Er zijn afgelopen tijd opvallend veel opvallend goede films uit Roemenie verschenen. Dat was niet bepaald een groot filmland, maar het medium blijkt een ideaal instrument voor het verwerken van een lange reeks historische trauma’s door een jonge generatie. California Dreamin’ is een prachtige verbeelding van de absurde en complexe wereld waarin we leven. De strekking van deze parabel beperkt zich zeker niet tot de Balkan. 
De titel kreeg de toevoeging onvoltooid omdat Cristian Nemescu niet in staat was zijn eerste lange speelfilm helemaal af te maken. Vlak voor hij aan de eindmontage zou beginnen kwam hij samen met zijn geluidsman op 27-jarige leeftijd om het leven bij een verkeersongeluk. De producent besloot uit eerbied alleen begin en eindtitels toe te voegen en de film verder uit te brengen in de staat waarin de maker hem achterliet. Wellicht was de film uiteindelijk wat korter en strakker geworden, maar het twee en een half uur durende ruwe product mag er meer dan wezen en verveelt geen seconde.
Het verhaal is een verslag van een oponthoud. Een trein met radarapparatuur die ingezet moet worden in de oorlog in Kosovo strandt bij het station van het dorpje Calpanita. De door en door corrupte stationchef Doiaru blijkt ook een volleerd bureaucraat. Zonder de juiste papieren kan hij het konvooi niet verder over het spoor laten gaan. Er ontstaat een patstelling waarbij mogelijke oplossingen vakkundig gesaboteerd worden. De burgermeester ontfermt zich vol overgave over de Amerikanen en organiseert allerhande feestelijkheden. De jonge vrouwen van het dorp doen alles wat in hun vermogen ligt om zich een soldaat te verwerven en daarmee het armoedige land te kunnen verlaten. Dat valt helemaal niet mee als je geen woord Engels spreekt en aangewezen bent op tolken met eigen agenda’s. De vrijmoedige dochter van de stationchef probeert dan maar via de tekst op het hoesje van haar Mama’s & the Papa’s cassette de taal te leren.
De motieven achter het recalcitrante getreiter van Doiaru worden duidelijk in terugkerende flashbacks van bombardementen uit de tweede wereldoorlog. De fraai gestileerde zwart-wit beelden tonen dat Roemenie er toen een stuk beter uitzag dan de grauwe armoede van nu. Centrale vraag van Doiaru aan de Amerikaanse commandant is: waarom lieten jullie ons barsten? In de tweede wereldoorlog, in de communistische overheersing, met Ceaucescu. Het geduld van commandant Doug Jones (een prachtige rol van Armand Assante) wordt op de proef gesteld, en uiteindelijk kunnen ze het natuurlijk weer niet laten een grotesk bloedbad aan te richten.
Op een tweede DVD is Nemescu’s drie kwartier durende korte film Marilena de la P7 te vinden, over een stel jonge ettertjes dat geïntrigeerd raakt door een clubje straatprostituees. Opvallend is dat Nemescu veel elementen uit die film overgenomen heeft in California Dreamin’. Aanrakingen en emoties die elektriciteit opwekken of de hele stad zonder stroom zetten, de groteske Elvis imitator en een doorgesneden hals met bijbehorend stromend bloed. Ook meegeleverd is een 35 minuten durende Making of die al tijdens de opnameperiode opgenomen werd, en dus ook de regisseur uitvoerig aan het woord toont.
De burleske stijl van Nemescu, die wel wat wegheeft van Emir Kusturica, bevat veel humor en liefde, maar is tegelijk bitter en kritisch, zonder tot pessimisme te vervallen. Met het meer navrante 4 maanden, 3 weken en 2 dagen heeft de film de realistische, uit de hand geschoten stijl gemeen. Met Cristian Nemescu is een groot talent in de kiem gesmoord. Zijn rijke, urgente film verdient het door veel mensen gezien te worden.
Aanvullende informatie:
California Dreamin’ (Nesfarsit), Roemenie, 2007
Speelduur: 148 minuten
Regie: Cristian Nemescu
Productie: Andrei Boncea
Scenario: Cristian Nemescu, Tudor Voican, Catherine Linstrum
Camera: Liviu Marghidan
Montage: Catalin Cristutiu
Art direction: Ioana Corciova
Met: Armand Assante, Jamie Elman, Razvan Vasilescu
Extra’s: Marilena de la P7 (45 minuten), Making of California Dreamin’ (35 minuten)
Beeld: 1:2,35 anamorf
Geluid: DD 5.1
Uitgave: Lumiere / Filmmuseum
Distributie: Video/FilmExpress
Website: http://www.californiadreaminendless.com
