Sommige muziekliefhebbers zul je nooit aan de hoofdtelefoon krijgen. De meest gehoorde klacht bij het luisteren van muziek op een hoofdtelefoon is dat de opname midden in het hoofd klinkt, en dat er dus geen sprake is van de door audiofielen zo fel begeerde diepte in het geluidsbeeld. Een collega van mij hoorde dat significante verschil tussen een hoofdtelefoon en luidsprekers laatst op zeer eenvoudige en inzichtelijke wijze uitleggen door Ken Ishiwata, geluidsgoeroe en Brand Ambassador van Marantz.

Als je naar luidsprekers luistert zijn er minimale looptijdverschillen tussen het geluid dat van de rechter luidspreker naar het rechteroor gaat, en naar het linkeroor. Omdat onze oren gemiddeld zo`n 15 tot 20 centimeter uit elkaar staan komt het geluid vrijwel nooit precies tegelijk bij beide oren aan. Voor de linker luidspreker gelden dezelfde looptijdverschillen. Door al die gecombineerde `tijdfouten` horen we niet alleen uit welke richting het geluid komt, maar ook hoe ver het van ons verwijderd is. En juist daardoor hoor je ook diepte in een goede stereo-opname.

Omdat bij een hoofdtelefoon de weergevers tegen, op of om het oor vallen `ziet` de rechter weergever het linkeroor niet en vice versa. Er treden dus ook geen looptijdverschillen op, en weg is het dieptebeeld. Kort door de bocht gesproken in ieder geval. Maar daarmee zou je gemakkelijk voorbij kunnen gaan aan een aantal grote voordelen die een goede hoofdtelefoon wel degelijk biedt.

Zo krijg je bij hoofdtelefoons vanaf (pakweg) 200 euro een zuiverheid en detaillering in de weergave die bij luidsprekers pas vanaf een nulletje of drie tot de realistische opties behoort. Het laag reikt vaak zeer diep bij een hoofdtelefoon, al heb je niet de `fysieke` ervaring van door een woofer van 30 centimeter in beweging gebrachte lucht. Een hoofdtelefoon is ook zeer geschikt om dynamiek in een opname te beoordelen, hoewel je dan wel moet oppassen voor te hoge volumes.

Wel of niet onder de hoofdtelefoon? Het zal altijd wel een twistpunt blijven, en iedereen heeft gelijk. Zelf maak ik elke dag ongeveer twee uur gebruik van een goede (in-ear) hoofdtelefoon om mijn woon-werk verkeer in de trein te veraangenamen. En ik geef toe; als ik er op let mis ik inderdaad het dieptebeeld dat ik thuis wel heb. Maar missen wil ik die oordopjes toch echt niet! Als ik voor mijn dagelijks werk ook nog eens aangewezen zou zijn op een hoofdtelefoon (zoals bijvoorbeeld heel veel geluidstechnici) dan zou mijn keuze best wel eens kunnen vallen op het model van Ultrasone dat Kilian Bakker deze week voor u beschrijft.

En als ik vervolgens een goede monitorluidspreker nodig had, dan kocht ik waarschijnlijk de piepkleine Toy van Sonus Faber die door René van Es aan de (melk)tand gevoeld is. Twee verrassende kennismakingen met vooruitstrevende producten die een uitstekende prijs/kwaliteit verhouding hebben.

Helemaal spannend wordt het als door middel van moderne techniek een surround-ervaring wordt gecreëerd met slechts twee luidsprekers die zijn ingebouwd in een fraai design audiomeubel. Wij stellen het Spectral Sound Closed systeem aan u voor.

Maar daarmee zijn we er nog niet. Een paar weken geleden werd Europese Triode Festival georganiseerd, voor de derde maar voorlopig laatste keer in Nederland. Tijdens dit festival ontmoeten buizenliefhebbers elkaar om nieuwe ontwerpen en technieken te bespreken én te beluisteren. René van Es (buizenman in hart en nieren) was getuige en schreef een verslag.

Voorts (lekker ouderwets woord, veel beter dan dat idiote `swaffelen` dat tot woord van het jaar 2008 is gekozen), Voorts dus leest u deze week als vanouds ook weer een nuttige een leuke hifi-tip, een aantal muziek- en filmbesprekingen, en we stellen een Set van een lezer aan u voor. Geen slechte oogst, al zeggen wij het zelf.

Veel leesplezier!
Max Delissen
HiFi.nl

Nieuw op HiFi.nl

Hardware Recensies

Spectral Sound Closed 
De firma Spectral staat bekend om haar fraai vormgegeven hifi- en tv-meubelen en bijbehorende accessoires, waarbij moderne materialen als metaal en glas vaak de blikvangers zijn. Eén van hun best verkochte hifi/tv meubels, het Closed-model, is onlangs voorzien van een hoogwaardige virtual-surround set, en heet nu Sound Closed. Luidsprekers, subwoofers en receiver zijn in het meubel ingebouwd, waardoor er absoluut geen bekabeling meer zichtbaar is. Het enige dat je zelf nog moet toevoegen is een (platte) televisie, en afspeelapparatuur zoals een dvd-speler of een Blu-ray speler.  

(Foto Jiri Büller)

Sonus Faber Toy
Toen ik over de High End Show in München zwierf in 2008, begroette ik alleraardigste speeltjes. Ik werd aangestaard door twee kleine woofers en twee puntige ringdome-tweeters, gehuld in leren jasjes. De Siamese tweeling omsloot een buizenversterkertje, dat minder ruimte inneemt dan een sixpack. Ik werd ter plaatse verliefd op de tweeling en liet acuut mijn naam noteren voor een recensie. 

Ultrasone HFI-2200 hoofdtelefoon
Hoogwaardige, luxe uitgevoerde hoofdtelefoons zijn in trek en Ultrasone springt daar op in met de opmerkelijke HFI-2200.

Achtergrondartikel

European Triode Festival 2008
In het vorige decennium verscheen het blad Sound Practices op de markt, het blad voor zelfbouwers in de jaren ’90. De artikelen in het blad gingen voornamelijk over projecten met buizenversterkers, maar ook luidsprekers en halfgeleiders kwamen aan bod. Met de opkomst van Internet kreeg het blad een groep aan vaste lezers en auteurs, die via een mailinglist elkaar bereikten.

Tip

Optimaal bronmateriaal gebruiken
Behalve een correcte luidsprekeropstelling vormt het aanschaffen van nobel vinyl en polycarbonaat de ware basis van goede muziekweergave. Wanneer een commerciële CD in meerdere persingen leverbaar blijkt te zijn zal bijvoorbeeld een Amerikaanse of Japanse productie niet zelden voor een betere weergave zorgen dan een gemiddelde `EEC` persing (vaak zijn `USA` en `Japan` persingen van een betere en/of meer oorspronkelijke Master gemaakt).

Muziek- en filmbesprekingen

Fay Claassen - Red, Hot Blue (the music of Cole Porter) (CD) 
Moed kan Fay Claassen niet ontzegd worden, want dat heeft een zangeres zeker nodig wanneer zij besluit om, in het voetspoor van internationale grootheden als Ella Fitzgerald, Sarah Vaughan, Frank Sinatra en Mel Torme (to name a few), een nieuwe vertolking van Cole Porter’s tijdloze composities uit te brengen. Wie echter eerder haar album With A Song In My Heart beluisterd heeft, weet dat ‘songs from the great American songbook’ Fay op het lijf geschreven zijn. 

Roy Orbinson - The All-Time Greatest Hits Of Roy Orbison (CD) 
De naam Roy Orbison behoeft nauwelijks introductie en velen zullen met mij eens zijn dat hij één van de grootste zangers van zijn tijd is. Desondanks kent ook zijn carrière ups en downs. In 1956 start hij, net als Elvis Presley, bij het label Sun Records waar hij zijn eerste hit Ooby Dooby heeft. Ondanks de overstap naar het grote RCA Victor en de bemoeienissen van Chet Atkins, blijft het in de navolgende jaren stil rond zijn persoon.

Jethro Tull - Aqualung  (LP) 
Jethro Tull was een Britse landbouwwetenschapper en onder andere de uitvinder van de zaaimachine. Waarom de leden van de in 1968 in Blackpool opgerichte hardrockband juist deze naam voor hun band kozen, is mij niet duidelijk al moet gezegd worden dat zij goed gezaaid hebben want van hun meest verkochte album Aqualung zijn inmiddels meer dan zes miljoen exemplaren verkocht.  

John Adams - Dr. Atomic (DVD-film)
John Adams verheft graag recente historische gebeurtenissen tot een statement over hoe het met de mensheid gesteld is. Opera is daarvoor nog steeds een perfecte vorm. Dr. Atomic verbeeldt het moment waarop het vermogen het leven op de planeet te beëindigen gestalte krijgt. Dat moment krijgt gestalte op 15 juli 1945 in Almogordo, New Mexico, onder leiding van de wetenschapper Robert Oppenheimer. De opera, onder regie van Peter Sellers, maakte deel uit van het Holland Festival van 2007 en staat nu op DVD. 

California Dreamin` (endless) (DVD-film)
Er zijn afgelopen tijd opvallend veel opvallend goede films uit Roemenië verschenen. Dat was niet bepaald een groot filmland, maar het medium blijkt een ideaal instrument voor het verwerken van een lange reeks historische trauma’s door een jonge generatie. California Dreamin’ is een prachtige verbeelding van de absurde en complexe wereld waarin we leven. De strekking van deze parabel beperkt zich zeker niet tot de Balkan.