Onze hoofdredacteur deed in december het verzoek om met een top 5-lijstje muzikale tips, de opvallende trend(s) of de persoonlijk meest bijgebleven audiobeleving van 2021 te komen. Of met een combinatie van alle drie. Bij dezen de bijdrage van Ruud Jonker!

Afgelopen jaar kwam er veel interessante content uit. Veel daarvan wordt ook uitgebracht op vinyl. Een keuze maken is altijd lastig. Elke keuze doet onrecht aan de absoluut fantastische content die elke week verschijnt. Maar de onderstaande 5 uitgaven, in willekeurige volgorde, hebben ondergetekende echt geraakt.

1 trptk 

Opvallend is wat het nog jonge label trptk presteert. Ze gaan repertoire dat iets verder verwijderd is van het gangbare niet uit de weg. Geluidsmatig zijn het ook allemaal juweeltjes. Afgelopen jaar hebben ze de catalogus met groot enthousiasme uitgebreid. Daar een keuze uit maken doet helemaal niets af aan alle andere geweldige releases. Omdat het lijstje beperkt moet zijn tot 5 uitgaven komt Canton Inferno van Luis Cabrera, Justyna Maj en Sylvia Huang in gedachten. Superieur uitgevoerde muziek van bekende componisten. Beter kun je het haast niet krijgen.

2 ABBA

ABBA behoort, samen met The Beatles en de Stones tot de allergrootste popgroepen van de twintigste eeuw. Na veertig jaar wachten kwam ABBA met het album Voyage. Het verhaal rondom deze Zweedse topformatie is fascinerend en het is haast onwaarschijnlijk dat zoiets ooit nog een keer gebeurt. Daarvoor is de muziekwereld ook teveel veranderd. DJ’s hebben de plaats ingenomen van de vroegere supergroepen. Artiesten hebben tegenwoordig een veel korter leven. Enkele hits en dan verdwijnen de meeste in de vergetelheid.

Muzikaal gezien valt ABBA op door de enorme reeks met absolute tophits. Het lijken simpele wijsjes, maar de structuur daarvan is uitermate briljant. Probeer als artiest maar eens zo’n reeks met hits te schrijven. Ze kunnen het nog steeds. Voyage is een echt ABBA album. Het zal de miljoenen fans uitermate gelukkig stemmen.

3 Channel Classics

Channel Classics heeft afgelopen jaar ook enorm gescoord. Anna Federova pakte uit met het geweldige Shaping Chopin en met het ongekend goede album Stolen Pearls. Topvioliste Rosanne Philippens speelt de vioolconcerten (No.4 in G Major en No.1 in C Major) van Haydn en muziek van Stravinsky (Le Baiser de la fée: Divertimento).

Samen met een splinternieuw muzikaal gezelschap, genaamd The Vondel Strings. Opgericht vanuit de pandemie, omdat Rosanne niet wilde wachten op de beschikbaarheid van de reguliere orkesten, genoemd naar het huis 'De Vondel', waar Vera Beths woont, en opgedragen aan Coosje Wijzenbeek. Een andere highlight op dit label is een verzameling Franse chansons, uitgevoerd door Thomas Oliemans en Amsterdam Sinfonietta.

4 Challenge

Challenge kwam met de Goldberg Variaties, uitgevoerd door Hannes Minnaar. De Goldberg Variations zijn haast onderdeel van de opvoeding. Het werk spreekt tot de verbeelding vanwege de speelse melodische inhoud en de analytische structuur, waardoor je als luisteraar nooit het idee hebt dat er in logische zin iets niet klopt.

De Waalse Kerk in Amsterdam vormde de opnamelocatie, omdat Hannes de sfeer van de tour wilde bewaren. Hij speelt met een enorm gemak en haast de luchtigheid en speelsheid van Mozart's pianowerken. Denk ook aan de fraaie release op vinyl (en cd) van het Alma Quartet (String kwartetten van Korngold).

5 Music on Vinyl

Music On Vinyl heeft samen met Sony Music en Alex Callier een aantal klassieke songs van Hooverphonic geselecteerd. Daarvan zijn een viertal remix platen gemaakt, die draaien op 45 toeren. De remixes zijn gemaakt door onder andere Alex, Fink, Red Snapper, Kid Loco, Eric Hilton en Llorca. Een van de remix platen is gebaseerd op het derde studioalbum The Magnificent Tree (2000). Hierop is Geike Aernaert te horen. De albums zijn limited, op fraai gekleurd 180 gram vinyl, draaien 45 toeren en kennen een uitstekende geluidskwaliteit.

Spotlight 2021: MBL 101 X-treme Omnidirectional

De luisterruimte werd het afgelopen jaar ingenomen door veel uitzonderlijke producten. Je zou ze allemaal kunnen noemen. Wat nog lang in gedachten zal blijven is Combak’s Hijiri Takumi SMT-20  power cable. Het is een duur product, maar een van de weinige power cables die echt overtuigend bijdraagt aan een betere weergave. Nog duurder is MBL’s 101 X-treme Omnidirectionalloudspeaker.

Het systeem is door uw auteur op vele plaatsen in de wereld beluisterd. Maar, hoe Rhapsody dit systeem presenteerde was ongekend. Het hoort bij een van de beste systemen die er zijn. De volledige beschouwing  lees je hier.

Ook de Forza, aangestuurd door CH Precision elektronica en begin januari op HIFI.NL terug te lezen, maakte enorme indruk. En hetzelfde geldtvoor de hier beluisterde systemen van ATC. Betaalbaarder dan het grote MBL-systeem, maar wat ATC bouwt, hoort bij het allerbeste dat verkrijgbaar is. Een realistisch, dynamisch en ‘grijpbaar’ geluidsbeeld. 

Trends in hifi

Er zijn veel trends herkenbaar. Vinyl is natuurlijk volledig terug. De vraag naar platenspelers is enorm en iedereen komt met fraaie herpersingen en limited editions. Veel artiesten geven weer muziek uit op vinyl. Hoewel streaming een groot marktaandeel heeft, komen veel audiofabrikanten nog steeds of opnieuw met fraaie cd- en sacdspelers. De enorme hoeveelheid cd’s in de wereld poets je niet zomaar even weg. Veel muziekliefhebbers hebben kostbare verzamelingen en cd klinkt vaak beter dan streaming content. Het is veelzeggend dat bijvoorbeeld CH Precision komt met een topkwaliteit (sa)cd-speler en dat trptk materiaal uitbrengt op het sacd-formaat. Wie een echt goed high-resolution systeem heeft zal merken dat streaming na een tijdje luisteren enorm irritant gaat klinken. Er gebeurt daar iets dat tegen de haren instrijkt. Iets dat onze oren ervaren als zijnde minder natuurlijk. Een cd, sacd en high-res download klinken dan veel beter. De afname van cd’s stabiliseert momenteel. Hier en daar neemt de vraag weer toe.

Integratie
Consumenten kiezen tegenwoordig vaak voor een integrated system. Een enkel audiocomponent waar alle functies in vertegenwoordigd zijn. Dat is nog steeds sub-optimaal. Het beste systeem bestaat nog steeds uit losse componenten, die specifiek ontworpen zijn voor een bepaalde taak. Ook moet alles draadloos zijn. Actieve luidsprekers hebben voordelen, maar wie verstand van zaken heeft kan zo’n performance mijns inziens ook met passieve systemen bereiken.

Ridicule producten en prijzen
In navolging van de volledig ontspoorde markten voor haute horlogerie en auto’s, is een deel van de hifi ook gericht op rijke consumenten die kopen ‘to show off’. Daar past uiteraard een genuanceerd beeld. Sommige hifi-producten zijn verklaarbaar duur vanwege de sublieme kwaliteit en de enorme investeringen die de fabrikant heeft gedaan. Maar er is ook veel gebakken lucht. Sommige fabrikanten anticiperen echt op consumenten zonder oren, die je in kunt pakken met een mooi verhaal en flashy producten. De ‘gewone’ consument komt er vervolgens bekaaid af. De zogenaamde mid-fi producten en veel betaalbare hi-end wordt voornamelijk ontwikkeld vanuit kostenbesparing (zo goedkoop mogelijk produceren) en moet stijf staan van de onzinnige features. In de zeventiger en tachtiger jaren kocht je een klasse-product dat betaalbaar was en dertig jaar of langer meeging. Nu is veel mid-fi en ook sommige high-end weggooi-apparatuur geworden. Na 5 jaar houdt het gewoon op.

Apps als het nieuwe virus
Een trend die in de samenleving te zien is en ook in de audio is het gebruik van apps. Dat is om meerdere redenen een heel bedenkelijke ontwikkeling. Steeds meer functies worden uitgevoerd middels een app. Een smartphone is vanuit security-oogpunt een zeer risicovol en bedenkelijk apparaat. Het is ook een single point of failure. Als je telefoon zoek raakt, defect gaat of gestolen wordt, dan is je leven voorbij. Je kunt absoluut niets meer en bent reddeloos verloren. Dat is ook als het internet eens langere tijd wegvalt, om welke reden dan ook.

Het is belangrijk dat consumenten voor al die functies alternatieven hebben. In de audio zie je ook een toenemend gebruik van apps. Voor een music-server of complexe room-correction devices is dat nog te verdedigen, maar de inzet van een app om een subwoofer, versterker of actieve luidsprekers te bedienen is onzinnig. Zo’n apparaat gaat geen vijf jaar mee. In de tussentijd zijn er nieuwe generaties smartphones, updates van besturingssystemen en protocollen of zijn displays defect en niet meer leverbaar. De fabrikant is echt niet van plan om zo’n app twintig jaar lang aan te passen aan die snel veranderende wereld. 

Je koopt dus een soms heel duur speeltje met een zeer korte gebruikstermijn. Een kennis bezit de allereerste Pioneer versterker die in Europa op de markt kwam (rond 1958). Het apparaat speelt na zestig jaar nog steeds perfect, uiteraard na af en toe een stukje service, heeft gewone zware stepper-switches en potmeters en presteert met een set moderne luidsprekers veel beter dan veel moderne mid-fi. De zware en degelijke bouwwijze kom je tegenwoordig alleen nog tegen bij zeer dure high-end spullen. Misschien moeten we terug naar een duurzamer wereld. Dat is ook goed voor de planeet.