In de filmhuizen draaide deze door het filmfestival Berlijn met de Gouden Beer voor Beste film bekroonde film onder de oorspronkelijke titel Grbavica. Voor de DVD release werd de gemakkelijker uitspreekbare Engels titel op het doosje geplaatst. Maakt voor de film niet uit: het blijft een klein, schijnbaar alledaags maar zeer indrukwekkend drama over de gevolgen van een oorlog op het dagelijks leven.
Esma woont met haar puberende dochter Sara in Grbavica, een wijk van Sarajevo met een beladen geschiedenis. Het valt niet mee de eindjes aan elkaar te knopen. Esma ziet zich zelfs genoodzaakt een extra baantje te nemen in de avonduren, als serveerster bij een louche nachtclub. Ze raakt bevriend met Samir, die ook zijn vader verloren heeft in de Bosnische burgeroorlog. Regelmatig gaat hij nog zoeken tussen de lijken die uit de al tien jaar oude massagraven gedolven worden. Esma`s hele leven staat in dienst van dochter Sara. Geld bij elkaar krijgen voor een schoolreisje lukt desondanks niet. Sara kan korting krijgen als ze het certificaat kan tonen dat bewijst dat haar vader als oorlogsheld (‘shaheed’) gestorven is in de strijd tegen de Serviers. Het blijkt echter een probleem om dit papiertje op tafel te krijgen. Dit leidt tot een conflict waarbij de altijd verzwegen waarheid onherroepelijk en pijnlijk op tafel komt.
Grbavica is de eerste lange speelfilm van regisseuse Jasmila Zbanic. Eerder maakte ze documentaires en videokunst over de gevolgen van de oorlog in haar land, en dan met name de traumas van de vele vrouwen die verkracht werden door Serviers. Hoewel gedreven door grote woede is ze er in geslaagd haar verhaal klein en subtiel te houden, waardoor het extra aankomt, geholpen door fantastisch acteerwerk. De kern zit in hetgeen er juist niet verteld wordt, het onbenoembare, nauwelijks voorstelbare. Mirjana Karnovic roept die verdrongen wereld aan ellende bijzonder overtuigend op met haar vermoeide blikken en afhoudend sociaal gedrag.
Zbanic is er in geslaagd een gevoelig en beladen onderwerp zo te benaderen dat het publiek niet walgend weggejaagd wordt. Ze doet dat door, binnen een eenvoudige, traditionele vormgeving een verhaal te vertellen waarin de emoties onderdrukt zijn, maar daarmee nog niet verdwenen. Dat maakt de film spannend, waarbij het punt dat onvermijdelijk op het eind gemaakt wordt extra aankomt. Verdringen is niet langer mogelijk; het verwerken moet ooit beginnen.
Deze indrukwekkende, belangrijke film staat in een goede beeldkwaliteit op een sober uitgegeven DVD, zonder extra’s. Meer achtergronden over de geschiedenis en de motivatie tot het maken van deze film zijn te lezen in een interview met Zbanic in de Filmkrant.
Aanvullende informatie:
Oostenrijk/Bosnie-Herzegovina/Duitsland/Kroatie, 2006, Servo-Kroatisch gesproken
Speelduur: 91 minuten
Regie en scenario: Jasmila Zbanic
Productie: Barbara Albert, Damir Ibrahimovich, Bruno Wagner
Camera: Christine A. Maier
Montage: Nikki Mosböck
Muziek: Enes Zlatar
Met: Mirjana Karanovic, Luna Mijovic, Leon Lucev, Kenan Catic
Uitgave: Cinemien / Homescreen www.homescreen.nl
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: Dolby Digital 2.0
Website film www.grbavica.ba
