REVIEW

Guillaume de Machaut

Sander Mijnster | 23 november 2000

Messe de Notre Dame - The Hilliard Ensemble 

Guillaume de Machaut is één van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Ars Nova. We bevinden ons dan in het Frankrijk van de veertiende eeuw. De Ars Nova was een reactie op de Ars Antiqua, oftewel de oude kunst en die als knellend en te eenvormig werd ervaren. De Ars Nova stond een grotere vormvrijheid toe, meer ritmische vrijheid, en de partijen van de meerstemmige werken werden onafhankelijker van elkaar.

We weten weinig over de jeugdjaren van de Machaut, aangenomen wordt dat hij rond 1300 in de Champagne geboren is. De eerste vermeldingen over hem komen we tegen in een bul van paus Benedictus XII uit het jaar 1335 waarin we lezen dat hij in die tijd geestelijke is en secretaris van koning Jan van Bohemen, die hij vergezelde door heel Europa. Rond 1340 gaf hij deze betrekking op en werd kanunnik van de kathedraal te Reims, waar hij zich volledig aan de dichtkunst en het componeren kon overgeven.
De uit 1364 stammende Messe de Notre Dame van de Machaut is waarschijnlijk één van de oudst bewaarde meerstemmige zettingen van de volledige mistekst met het Kyrie, het Gloria, het Credo, het Sanctus en Benedictus, het Agnus Dei en de wegzending.

Deze mis is in vijf verschillende handschriften bewaard gebleven, en het handschrift dat zich op het ogenblik in New York bevindt heeft als enige de titel Messe de Notre Dame. Een tijd lang werd aangenomen dat ze geschreven zou zijn ter gelegenheid van de kroning van Karel de vijfde in 1364, nieuw onderzoek naar de in de tenor partij gebruikte koraalmelodie wees uit dat de mis gecomponeerd moet zijn voor een Mariafeest, te weten Maria geboorte, Maria Hemelvaart of Maria lichtmis. De Messe de Notre Dame is een prachtig voorbeeld van deze middeleeuwse muziek met haar wonderlijke ritmes, complexe structuur en ingetogenheid.

The Hilliard ensemble is gespecialiseerd in de vocale muziek uit de middeleeuwen, en dirigent Paul Hillier heeft veel onderzoek gedaan naar de praktijk in de tijd van de Machaut. Het ensemble bestaat uit slechts acht zangers, wat de helderheid en ingetogenheid van de muziek zeer ten goede komt.
Een prachtige uitvoering van één van de belangrijkste werken uit de middeleeuwen.

De opname werd gemaakt in 1987 door Robert von Bähr en laat niets te wensen over. De stemmen zijn niet te present en staan prachtig geplaatst in de ruimte en heeft een mooie sfeer.

Hyperion 66358


EDITORS' CHOICE