De nieuwe film van Nanouk Leopold heeft een mooi hifi-moment. De installatie van Konraad, een oude man die het leven beu is, hapert. De muziek van zijn favoriete CD stopt telkens even. Zelf vindt hij het niet erg: als je de muziek goed kent maakt het niet uit, vindt hij, je weet toch wel wat er had moeten klinken. Een familielid neemt er geen genoegen mee en geeft, heel klassiek, een flinke klap tegen het apparaat. Het helpt.

Dergelijke halfoptimistische momenten zitten er meer in het vaak ook tamelijk ontluisterend familieportret dat Wolfsbergen is. De lange openingsshot van een kaal dennenbos dat soms even zonovergoten oplicht, dan weer door een wolk versombert, is tekenend. De bomen zijn de familieleden, vier generaties in totaal. Hoe de verhoudingen precies in elkaar zitten wordt pas na enige tijd duidelijk, maar de onderlinge afstand en onbereikbaarheid is zeker zo groot als die tussen de bomen. Toch is er een band, zeker als het er echt op aan komt.

Als Konraad de familie vanuit landgoed Wolfsbergen laat weten dat hij binnenkort, zijn geliefde Lara achterna, een eind aan zijn leven gaat maken, zijn de reacties koeltjes. Iedereen heeft het veel te druk met zichzelf om zich om een ander te bekommeren, zo lijkt het wel.

Nanouk Leopold is een buitengewoon visueel ingestelde regisseuse. Veel wordt verteld door het tonen van ruimtes. De interieurs van de woningen van de familieleden vertelt alles over hun karakters, er hoeft dan verder niet veel uitgelegd te worden. Dat geldt ook voor de lichaamstaal: hoe mensen bij elkaar zitten zegt meer dan wat ze zeggen. Er werd dan ook tijdens het opnemen nog drastisch geknipt in de dialogen, zo leren we uit de boeiende ‘making of’ die als extra op de DVD te vinden is.

Leopold maakt nadrukkelijk artistieke films. Dat werd al duidelijk uit Guernsey. Ze onderzoekt de mogelijkheden van het medium, en probeert gebaande paden te mijden. Het verhaal is voor haar niet meer dan een aanleiding voor filmische doelen, psychologiseren is haar vreemd. Dat wringt bij het kijken, en dat is precies de bedoeling: je gaat je dingen afvragen. Mooi voorbeeld is het consequent hanteren van lang aangehouden totalen; er wordt nauwelijks gebruik gemaakt van close-ups. Je bent als kijker op grote afstand, maar de dialogen zijn onnatuurlijk van dichtbij opgenomen, waarmee je in een paradoxale positie terecht komt. Onhandig, onecht, maar precies zo bedoeld: de mensen zijn ver weg en tegelijk dichtbij. Er wringt iets.

Vorm is alles, er wordt niet gestreefd naar herkenbaar alledaags realisme, ondanks het feit dat de personages daar alle aanleiding toe geven. De film toont de kilheid van de hedendaagse sociale relaties, maar Leopold waakt ervoor een gemakkelijk moralistisch oordeel te vellen. Hoe onsympathiek de mensen vaak ook zijn, er blijft diep in het hart iets aanwezig, dat niet benoemd wordt maar in de ontroerende slotscène aangeduid wordt in een prachtig vredig, bijna alledaags aandoend tafereeltje, waarin het lijk van Konraad door de familie gewassen wordt. Schitterende film.


Aanvullende informatie:
Nederland/Belgie, 2007
Speelduur: 92 minuten
Scenario en regie: Nanouk Leopold
Productie: Stienette Bosklopper
Camera: Richard van Oosterhout
Montage: Katharina Wartena
Muziek: Loek Dikker
Geluid: Hans Helewaut
Met: Jan Decleir, Fedja van Huêt, Tamar van den Dop, Catherine ten Bruggencate, Piet Kamerman, Oscar van Woensel
Extra: Making of (20 minuten)
Beeld: 1:2,35 anamorf
Geluid: Dolby 5.1
Uitgave: A-Film 
Website: http://www.a-film.nl/wolfsbergen