De definitie in de midrange is erg goed. Hierbij hoeft de set helemaal niet op een hoog volume te spelen om alle conversaties en songteksten moeiteloos te kunnen volgen.
Wolf in schaapskleren
Waar we bij veel soundbar-subwoofer combinaties een wat aangedikt geluid ervaren is deze combinatie zeer neutraal en we ervaren nergens enige kleuring. Deze set is zelfs zodanig neutraal, dat we tijdens onze eerste kennismaking met deze set in de eerste minuten van een aflevering van Homeland (Netflix) afvragen of de schattige kleine subwoofer wel aanstaat en zetten de gain op maximaal niveau om dit te testen. Om dit vervolgens, geheel in de greep van de televisieserie, te vergeten. Plotseling volgt er halverwege de betreffende aflevering onverwacht een granaatexplosie. Zo ook in de boven de woonkamer gesitueerde kinderslaapkamers met het resultaat dat beide kinderen van uw auteur niet heel veel later enigszins overstuur verhaal komen halen. Deze lagen namelijk net een half uur op een oor.
Kanttekeningen
Bowers & Wilkins kiest er voor de Formation Bar aan te sturen middels een optische Toslink kabel. Natuurlijk kan dit heel goed, maar wij ondervinden hierbij problemen met de leerfunctie van de volumeregeling. Onze splinternieuwe LG OLED heeft namelijk een Bluetooth remote. Ook ondervinden we ondervinden we problemen met de IR-remote van onze oudere Samsung LED TV. Ook wanneer we proberen de remote van onze settopbox aan de Formation Bar te koppelen, wordt ook deze niet door de Formation combinatie geaccepteerd. Dit kan echter een exemplarisch fenomeen zijn. We vragen ons dan ook af waarom de technici niet gewoon hebben gekozen voor HDMI met ARC of eARC in plaats van de huidige Toslink aansluiting. HDMI had de installatie voor een paar dollar hogere kostprijs immers een stuk simpeler gemaakt.
Wanneer je gaat voor een 5.1 configuratie moeten we concluderen dat de Formation Suite zich in een premium prijssegment bevindt. Vergelijkbare oplossingen van Yamaha, Bluesound en Harman Kardon Citation zijn ongeveer een derde voordeliger. Hierbij verwachten we enkel van Yamaha en de Citation serie enige serieuze concurrentie. De klank van de gereviewde Formation Suite spreekt ons met het neutrale karakter echter meer aan. Wanneer we Sonos, wereldwijd de grootste concurrent op dit vlak, op geluidskwaliteit vergelijken moeten we heel eerlijk bekennen dat de Formation Suite toch echt op een niveau hoger presteert. Zeker bij muziekweergave. De klankeigenschappen, het premium design van deze Formation Suite en de ijzersterke reputatie van Bowers & Wilkins zullen er uiteindelijk voor moeten zorgen de potentiele koper over de streep te trekken.
Conclusie
Bowers & Wilkins levert met de Formation Bar en de Formation Bass een subliem klinkende soundbar en subwoofer af. De installatie en bediening zijn simpel. De werking in een stabiel thuisnetwerk is foutloos. Zelfs zonder de Formation Bass zijn de prestaties van deze ‘designer’ soundbar uitstekend. De aanvulling met de Formation Bass voegt bij films en series daarentegen een flinke dosis aan extra beleving toe. Live concerten vanaf Blu-ray of via Netflix klinken een één woord magistraal. Bowers & Wilkins maakt ook met deze Formation Bar en Bass combinatie haar beloftes over de geluidskwaliteit dus dubbel en dwars waar.
Meer informatie over de Bowers & Wilkins Formation Suite vindt u op de website van de fabrikant.
Bowers & Wilkins Formation
Formation Bar: 1249 euro
Formation Sub: 1099 euro
Formation Audio: 699 euro
Formation Flex: 899 euro (set van 2)
Waardering
Geluidskwaliteit: 5 uit 5
Gebruiksgemak: 4,5 uit 5
Design: 4,5 uit 5
Functionaliteit: 4 uit 5
Prijs-prestatie: 3,5 uit 5
Totaalscore: 4,5 uit 5
