De term Submarino staat voor een martelmethode waarbij het hoofd onder water gehouden wordt. Dat gevoel geeft goed de sfeer van deze film weer. Een traumatische jeugdervaring kan je hele leven kapot maken, zoveel maakte Thomas Vinterbergs doorbraakfilm Festen ook al duidelijk. Het succes van die film bracht hem uiteindelijk weinig goeds. Submarino is terug naar af, met indrukwekkend resultaat.
Waar bij Festen pas aan het eind het onderliggende trauma op tafel kwam, is bij de verfilming van het gelijknamige boek van Jonas T. Bengtsson vanaf het begin duidelijk waarom de twee broers die we apart van elkaar volgen zo vreemd in het leven staan. In de openingsscène zien we ze als kinderen die teder voor een baby zorgen, hun broertje, in een totaal verlopen appartement. Geld voor eten is er niet, ze stelen melkpoeder om de baby te voeden. De moeder kijkt totaal niet naar de kinderen om, voortdurend bezopen. Ontroerend te zien hoe ze het broertje dopen en een naam voor hem bedenken die we niet te horen krijgen. De jongens nemen niet alleen moeders sigaretten maar ook de drankfles ter hand, met desastreuze gevolgen.
Als we de draad van hun volledig van elkaar gescheiden levens oppakken zien we dat geschiedenissen de neiging hebben zich te herhalen. Martin, de oudste broer, is net uit de gevangenis. Een depressieve, drankzuchtige driftkikker. Het hart nog altijd op de juiste plaats, maar alles wat hij doet loopt gruwelijk mis, hoe goed hij het soms ook bedoelt. Vergeefs probeert hij contact te krijgen met zijn broer, die hij kort tevoren voor het eerst sinds lange tijd weer gezien heeft, bij het overlijden van hun beider moeder.
Dat weerzien wordt bewaard voor het volgende deel van de film, waar we de jongste broer, wiens naam nooit genoemd wordt, volgen. Hij is een junk die slechts door de zorg voor zijn zoontje Martin enigszins de schijn van een normaal leven ophoudt. De dagelijkse behoefte eist net als bij de moeder opnieuw een hoge tol.
De dosis ellende die je als kijker van deze film over je heen krijgt is niet gering. Toch haak je niet af. Dat komt doordat Vinterberg zijn verhaal strak vertelt, in een even heldere als bijzondere structuur, zonder emoties sentimenteel aan te dikken of cynisch te worden. Geweldig acteerwerk helpt daar zeer bij. Uiteindelijk is Submarino vooral een ontzettend humane, empathische film, die mededogen oproept voor mensen aan de rand van de samenleving. Dat er aan het eind na alle ellende een sprankje hoop gloort is een gebeurtenis van jewelste die alle voorafgaande ellende de moeite waard maakt en een brok in de keel veroorzaakt.
Aan de impact van de film doet het niets af, maar helaas is de DVD geen technisch hoogstandje. Artefacten als ghosting en filmgrain zijn niet van de lucht, vooral in donkere en snel bewegende passages. Erg vervelend is dat je om bij de film te komen eerst een enorme hoeveelheid trailers van nieuwe Cinemien films door moet. Leuk om even aan Festen herinnerd te worden, maar als je een film wilt gaan kijken is de trailer van diezelfde film wel ongeveer het laatste waar je op zit te wachten. Aardig is wel een als extra meegeleverde korte interview met de gelouterde Tomas Vinterberg. Verder is de soundtrack het vermelden waard, met een paar nummers uit het nieuwe album van Agnes Obel en het prachtig ontroerende, meermalen terugkerende Hollow Talk van The Choir of Young Believers.
Aanvullende informatie:
Denemarken, 2010
Speelduur: 110 minuten (en niet 85 zoals het doosje vermeldt)
Regie: Thomas Vinterberg
Scenario: Thomas Vinterberg, Tobias Lindholm
Productie: Morten Kaufmann
Camera: Charlotte Bruus Christensen
Montage: Valdís Óskarsdóttir, Andri Steinn
Art direction: Torben Stig Nielsen
Muziek: Kristian Eidnes Andersen, Agnes Obel, The Choir of Young Believers
Met: Jakob Cedergren, Peter Plaugborg, Gustav Fischer Kjærulff, Patricia Schumann
Extra: Prime item (5 minuten)
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: DD 5.1
Uitgave: Homescreen www.homescreen.nl
De film is online te bekijken via www.cinemalink.tv
Website: www.submarino.nl
