Wat een goed idee! De eerste man of vrouw van de verschillende instrumentgroepen in het Concertgebouworkest worden in deze nieuwe reeks SACD’s van Channel Classics in de gelegenheid gesteld hun spel en het repertoire voor hun instrument in de schijnwerper te zetten. Als eerste in de rij staat Jörgen van Rijen, de jonge (geboren 1975) eerste trombonist van het orkest. Hij is dat al sinds 1997, en was er dus spectaculair vroeg bij.
Niet vreemd dat Van Rijen als eerste aan de beurt is, want hij hoort niet alleen bij de wereldtop als trombonist, maar is ook nog een onvermoeibaar promotor van zijn instrument en muziek maken in het algemeen. Als docent op het Rotterdam’s conservatorium, maar ook door er niet vies van te zijn als solist op te treden bij regionale harmonieorkesten. Zo mocht ik hem zien optreden met het plaatselijke Harmonie Orkest Roosendaal, waar mijn zoon Hugo hoorn speelt en collega-auteur Luc van Gaans het B-orkest dirigeert. Ik kan u zeggen, het was een belevenis.
De negen werken die van Rijen koos voor deze SACD, allen in oorspronkelijke bezetting, geen bewerkingen, vormen een uiterst gevarieerde staalkaart van zijn kunnen. Er zijn standaardwerken voor zijn instrument, de in lengte verstelbare koperen blaasbuis, maar ook obscure of nieuwe, speciaal voor hem gecomponeerde werken, van barok (von Biber gespeeld op de barok-trombone) tot romantiek en splinternieuw modern. De bezetting varieert van trombone solo, begeleid door pianiste Alla Libo, het kamermuziekensemble van het concertgebouworkest, het Viotta Ensemble, en een werk van György Kurtág voor de wonderlijke combinatie piccolo, gitaar en trombone. Als finale wordt gespeeld het Concert voor trombone en orkest van Henri Tomasi, een live-opname van het concertgebouworkest uit 2001.
De trombone is een erg ondergewaardeerd instrument, zoveel wordt wel duidelijk. In het orkest ergens achteraan in de kopersectie, maar nu, centraal op dit schijfje, valt de veelzijdigheid en de prachtige klank van het instrument op. Van lieflijk romantisch met veel vibrato tot krachtig schetterend, alle kleuren kunnen er uit komen. Van Rijen schittert, maar steeds staat de muziek centraal, niet de virtuositeit. Typerend is dat hij een aantal stukken opgenomen heeft waarin de andere instrumenten net zo belangrijk zijn als de trombone.
De muziek op deze CD is voor mij nieuw, van sommige componisten had ik zelfs nooit gehoord. Bernhard Krol blijkt een Duits componist die met zijn Capriccio de camera een aangenaam, sfeervol stuk met jazzy accenten maakten. Martijn Padding schreef een solostuk voor trombone voor van Rijen, die hem vroeg het vooral niet te gemakkelijk te maken. Dat liet hij zich geen twee keer zeggen: het regent vijf minuten enorme intervallen en glijdende dissonanten, onderbroken door zeven diepe lange tonen, omdat Luciano Berio overleed tijdens het componeren van dit stuk. Heel interessant is ook een fragment uit de avondvullende compositie Force Fields and Spaces van de in Nederland wonende Amerikaan James Fulkerson, voor trombone (met delay systeem) en dans. Er gaat een fagotriet in de trombone en er worden diffuse klankvelden gebouwd, die dan ook nog geen verschuiven en veranderen van sfeer. Allemaal aangedreven door die ene trombone.
Kortom. Geweldige muzikant. Prachtige, zeer uiteenlopende muziek. Hele fijne (SA)CD. Flauw gezegd: genieten geblazen.
Aanvullende informatie:
Speelduur: 69:51
Hybride SACD: 5.0 surround + stereo (CD)
Stukken:
Heinrich Ignaz Franz von Biber (1644 –1704) - Sonata à 3 for 2 violins, baroque trombone and continuo
Henri Dutilleux (1916) - Choral, Cadence et Fugato for trombone and piano
Bernhard Krol (1920) - Capriccio da camera op. 35 for trombone and 7 instruments
Joseph Guy Ropartz (1864- 1955) - Pièce en mi bémol mineur for trombone and piano
Martijn Padding (1956) - First Piece for trombone solo
Axel Jørgenson (1881–1947) - Romance opus 21 for trombone and piano
James Fulkerson (1945) - Force Fields and spaces for trombone and delaysystem
György Kurtág (1926) - A Kis Csáva op. 15b For piccolo, guitar and trombone
Henri Tomasi (1901–1971) - Concerto for trombone and orchestra
Label: Channel Classics CSS SA 22305 www.channelclassics.com (daar is ook een fragment te luisteren en een videotoelichting van van Rijen te zien.)
