Igor Stravinsky vond dat je bij het luisteren naar muziek best je ogen open kon houden. Vandaar dat hij veel balletmuziek schreef, zoals zijn nog altijd unieke Sacre du Printemps. De Duitse filmmaker en fotograaf Oliver Hermann maakte een speelfilm zonder dialoog op de beroemde muziek, die speciaal voor deze productie prachtig uitgevoerd werd door de Berliner Philharmoniker onder leiding van Sir Simon Rattle.

Zelf vind ik die muziek nog steeds zo indrukwekkend dat de beelden van deze DVD de eerste keer grotendeels langs me heen gingen. Ik zag wat houterige animaties, mensen in een stad en een merkwaardig ritueel dat wel past bij de muziek, maar kon mijn aandacht er moeilijk bij houden. Wat lezen in het bijgeleverde boekje levert enige context op die wel van pas komt om het merkwaardige verhaal te kunnen volgen. Met de muziek heel zacht probeer ik het nog een keer.

De film begint in een zeer kunstmatige wereld, vol nepwolken. Een zwarte vrouw, wiens gezicht we niet zien, heeft een onsmakelijk ogend papje gebrouwen, en gaat daar in een mal mensjes van bakken. Ha, dan waren we natuurlijk bij God in de hemel! De mensjes zijn plots groot en lopen in de stad, in een realistische wereld nu. Het zijn twee vrouwen en een man, en gemakkelijk hebben ze het geen van drie. Het meest zien we Lucia, een meisje dat seks bedrijft met diverse oudere mannen, onder lustvol toezicht van haar vader.

Esther is een rouwende weduwe, en Dr. Bardot (de namen komen uit de aftiteling, of uit het boekje natuurlijk) een dwangmatig aangelegde hersenchirurg. God kijkt van boven toe, met haar telescoop. Twee over elkaar schuivende munten veroorzaken een zonsverduistering. Deze heeft als effect dat de personages zich plots in een merkwaardig ritueel bevinden. Er zijn geestelijken van allerhande religies, lilliputters en albino’s in tutu. Talrijke naturisten dansen in kalme extase. Dat dit een Cubaans Santeria-ritueel betreft had ik zelf niet kunnen raden, maar je knapt er blijkbaar wel van op. Geestelijk gereinigd vervolgen de mensjes hun weg, tot God’s hand het zicht op de doolhof waarin ze lopen wegneemt.

Het is heel gemakkelijk deze film als lachwekkend af te wijzen. Het rare verhaal is hoogdravend, ontbeert heldere logica en oogt gemaniereerd plechtstatig. De mens lijkt niet meer dan een speelbal van de god, volledig voorbeschikt. De universele proporties passen wel goed bij de muziek, even groots als streng en overheersend. Het enerverende van de muziek is in de wat steriele en statige beelden minder terug te vinden. Hoewel Santeria een oerreligie is met dansrituelen als de prehistorische zonnedansen waarop Stravinsky zijn muziek baseerde, spatten de beelden van deze chique videoclip niet echt van het scherm. Ze houden de muziek niet bij.

De film is een persoonlijke invulling van wat de muziek op kan roepen. Het mooie van de muziek is dat iedereen zijn eigen beelden op kan roepen. Die van een ander kunnen bevreemden, maar het is wel leuk er kennis van te nemen. Je komt er als het ware in een andere wereld door terecht, in dit geval een wel heel erg andere.

De maker, Oliver Hermann, overleed onverwachts op 40-jarige leeftijd, tijdens de afrondingsfase van het ambitieuze project. Zo kon hij zijn grote wens, een live uitvoering van het orkest bij de film, tijdens de Berlinale, niet meemaken, tenzij misschien via de telescoop.

De film staat in een uitmuntende beeld en geluidskwaliteit op de DVD. De korte speelduur van 38 minuten (de lengte van de Sacre) wordt enigszins gecompenseerd door de toevoeging van bonusmateriaal. Het stuk is ook te beluisteren met in plaats van de film de storyboard tekeningen van de regisseur, en er zijn interviews met de dirigent, de acteurs en crewleden. Ook zijn er setopnamen en een kort overzicht van special effects. Het bonusmateriaal is wat slordig gemonteerd: de delen lijken soms op willekeurige momenten te stoppen en de toch al moeilijk leesbare ondertiteling verdwijnen bij tijd en wijlen in het niets. Maar opmerkelijk is dit filmpje zeker.


Aanvullende gegevens:
Duitsland, 2003
Speelduur: 38 minuten + ongeveer 85 minuten bonusmateriaal
Regie en montage: Oliver Hermann
Scenario: Julio Gomez
Camera: David Slama
Productie: Robert Zimmerman/eins54
Met: Sophie Semin, Ariadna del Carmen, Robert Hunger-Bühler
Muziek: Berliner Philharmoniker o.l.v. Simon Rattle
Beeld: 16:9 anamorf, extra’s 4:3
Geluid: DTS/Dolby digital 5.1 en 2.0
Label: Arthaus Musik 100 333
Distributie: Total film