De 250ste geboortedatum van Wolfgang Amadeus Mozart is bepaald niet onopgemerkt voorbijgegaan. Nieuwe opnamen van zijn werken waren talrijk en vaak van buitengewoon niveau. Doublures zijn daarbij geen uitzondering, maar dat is in het geval van deze twee recent verschenen uitvoeringen van de vioolconcerten, met Julia Fischer en Johannes Leertouwer als solist, geen enkel bezwaar.

Mozart schreef in korte tijd vijf prachtige vioolconcerten. Dat deed hij op zijn 19e, in het jaar 1775. Ondanks dat ze kort na elkaar tot stand kwamen is er een duidelijke ontwikkeling in te zien. De eerste twee laten nog duidelijk een barokinvloed horen, terwijl de latere concerten duidelijk in de volwassen klassieke stijl geschreven zijn. Anders dan tijdgenoten en voorgangers is in alle concerten sprake van een ongekende rijkdom aan thema’s en ideeen, waar het gebruikelijk was een concert op één thema te bazeren. Het geniale van Mozart is dat het toch geen lappendeken wordt: met speels gemak wordt er van de veelheid een eenheid van gesmeed. De interesse voor de viool maakte plaats voor de fortepiano, voor welk instrument Mozart gedurende de rest van zijn leven maar liefst 27 concerten schreef. De vijf vioolconcerten zijn echter erg geliefd gebleven en worden dan ook vaak gespeeld.

De PentaTone SACD van Julia Fischer met het Nederlands Kamer Orkest onder leiding van Yakov Kreizberg is een vervolg op de vorig jaar verschenen album met concert nummer 4 en 5. Fischer en Kreizberg hebben er wederom werk van gemaakt: samen schreven ze de cadensen en ‘Eingänge’, de delen van de concerten die de solist zelf maar bij elkaar moest improviseren en waarin hij of zij de virtuositeit naar believen kon botvieren. Anders dan bij de meeste pianoconcerten zijn er geen uitgeschreven cadensen van de componist zelf bewaard gebleven. Er zijn verschillende veelgespeelde versies, maar Fischer koos wederom voor creatieve eigen invullingen, die fraai in stijl uitgevoerd worden. Opvallend is de keus om bij de eerste twee concerten, conform het barokkarakter, een klavecimbel, bespeeld door Peter-Jan Belder, toe te voegen aan het orkest. Het zijn degelijke, prachtig klinkende uitvoeringen, waar helemaal niks op aan te merken valt.

Dat de stukken ook heel anders kunnen klinken bewijst Johannes Leertouwer met het door hem opgerichte ensemble La Borea. Samen met musicoloog Clemens Kemme werden de oorspronkelijke manuscripten diepgaand opnieuw onderzocht en op grond daarvan op een soms behoorlijk afwijkende manier geïnterpreteerd. De authentieke instrumenten, met als solo-instrument een viool van de gebroeders Amati uit 1619 (van ruim voor Mozart dus) geven een totaal andere klankkleur dan het moderne instrumentarium van de PentaTone uitgave. Iedere snaar van de Amati heeft een eigen klank, waardoor het frêle instrument een enorm rijkdom aan geluiden voortbrengt. Lichtvoetig en transparant. Challenge bracht het complete werk voor viool en orkest uit op twee conventionele CD’s, waarbij als extra ook een paar losse rondo’s en een adagio toegevoegd zijn. Dit zijn gelegenheidswerken dan wel alternatieven voor de gebruikelijke concertdelen. De cadensen zijn ook hier speciaal vervaardigd, nu door Clemens Kemme.

Als u graag een breed geluid in de huiskamer heeft, ook nog eens uit vijf luidsprekers, valt de Fischer opname aan te bevelen. Deze uitvoering is in vergelijking met die van Leertouwer echter wel een stuk conventioneler: voor het avontuur van een ‘authentieke’ en vernieuwende Mozart interpretatie moet je bij laatstgenoemde zijn. Het resultaat van gedegen studie, die behalve tot een prachtige uitvoering ook nog leidde tot een zeer interessante toelichting, ook in het Nederlands afgedrukt in het fraai uitgevoerde boekwerkje dat de schijfjes begeleidt.

Aanvullende gegevens:
Julia Fischer, Yakov Kreizberg, Netherlands Chamber Orchestra
Speelduur 69:46
PentaTone classics www.pentatonemusic.com
Hybride SACD: 5.0 surround, stereo en CD

Johannes Leertouwer, La Borea Amsterdam
Speelduur 73 + 65 minuten
Challenge records www.challenge.nl
Stereo CD