38 jaar na dato speelt Brian Wilson het ongelooflijke klaar: de live uitvoering van het vermaarde en definitief verloren gewaande album Smile. Nou ja, verloren… Vele bootlegs met het nooit afgemaakte Smile materiaal deden de ronde.
En daarbij was er toch ook al een behoorlijke portie verschenen op Smiley Smile. Maar dat Wilson zolang na dato het project toch weer oppakte, het materiaal opnieuw analyseerde, opnam en in het najaar gaat uitbrengen had helemaal niemand verwacht. Het voelt bijna als een Beatles album met nieuw materiaal. Vreemd is dan ook dat de PWA zaal maar voor ongeveer ¾ gevuld is om naar Smile te komen luisteren. Misschien dat 2 concerten na het concert in Paradiso een paar maanden terug toch iets teveel van het goede is geweest? Hoe dan ook, zij die wel aanwezig zijn geweest, hebben een meesterlijke avond beleefd, waarin naast veel bekend Wilson materiaal het absolute hoogtepunt was: Smile.
Vlak voordat hij het toneel betreedt wordt er vanuit het publiek geroepen ´Brian Wilson rocks!´. Daar is het nog even op wachten, zo blijkt. Onverstoorbaar neemt hij plaats en laat zich omringen door zijn muzikanten. Onder begeleiding van een gitaar en wat percussie wordt gestart met een acoustische set. Dat is durven, maar het klinkt grandioos. `In my room´, ooit geschreven om zijn psychische staat te omschrijven, wordt zeer ingetogen en sfeervol gebracht. Een nooit eerder live uitgevoerd Beach Boys stuk klinkt magnifiek door het PA systeem. De stem van Brian Wilson klinkt zoals we hem kennen van de platen: onflexibel maar typisch voor zijn genre. Een eerste uitglijder is te horen tijdens ´Wendy, what went wrong?´. Kniesoor die daar op let. Later zingt hij `waiting just for you´ en ´dream comes true´. Inderdaad, zo is het en stiekem weet hij dat.
Achter de piano plaatsgenomen wordt het concert vervolgd met de gehele live band. De muzikanten ontpoppen zich gedurende de rest van avond tot ware multi-instrumentalisten die de veeleisende muzikale begeleiding akelig perfect inkleuren. Liedjes van het nieuwe album (eerder gerecenseerd op deze site) passeren de revue, alsmede stukken van Pet Sounds en overige hits. ´Californian Girls´ wordt door de spaarzaam pratende Wilson het beste Beach Boys nummer genoemd en het favoriete liedje van Paul McCartney is natuurlijk `God only knows´. De strijkersectie begeleidt dit idyllische meesterwerkje prachtig. De laatste nummers voor de pauze worden hier en daar een beetje afgeraffeld. De muziek is dik geïnstrumenteerd, helemaal naar het idee van de door Wilson geliefde Wall of Sound van Phil Spector. Dat verklaart de onrust wellicht.
Na de 30 minuten rust start het gedeelte waar iedereen voor is gekomen. Smile wordt van begin tot eind opgevoerd en gelijk valt de frisheid van de muziek op. Klonk Smiley Smile nogal wrang en duister, Smile is alles behalve dat. Er wordt geopend met een gebedszang (vermoedelijk niet voor niets), en daarna is Smile een uur lang durende suite. Lange, aan elkaar geregen, stukken die elkaar afwisselen in tempo, karakter, dynamiek en vrolijke noten (zoals een Sinatra citaat). Veel reeds bekend werk, maar ook speciale extra gecomponeerde stukken. Het geheel is kundig samengesmeed tot een logische vorm, is van verbluffend niveau en getuigt van een bijzonder hoog muzikaal vakmanschap. Gelijk wordt duidelijk waarom Smile volledig opnieuw is opgenomen. In de eerste plaats omdat het jaren ‘60 materiaal niet meer aan de kwaliteitseisen van nu voldoet, maar vooral omdat het overgeproduceerde geluid van toen plaats heeft gemaakt voor spontaniteit. Dat laatste is vooral hoorbaar op windchimes, met vibrafoons als windgongen. Daarna klinkt weer vooral (muzikale) verbetenheid en frustratie. Op het podium verschijnen vlammenwerpers (nep!) en wederom volgt een gebed. ´If I die, take my misery´. Het klinkt als een laatste smeekbede en ontzettend gemeend. Tijdens de dromerige slotakkoorden wordt groot ´Smile´ geprojecteerd op het decor: een levensboodschap of gewoon een bevestiging dat het moeizame ei na zo lange tijd eindelijk is gelegd? Good Vibrations bevestigt wat mij betreft het eerste en zet een dikke vette punt achter een heel bijzondere uitvoering. De release van Smile belooft hoe dan ook een bijzondere gebeurtenis te worden getuige de live uitvoering.
In rap tempo volgen bij wijze van toegift de onvermijdelijke Beach Boys hits als ´Help me Ronda´, ´I get around´ en ´Surfin’ USA´. Swingend en opgetogen kan het publiek de zaal verlaten: met een grote Smile op het gezicht. Wilson heeft ons allemaal duidelijk weten te maken waarom het het waard was om 38 jaar te wachten op zijn meesterwerk.
