REVIEW

Sophie Scholl

Jan Luijsterburg | 23 maart 2006

Zo vlak na het succes van der Untergang, over de laatste dagen van Hitler, lijkt het wel alsof het trauma van de tweede wereldoorlog nu pas genoeg verwerkt is om er in Duitsland films over te kunnen maken. Die schijn is niet geheel terecht, want de met veel extra’s op DVD verschenen weergave van de laatste dagen van verzetstrijdster Sophie Scholl is al de derde film die over haar en de door haar broer opgerichte verzetsgroep Die weisse Rose is gemaakt. Anders dan bij de andere films ligt de nadruk op de verhoren en het proces, die leidden tot haar executie.

Sophie SchollDe transcripties van die verhoren doken pas in 1990 op in een Oost-Duits archief, en vormen nu de kern van de film. Aanleiding voor de arrestatie was het iets te overmoedig verspreiden van anti-nazistische pamfletten op de universiteit.

De jonge, aanvankelijk wat bedeesd overkomende Sophie ontpopt zich in de gesprekken met de Gestapo-officier Robert Mohr tot een zelfbewuste, gewiekste en uiteindelijk heldhaftige vrouw.
Ze weet Mohr handig te bespelen, en lijkt er lange tijd in te slagen de dans te ontspringen, totdat ze hoort dat haar broer Hans schuld bekend heeft.

Ze weigert vervolgens de door Mohr geboden uitweg te benutten, en stapt solidair met haar broer bewust haar einde tegemoet. Dat gaat via een emotioneel afscheid van haar ouders en een schijnproces dat vooral bestaat uit een hoop geschreeuw.

De film speelt zich bijna volledig binnenskamers af en bestaat voor het overgrote deel uit dialogen. Toch verveelt dit geen moment, door het intense spel van de hoofdrolspelers en de zorgvuldig opgebouwde spanning – en dat terwijl de afloop bekend is. Buitengewoon knap gemaakt dus – op soms wat stijf opererende figuranten na, en hoe dat allemaal in zijn werk ging is zeer uitgebreid te horen en te zien in het bonusmateriaal dat meegeleverd is.

De 76 minuten durende Making of is perfect in zijn soort. Alle denkbare aspecten van de film worden duidelijk behandeld, en er is veel aandacht besteed aan de afwerking van deze documentaire. Minder noodzakelijk zijn de ‘deleted scenes’, die met 50 minuten een lange zit zijn en veel overlap vertonen met de wèl in de film opgenomen beelden. Er zijn relatieve korte features van Canal+ en Filmspot. Een erg interessant onderdeel van de disk met bonusmaterialen is een reeks interviews, getiteld Zeitzeugen. Gedurende 84 minuten komt een aantal mensen aan het woord die destijds op de een of andere manier met Sophie Scholl te maken hadden. Mensen uit het verzet, een neef van de rechter en een zus van Sophie. Aan het eind van dit onderdeel zijn enkele korte archiefopnamen te zien van het echte proces. Hieruit blijkt dat de kritiek die acteur André Hennicke kreeg als zou hij zich in zijn vertolking van de rechter schuldig maken aan ‘over-acting’, in vergelijking met de werkelijkheid zeer onterecht is.

Sophie Scholl

Wie zich na dit alles nog niet voldoende geïnformeerd voelt kan nog twee uur luisteren naar het commentaarkanaal bij de film, waarop de regisseur, de producent annex scenarioschrijver en de hoofdrolspeelster uitvoerig stilstaan bij achtergronden. Marc Rothemund vertelt over aspecten van het historische verhaal die niet in de film terecht gekomen zijn, zodat een nog completer beeld verkregen wordt. Julia Jentsch houdt het persoonlijker, en heeft het vooral over de enorme hoeveelheden tekst die ze in korte tijd moest leren, in een periode dat ze ook nog druk in de weer was met een toneelvoorstelling waarin ze speelde.

Kleine puntjes van kritiek op de DVD zijn het niet-anamorfe formaat van de disk met extra’s, waardoor ondertitels deels onder het 16:9 frame vallen. Commentaar en deleted scenes zijn niet ondertiteld, de Zeitzeugen documentaire is wat traag gemonteerd, en in de lange onderdelen hadden indexpunten niet misstaan. De historische beelden van het echte proces hadden een prominentere rol mogen krijgen, nu loopt alleen de echte volhouder er tegenaan. Verder raak ik steevast in verwarring door het taalkeuzescherm waarmee de DVD’s opstarten: ik kies telkens Frans, terwijl ik Nederlands bedoel. Daar staan tegenover goed beeld en geluid van de hoofdfilm en een indrukwekkende hoeveelheid relevante achtergrondinformatie. En, het belangrijkst natuurlijk, een mooie film.


Aanvullende gegevens:

Sophie Scholl, die letzte Tagen
Speelduur: 117 minuten
Duitsland, 2005
Regie: Marc Rothemund
Productie en scenario: Fred Breinersdorfer
Muziek: Reinhold Heil en Johnny Klimek
Met: Julia Jentsch, Fabian Hinrichs en Gerald Alexander Held
Beeld: film 16:9 anamorf, bonusmateriaal 16:9 niet-anamorf (in 4:3 frame)
Geluid: Dolby digital 5.1
Uitgave: Homescreen 
Website: www.sophiescholl.nl






EDITORS' CHOICE