Walt Disney zag zijn Fantasia uit 1940 als een film die steeds moest blijven evolueren. Als je ieder jaar één van de visualisaties van beroemde klassieke muziekwerken verving door een ander zou je om de zeven jaar een geheel nieuwe film hebben. Daar kwam het niet van, maar wel verscheen er in 2000 eindelijk een vervolg, met één reprise uit het briljante origineel. Nu zijn beide films in superieure beeld- en geluidskwaliteit op blu-ray heruitgebracht.
Fantasia heeft altijd een bijzondere plaats ingenomen in de Disney catalogus. Eigenlijk is het een serie korte films, vergelijkbaar met de muzikale filmpjes die tussen 1929 en 1939 verschenen onder de noemer Silly Symphonies. Alleen werd de artistieke lat een stuk hoger gelegd, zowel in de muziekkeuze als visueel. De werken die het Philadelphia Orchestra onder leiding van Leopold Stokowski speelde zijn voorgoed verbonden met de soms behoorlijk experimentele beelden. Sommige fragmenten zijn vrijwel abstract, anderen verhalend. Generaties kinderen hebben via deze film kennis gemaakt met onder meer de Notenkraker van Tsjaikovski, de Sacre van Stravinski en de Pastorale van Beethoven, meesterwerken die anders voor velen onbekend gebleven zouden zijn.
Was Fantasia de eerste film die met meerkanaalsgeluid in de bioscoop te horen was, zo werd zestig jaar later Fantasia 2000 de eerste speciaal voor Imax theaters gemaakte animatiefilm. Zo vernieuwend als het origineel is de 2000 versie echter zeker niet. De knieval om een groot publiek lijkt veel dieper. De beelden zijn Disney anno Belle en het Beest, en de muziekstukken zijn zwaar gecoupeerd. Hoge snelheid is de norm in het huidige ADHD tijdperk, wat ten koste gaat van de spanning. Mickey Mouse als Tovenaarsleerling (op de muziek van Paul Dukas) is in beide films een hoogtepunt. Van de onderling zeer verschillende nieuwe filmpjes springt Gershwin’s Rhapsody in Blue er in positieve zin uit. Minpunt is de tenenkrommende manier waarop de stukken door beroemde filmsterren geïntroduceerd worden.
Beide films gaan vergezeld van flink wat achtergrondmateriaal. Op Fantasia gaan de extra’s vooral over het Disney museum, waarin we rondgeleid worden door Walt’s dochter Diane Disney-Miller. Te zien in het museum is onder meer het net als de film grondig gerestaureerde boek met aantekeningen en schetsen van Herman Schultheis. Een waar genie in het bedenken van de special effects die Fantasia een aanzien gaven dat je niet met 1940 associeert. Disney historicus Brian Sibley maakte een nieuw, even onderhoudend als informatief audiocommentaar bij de film.
De extra’s bij Fantasia 2000 behandelen de pogingen om de vervolgplannen gestalte te geven. Musicana is een verslag van een gestrand project uit 1970, waarvan de schetsen een mooi beeld geven van hoe het had kunnen worden. Hoogtepunt van het schijfje is echter de lange documentaire Dali & Disney: A Date With Destino, over de contacten tussen schilder Salvador Dali en Walt Disney. Hun gezamenlijke project Destino uit 1946 werd ook nooit voltooid, maar er bleven voldoende schetsen bewaard om ruim een halve eeuw later, in 2003, door Roy Disney uitgewerkt te worden tot een schitterend filmpje van 7 minuten.
In beide uitgaven is de film op DVD bijgevoegd. Zoals het doosje meldt: voor in de kinderkamer en in de auto.
Aanvullende informatie:
Fantasia: VS, 1940
Speelduur: 119 minuten
Extra’s: Disney Family Museum (5 min); The Shultheis Notebook: A Disney Treasure (14 min); audiocommentaar Brian Sibley
Beeld: 1080p 1,33:1
Geluid: DTS-HD 7.1
Fantasia 2000: VS, 2000
Speelduur: 74 minuten
Extra’s: Musicana (9 min); Dali and Disney: A Date With Destino (82 min); Destino (7 min), 2 audiocommentaar kanalen
Beeld: 1080p 1,78:1
Geluid: DTS-HD 7.1
